N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Migratie-overleg EU Europese migratieministers proberen het deze donderdag in Luxemburg eens te worden over de meest omstreden onderdelen van het Europese migratiebeleid: verdeling van migranten over de Unie en een verscherping van de omgang met vermeend kansloze asielzoekers.
Zet een Italiaanse, een Hongaarse en een Duitse politicus in een kamer, begin een gesprek over migratie en de kans is groot dat ze binnen de kortste keren fikse onenigheid krijgen. De Italiaan voelt zich gestraft voor zijn geografie, de Duitser wil dat de Italiaan zich aan de regels houdt en de Hongaar heeft er het liefst helemaal niks mee te maken.
Deze verschillen in opvattingen tussen Zuid-, Noord- en Oost-Europa verklaren mede waarom de Europese Unie al jaren geen greep krijgt op asielzoekers. Hoe vang je tienduizenden mensen op aan de grens? Hoe loods je hen efficiënt, humaan en met inachtneming van hun rechten door een asielprocedure? En hoe voorkom je dat de landen aan de zuidrand van de Unie alle lasten moeten dragen?
Herplaatsing van asielzoekers in de Unie én een verscherping van de omgang met vermeend kansloze asielzoekers moeten nu bijdragen aan een oplossing.
Lees ook deze analyse: Plots komen er vanuit Tunesië veel minder migrantenbootjes aan in Italië
In de eerste vijf maanden van dit jaar kwamen bijna 55.000 asielzoekers de Unie binnen. In principe is het land dat de migranten ontvangt verplicht hun asielaanvraag te behandelen. Dat leidde tot veel asielaanvragen in ontvangstlanden als Italië en Griekenland én tot asielzoekers die door Europa trokken om elders asiel aan te vragen.
Deze donderdag wagen de Europese migratieministers een nieuwe poging om de twee belangrijkste en meest omstreden onderdelen van het Europese migratiebeleid vlot te trekken: de grensprocedures en de verdeling van migranten over de Unie.
Druk vooroverleg
Woensdag werd nog druk vooroverleg gevoerd en succes was volgens diplomaten niet verzekerd. Maar, zei Europarlementariër Sophie in t Veld (D66), een akkoord zou een belangrijke politieke doorbraak zijn. Het zou de weg vrij maken voor onderhandelingen tussen landen en parlement over een heel breed Migratie Pact.
Er ligt een systeem op tafel van ‘flexibele solidariteit’. Een land dat migranten niet aankan, kan bij de Europese Commissie om solidariteit van de Unie vragen. De Commissie bepaalt dan of en hoeveel migranten herplaatst moeten worden naar andere lidstaten en hoeveel financiële steun nodig is. De overige lidstaten krijgen een solidariteitsverplichting op basis van hun nationaal inkomen en inwonertal. Nederland moet 4,95 procent van de solidariteitslast voor zijn rekening nemen.
Er ligt een systeem op tafel van ‘flexibele solidariteit’: landen kunnen asielzoekers overnemen, maar kunnen hun solidariteitsverplichting ook afkopen
Landen kunnen een aantal asielzoekers overnemen, maar kunnen hun solidariteitsverplichting ook afkopen. In het huidige voorstel wordt de ‘afkoopsom’ 20.000 euro per asielzoeker. Het geld komt uiteindelijk ten goede aan het land waar de asielzoeker zich als eerste meldde. Je kunt je verplichting ook voldoen door te helpen bij het uitzetten van uitgeprocedeerde asielzoekers of door projecten te ondersteunen in landen waar asielzoekers vandaan komen. De solidariteit is verplicht, de herplaatsing niet.
Kansloze asielzoekers
De grenslanden krijgen de verantwoordelijkheid om zo snel mogelijk te beoordelen welke asielzoekers geen kans maken op een verblijfsvergunning.
Lees ook: Nederland zet zich bij EU-top in voor terugsturen van migranten
Daarbij wordt gelet op het aantal asielaanvragen uit het land van herkomst dat in het verleden gehonoreerd is. Komt een asielzoeker uit een land waarvan voorheen minder dan 20 procent van de aanvragen is goedgekeurd, dan komt de asielzoeker in een versnelde asielprocedure. Het gaat daarbij vooral om economische vluchtelingen uit West-Afrika. Een asielzoeker uit bijvoorbeeld Syrië of Afghanistan blijft recht houden op een volwaardige asielprocedure die tot een vluchtelingenstatus kan leiden.
Kansloze asielzoekers kunnen uitgezet worden naar een land waar ze een band mee hebben, ze hoeven niet per se terug naar het land van herkomst. Wie op weg naar Europa een tijdje in bijvoorbeeld Tunesië heeft gewoond, kan naar dat land uitgezet worden. Over de vraag hoe nauw die band moet zijn bestond nog onenigheid.
Nederland heeft ervoor gepleit dat het idee overeind blijft dat een asielzoeker zijn aanvraag indient in het land van aankomst, en dat asielzoekers ook naar dat land teruggestuurd kunnen worden. De Commissie moet bij de beoordeling of een grensland in aanmerking komt voor solidariteit laten meewegen of dat land zich aan deze Dublin-regels heeft gehouden.