N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Couppoging De Reichsbürger-beweging vindt dat Duitsland sinds de Tweede Wereldoorlog bezet wordt door de geallieerden. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken zei: „We hebben niet met onschuldige fantasten van doen, maar met verdachten van terrorisme.”
In totaal zijn 25 arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de groep. Foto Marcel van Hoorn/ANP
Nog eens drie leden van de extreemrechtse Duitse Reichsbürger-beweging zijn opgepakt. Dat meldde het Duitse Openbaar Ministerie maandagavond. In totaal zijn 25 arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de groep. Of deze drie direct betrokken waren bij de couppoging die de beweging plande, wil het OM niet zeggen. Twee van de verdachten werden in het zuiden van Duitsland opgepakt, een ander vlak onder Hamburg.
De Reichsbürger-beweging vindt dat Duitsland sinds de Tweede Wereldoorlog bezet wordt door de geallieerden, en ziet de Bondsrepubliek als onrechtmatige regering. Dat de beweging potentieel gevaarlijk kan zijn, bleek eind vorig jaar. Leden van de groepering werden aangehouden omdat zij een coup zouden hebben willen plegen door onder meer parlementariërs te gijzelen. Bij de grootschalige arrestatieactie werd ook een flinke wapenvoorraad gevonden. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD) zei: „We hebben niet met onschuldige fantasten van doen, maar met verdachten van terrorisme.”
De drie opgepakte leden zouden ook prins Heinrich XIII Reuss goed kennen. Hij was tot zijn arrestatie vorig jaar het kopstuk van de groepering met zo’n 20.000 leden; een oude aristocraat van een voormalig vorstelijk geslacht die zichzelf als het nieuwe Duitse staatshoofd zag. Naast Reuss zijn ook oud-militairen, een politiecommissaris, een arts, een piloot, een rechter en een tenor lid van de beweging.
De Nationale Politie heeft ,,grote zorgen over de uitvoerbaarheid, reikwijdte en de effectiviteit’’ van de nieuwe Asielnoodmaatregelenwet die onder andere illegaliteit strafbaar stelt.
In een verklaring op het eigen intranet keert de korpschef van de politie Janny Knol zich namens de korpsleiding vrijdagavond tegen de een dag eerder door de Tweede Kamer aangenomen nieuwe wetgeving van de eigen minister van justitie David van Weel (VVD). De politie verzet zich tegen de suggestie die van de maatregel uitgaat ,,dat elke illegale vreemdeling overlastgevend is of crimineel gedrag vertoont. De politie herkent dit beeld niet’’.
Korpschef Janny Knol schrijft op LinkedIn dat veel collega’s ,,morele dilemma’s voorzien; veel collega’s werken bij de politie om kwetsbaren te helpen, niet te vangen. Ook ik maak me zorgen. Voel het ongemak.’’
De politie betreurt het dat de voorgestelde maatregelen zonder overleg met de politie zijn opgesteld. ,,Een amendement met een dergelijke impact op de uitvoeringsorganisaties, de illegale vreemdelingen, de personen/instanties die hen ondersteunen en de leefbaarheid en veiligheid van de samenleving, behoeft een gedegen consultatie en uitvoeringstoets. Het is daarom goed dat de Raad van State deze wetswijziging gaat toetsen’’, aldus de politie.
Lees ook
In totale chaos heeft de Kamer twee grote asielwetten aangenomen, typerend voor het tijdperk-Schoof: geen regie, geblunder en miscommunicatie
‘Vicieuze cirkel’
De politie zegt te verwachten dat het strafbaar stellen van illegaal verblijf van vreemdelingen zal leiden tot ,,een vicieuze cirkel: vreemdelingen die niet kunnen vertrekken uit Nederland kunnen (herhaaldelijk) in detentie worden geplaatst, zonder zicht op terugkeer naar het land van herkomst’’.
Daarnaast zegt de politie de ervaring te hebben dat mensen ,,kwetsbaar worden voor daderschap en slachtofferschap van criminaliteit als ze geen hulpstructuren meer hebben om op terug te vallen. Dit leidt tot een toename van de overlast en criminaliteit en tot een grotere kans op slachtofferschap als gevolg van mensenhandel of andere vormen van uitbuiting’’.
