Vergeet de kinderen van het Toeslagenschandaal niet

Nog voor het einde van het jaar start de Belastingdienst met de betaling van een tegemoetkoming aan de kinderen van slachtoffers van het Toeslagenschandaal. Veel van deze kinderen zijn al (ruim) 18+. Net als hun ouders krijgen deze kinderen een financiële compensatie. Met die betaling erkent de regering dat niet alleen de ouders maar ook hun kinderen zelf slachtoffer zijn van deze affaire. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van de leeftijd van de kinderen. Van tienduizend euro voor jongeren van 18+ tot tweeduizend euro voor de jongste kinderen. Maar zullen deze kinderen de tegemoetkoming werkelijk ervaren als een steuntje in de rug, zoals het is bedoeld?

Ouders krijgen de schade die zij door het Toeslagenschandaal hebben geleden van de overheid vergoed. Daarnaast worden publieke schulden kwijtgescholden. De Belastingdienst noemt als voorbeeld belastingschulden en schulden bij DUO. Private schulden worden door de overheid afbetaald. Zoals schulden bij de zorgverzekeraar of energieleverancier. En ouders krijgen een pauzeknop om te zorgen dat schuldeisers niet aan hun compensatie kunnen komen. Alhoewel het in de werkelijkheid soms niet zo rooskleurig gaat, gloort er voor ouders in ieder geval op papier een nieuwe start.

Extra werken

Een deel van de (meerderjarige) kinderen van slachtoffers heeft zich ook in de schulden gestoken of zijn extra gaan werken om thuis te kunnen bijdragen. Een thuis waar de Belastingdienst het leven zwaar maakte door hoge terugvorderingen op te leggen. Zo zijn er jongeren die maximaal geleend hebben bij DUO om boodschappen te kunnen doen of te helpen met het afbetalen van de schulden bij de Belastingdienst. Of ze hebben spullen verpand. Er zijn ouders die het contract van de energieleverancier op naam van hun meerderjarige kind hebben gezet, omdat ze zelf dreigden te worden afgesloten. De voorbeelden die jongeren noemen zijn indringend en hebben bij een deel van hen geleid tot schulden.

Maar anders dan hun ouders krijgen deze jongeren geen schone lei van de rijksoverheid. Hun schulden worden niet afbetaald of kwijtgescholden. Zij krijgen geen pauzeknop om schuldeisers op afstand te houden. Dus met een beetje pech verdwijnt de tegemoetkoming richting schuldeisers, waaronder de overheid. Ook krijgen de gedupeerde jongeren hun geleden schade niet vergoed. Zij kunnen zich als meerderjarige kinderen niet wenden tot de Commissie Werkelijke Schade. Dat kan alleen de ouder die de kinderopvangtoeslag heeft aangevraagd.

Lees ook: Rapport met ervaringen van 114 ‘toeslagenkinderen’: ‘We moesten poepen in boterhamzakjes’

Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel dat onder andere deze tegemoetkoming voor kinderen regelt, is er wel over gesproken. Moties om deze kinderen te helpen met schulden, hebben het in de Eerste Kamer niet gehaald. Alle regeringspartijen stemden tegen. Een lobby van de vier grootste steden heeft helaas ook niet geholpen. Politiek is het dus een gelopen race. De staatssecretaris wees er tijdens de behandeling op dat de kindregeling in overleg met kinderen tot stand is gekomen en dat zij gevraagd hebben om maatwerk, om financiële voorlichting en goede schuldhulpverlening. Is daarmee de kous af?

Boos

Gedupeerde jongeren die wij spreken zijn boos over deze ongelijkheid. Waarom worden zij financieel niet geholpen met schade en schulden en hun ouders wel? De Belastingdienst heeft hen toch ook in de problemen gebracht? En ouders laten weten dat zij geen nieuwe start kunnen maken als hun kinderen dat niet ook kunnen.

Wat er nu in ieder geval heel snel moet komen is een pauzeknop die schuldeisers tijdelijk op afstand houdt. Zodat schuldeisers voorlopig geen beslag kunnen leggen op de tegemoetkoming van de gedupeerde jongeren. In Rotterdam komt er voor hen zo’n pauzeknop voor gemeentelijke schulden. In Den Haag zullen gemeentelijke schulden tijdelijk niet worden ingevorderd. Amsterdam kent ‘Schuldenrust’, waarmee schulden tot vijfduizend euro kunnen worden afbetaald en gemeentelijke schulden geen voorrangspositie meer hebben. Zo’n pauzeknop moet er ook op landelijk niveau komen, zodat er sprake is van ‘veilig geld’. In die pauzetijd kan dan een gedegen plan gemaakt worden om deze jongeren uit de schulden te helpen. Er leven hierover genoeg ideeën, ook onder de jongeren zelf. De erkenning door de rijksoverheid dat jongeren zelf ook slachtoffer zijn, stelt alleen dán iets voor. En dan kan dit steuntje in de rug een beetje bijdragen aan herstel. Bij de jongeren en bij hun ouders.