N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Compensatie In januari wilde staatssecretaris Aukje de Vries „niet met cijfers strooien”. In februari stelde ze toch een einddatum op voor de afhandeling van het Toeslagenschandaal. Daar komt ze nu alweer op terug.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/06/data101322950-bde322.jpg)
Het is een doel waar het kabinet nu al maanden op hamert: eind 2026 moeten dan echt de laatste ouders in het Toeslagenschandaal gecompenseerd zijn. Het kabinet introduceerde dat doel begin dit jaar, vorige week begon premier Mark Rutte (VVD) er nog meermaals over tijdens een Kamerdebat.
Maar dat doel is nu, drie maanden na de aankondiging, al achterhaald.
Door een combinatie van factoren „staat de prognose om eind 2026 de laatste bezwaren op de eerste toets en de integrale beoordeling af te ronden, onder druk.” Dat staat in de nieuwste voortgangsrapportage van staatssecretaris Aukje de Vries (VVD) over de hersteloperatie, waarin wordt bijgehouden hoe de compensatie van gedupeerden in het Toeslagenschandaal verloopt.
Tijdvretende procedures
De traagheid van de hersteloperatie kan al lange tijd op kritiek rekenen van de ouders, van de Tweede Kamer en van de gemeenten, die een groot deel van de uitvoering op zich nemen. Begin dit jaar sprak de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) de verwachting uit dat het herstel pas in 2030 klaar zou zijn, met name doordat uitgebreide beoordelingen en bezwaarprocedures tijd vreten.
De Vries vond die vrees overdreven, maar wilde zelf geen einddatum voor de operatie noemen. „Ik denk dat we niet met cijfers moeten strooien”, zei ze eind januari in talkshow Op1. „Dan wordt het een soort spelletje over het jaartal.” Het stellen van zo’n einddatum zou volgens De Vries ook oneerlijk zijn naar de ouders: „,Ik wil ze ook niet iets voorhouden wat ik straks niet kan waarmaken.”
Een week later kwam de staatssecretaris toch met een datum. Met een „ambitieus plan” zou de hersteloperatie eind 2026 voltooid zijn, schreef De Vries begin februari aan de Kamer. Sindsdien grijpt De Vries, en ook premier Rutte, regelmatig terug op dat jaartal als de trage afhandeling van dossiers ter sprake komt.
„Wij denken dat eind 2026 het proces van bezwaar tegen de eerste toets en de integrale beoordeling afgerond is”, zei Rutte vorige week in het Kamerdebat over de afhandeling van het Toeslagenschandaal. „Dat is nu onze planning.”
Veel mitsen en maren
Al in februari was onduidelijk hoe De Vries tot haar eigen prognose was gekomen. Ze wilde het doel onder meer halen door veel meer nieuwe medewerkers aan te trekken, de uitstroom van medewerkers terug te dringen, en vaker mediation in te zetten om rechtszaken te voorkomen.
Veel van die oplossingen waren niet nieuw, schreef NRC destijds. Het was nog maar de vraag of ze nu wel tot een versnelling zouden leiden. Een proefproject met mediation haalde bijvoorbeeld lang niet de benodigde snelheid om de operatie te versnellen.
En De Vries hing al enkele „belangrijke randvoorwaarden en aannames” aan haar eigen prognose. Het aantal bezwaren moest bijvoorbeeld niet ineens harder stijgen, en er was dit jaar meer geld én personeel nodig.
Nu komt de staatssecretaris zelf ook tot de conclusie dat het moeilijk wordt. Zo lukt het niet genoeg mensen in dienst te nemen vanwege de schaarste aan personeel op de arbeidsmarkt. Adviezen over bezwaren laten op zich wachten. En het totale aantal aanmeldingen is toch toegenomen.
Het ministerie van Financiën wijst er in een reactie op dat De Vries in haar brief ook nieuwe maatregelen aankondigt, bedoeld om de afhandeling te versnellen. „Er is altijd gezegd dat er aannames bij de beoogde datum hoorden”, zegt een woordvoerder van het ministerie. „Nu zien we inderdaad dat het onder druk komt te staan, maar we blijven hard werken om te versnellen.”