Behalve het handhaven van de rechtstaat is volgens de politie ook ‘het hulp verlenen aan hen die dat behoeven’ een wettelijke taak van de politie. ,,Het gevolg van deze nieuwe wetgeving kan zijn dat vreemdelingen die een misdrijf plegen door in Nederland te zijn zonder verblijfsrecht, uit angst voor vervolging geen hulp meer vragen aan en geen melding/aangifte meer doen van een strafbaar feit bij de politie’’.
Als illegaliteit een misdrijf is, zullen personen en organisaties die hulp verlenen aan illegalen ook medeplichtig worden, hierdoor een misdrijf plegen en strafbaar worden. ,,De gevolgen op het gebied van openbare orde (met name door maatschappelijke onrust) en de gevolgen die daaruit kunnen voortvloeien voor de taakstelling van de politie acht de politie onwenselijk en onuitvoerbaar’’.
Bevelen van bovenaf
Ook op sociale media keren veel politiemensen zich tegen de nieuwe asielmaatregelen. Bernard Welten, die van 2004 tot 2011 korpschef was van Amsterdam, schrijft op LinkedIn over zijn ,,groeiende zorgen over hoe de Nederlandse politiek zich op een glijdende schaal begeeft richting maatregelen die fundamentele mensenrechten onder druk zetten’’.
Welten voorziet problemen doordat het helpen van illegalen strafbaar wordt. ,,De verantwoordelijke minister haast zich te zeggen dat ‘het zo’n vaart niet zal lopen’ en dat handhaving niet prioriteit zal krijgen. Maar als oud-politiebaas weet ik dat zodra een wet is aangenomen, vroeg of laat het beroep op de politie kan volgen om die wet ook daadwerkelijk te handhaven’’.
Welten ziet overeenkomsten met de Tweede Wereldoorlog toen ,,politiemensen werden ingezet om bevelen van bovenaf op te volgen, zelfs wanneer die moreel verwerpelijk waren’’. De gepensioneerde Amsterdamse politiebaas roept de politie op ,,de menselijke maat’’ te blijven bewaken. ,,De samenleving heeft recht op een politie die haar vak met vakmanschap, proportionaliteit én geweten uitvoert. De strafbaarstelling van illegaliteit ondermijnt die opdracht. Het criminaliseert kwetsbaarheid. Het zet politiemensen in een rol die hen uiteindelijk vervreemdt van hun beroepseer.’’
De bijdrage van Welten had vrijdagavond steunbetuigingen van ruim 2.500 mensen, onder wie vele tientallen politiemensen. Gert Veurink, eenheidschef van de politie in Oost-Nederland, schrijft problemen te zien voor uitvoerbaarheid van de nieuwe wetgeving. Hij voorziet bijvoorbeeld moeilijkheden met mogelijke burgerarresten. ,,Gaan burgers straks ‘illegalen’ aanhouden? Hulpverleners die ‘illegalen’ helpen? Kunnen wij bij de politie elkaar aanhouden als een collega een ‘illegaal’ helpt?’’
Het verstandshuwelijk van Air France en KLM wordt een ménage à trois. De Frans-Nederlandse groep neemt een meerderheidsbelang in de Scandinavische luchtvaartmaatschappij SAS. Eerder dan verwacht breidt Air France-KLM zijn huidige belang van 19,9 procent uit naar 60,5 procent.
Air France-KLM wil fors investeren in de gezamenlijke activiteiten op de luchthaven Kastrup bij Kopenhagen. Deze moet een derde ‘hub’ worden van de groep, naast Schiphol en Parijs-Charles de Gaulle. In Kopenhagen wil Air France-KLM met name uitbreiden in het aantal intercontinentale vluchten, zei bestuursvoorzitter Ben Smith vrijdagmorgen in een toelichting.
Air France-KLM ziet volop mogelijkheden om te groeien in Scandinavië. Smith: „De Deense overheid is een groot voorstander van de luchtvaart.” In tegenstelling tot andere landen in Europa, impliceerde Smith, die opnieuw de verschillende vormen van vliegtaks in Europa hekelde.
Faillisementsbescherming
De Frans-Nederlandse groep nam vorig jaar een minderheidsbelang in SAS. De Scandinavische maatschappij – in 1946 opgericht door de Zweedse, Deense en Noorse overheden en sinds 2021 geleid door ex-KLM’er Anko van der Werff – kwam toen net uit een zogeheten Chapter 11-procedure voor faillissementsbescherming. Sindsdien boekt SAS weer positieve resultaten. De groep behaalde vorig jaar een operationele winstmarge van 8 procent; KLM zat op 3,3 procent.
Het idee was om pas in 2026 na te denken over een groter belang in SAS, zei financieel directeur Steven Zaat van Air France-KLM vrijdag. Een meerderheidsbelang zou dan wellicht volgen in 2028. „Sneller dan verwacht lagen de financiële prestaties van SAS al dicht bij de doelen die wij vorig jaar hadden gesteld. Het had geen zin om langer te wachten.” Langer wachten zou vermoedelijk hebben geleid tot een hogere overnameprijs. Hoeveel Air France-KLM betaalt voor de aandelen SAS, is nog onbekend. De prijs hangt af van het toekomstig resultaat en de schuld van SAS.
Air France-KLM neemt de belangen over van twee investeerders, Castlelake en Lind Invest. De Deense staat behoudt zijn belang van 26,4 procent. Ook een groep kleinere aandeelhouders, die hun schulden tijdens de Chapter 11-procedure hebben omgezet in aandelen, blijven in het bedrijf. Onder hen de Noorse staat, met 3,1 procent. Naar verwachting zal Air France-KLM ook deze aandeelhouders uitkopen.
Europese Commissie kritisch
De overname, die in het tweede kwartaal moet worden afgerond, moet nog worden goedgekeurd door de Europese Commissie. Brussel is kritisch op de consolidatie in de Europese luchtvaart. Die zou nadelig zijn voor de rechten van passagiers en de prijzen van vliegtickets.
Zo had de Commissie zulke grote bezwaren tegen de overname van de Spaanse maatschappij Air Europa door IAG (moederconcern van onder meer British Airways, Iberia en Vueling) dat de groep de voorgenomen acquisitie afblies. En het Duitse Lufthansa moest van Brussel grote concessies doen bij de overname van ITA (het voormalige Alitalia). Op vliegveld Linate in Milaan moest de groep landingsrechten inleveren.
Topman Smith van Air France-KLM verwacht dat de Commissie in elk geval „niet binnen enkele maanden” de participatie in SAS zal goedkeuren. Volgens hem is dit echter een eenvoudiger zaak dan de andere overnames in de Europese luchtvaart, omdat er op de routes van SAS genoeg concurrentie overblijft. „Alleen op de route tussen Amsterdam en Kopenhagen is sprake van krapte.”
Financieel directeur Zaat verwacht dat de groep honderden miljoenen euro’s kan besparen als Air France, KLM en SAS hecht gaan samenwerken in onder meer de verkoop, de inkoop van vliegtuigen en brandstof en automatisering. De afgelopen zes maanden verkocht SAS al vliegtickets voor de groep, dat leidde tot 120 miljoen euro meer omzet.
SAS had in 2024 een omzet van 4,1 miljard euro en tienduizend werknemers, en is daarmeeongeveer drie keer zo klein als KLM. SAS vervoerde 25 miljoen passagiers in 2024, KLM 33 miljoen en Air France 41 miljoen.
Lees ook
Goedkoop vliegen is niet meer voorbehouden aan de budgetmaatschappij
Intussen hebben Air France en KLM last van stakingen. In Frankrijk staakten donderdag en vrijdag de luchtverkeersleiders. Die „onacceptabele” acties veroorzaakten volgens Ben Smith miljoenen euro’s schade. Op Schiphol dreigde het grondpersoneel van KLM met werkonderbrekingen in verband met vastgelopen cao-gesprekken. De Nederlandse rechtbank verbood overigens vrijdag de staking die de vakbonden voor woensdag 9 juli hadden gepland.
<dmt-util-bar article="4899427" data-paywall-belowarticle headline="Verstandshuwelijk Air France en KLM wordt met SAS een ménage à trois” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2025/07/04/air-france-en-klm-brengen-hun-plannen-voor-overname-sas-nu-al-in-de-praktijk-a4899427″>
Voor soesjes, plakken cake, Merci-chocolaatjes, koffie en thee moeten kerkgangers van de Open Hof in Kampen vrijdagmiddag bij Henk en Ria Kouwenhoven zijn. Het stel uit Sneek, allebei 67 jaar, allebei pas gepensioneerd en met een gebloemd shirt aan, verzorgt de ontvangst bij het kerkasiel dat het gezin Babayants geboden wordt. De familie verblijft illegaal in Nederland en dreigt te worden uitgezet naar Oezbekistan, een land dat onbekend is voor de kinderen van het gezin. Een continue kerkdienst, die inmiddels zeven maanden dag en nacht gaande is, moet dat verhinderen. „In een schathemeltje rijk land als Nederland kunnen we hen niet in de kou laten staan, het zijn onze systemen die falen”, zegt Henk Kouwenhoven.
Het gezin Babayants en duizenden andere mensen zonder geldige verblijfsdocumenten worden strafbaar, als het aan de Tweede Kamer ligt. Die stemde donderdagavond laat in met twee controversiële asielwetten, waar ook het PVV-amendement over het strafbaar stellen van illegaliteit onder valt. De Eerste Kamer moet de voorstellen nog goedkeuren. Het gezin kiest voor rust en praat vrijdag niet met de pers. Ook hulp bieden aan mensen in illegaliteit wordt volgens de nieuwe wet verboden. Hoe valt dat bij het kerkasiel in Kampen?
Dit is de teloorgang van medemenselijkheid, de democratie en de rechtsstaat
Ria Kouwenhoven is er „heel boos” over, „het is krankzinnig dat we tot crimineel worden verklaard”. SGP en NSC hebben zich volgens haar met een „ongehoorde” Kamerbrief, waarin demissionair asielminister David van Weel (VVD) belooft advies van de Raad van State af te wachten, „met een kluitje in het riet laten sturen”. „Onze drie dochters hebben zes kleinkinderen. Zij groeien niet meer op in een sociaal Nederland waarin het normaal is dat je elkaar helpt.” Henk heeft „geen zorgen” dat het „een rechter die menselijk is”, hen ooit zou veroordelen. Bovenal maakt het hem „strijdlustig”.
Opkomen voor kwetsbaren
Dat geldt ook voor predikant Wilfrieda Stam uit Almelo. Ze wandelt de grote zaal met kaarsen en witte stoelen uit waarin ze vier uur lang voorganger is geweest. Stam doet haar toga af („hè hè, zo warm”) en stopt ‘m in een felrood koffertje. „Ik ben ontzet over deze wet, maar ik weiger om machteloos te zijn. God vraagt me om op te komen voor wie niet gezien wordt, zoals voor kinderen die hier geworteld zijn en het land uit moeten.”
Een van de eindeloos voortgaande reeks kerkdiensten in de Open Hof in Kampen. Foto Wouter de Wilde
Toen een meerderheid van de Tweede Kamerleden zich donderdagavond achter de asielwetten schaarde, zat Herman Stomphorst (52) uit Gouda met zijn vrouw op de publieke tribune. Stomphorst, imterim-manager van beroep, heeft een dagtaak aan de praktische kant van het kerkasiel, zoals de roosters met vrijwilligers regelen. „De SGP is jarenlang het staatsrechtelijk geweten van de Kamer geweest, wat is daar nog van over?” Op terugweg uit Den Haag hadden hij en zijn vrouw nog maar weinig tegen elkaar te zeggen, zo verslagen waren ze volgens Stomphorst.
Er zit zo’n tiental mensen in de ruimte waar de dienst doorgaat. In een vergaderzaaltje daarnaast beschouwen Stomphorst en Kasper Jager (66), de dominee van Open Hof, de politiek. Jager ervaart „een gevoel van rouw” over „dit wrede asielbeleid”. „Dit is de teloorgang van medemenselijkheid, de democratie en de rechtsstaat.” Bovendien, zeggen zowel Stomphorst als Jager, mensen die hulp bieden strafbaar stellen is erg, maar leidt af van waar het werkelijk om gaat: de mensen zonder papieren „die een leven hebben dat je niemand gunt”. De asielwetten „rukken gezinnen uit elkaar” en „bieden mensen geen enkel perspectief”, verwacht Stomphorst. „Ze mogen er gewoon niet zijn”, ziet Jager met lede ogen. „Partijen als NSC komen pas in actie als het om mensen uit eigen kring gaat, zoals vrijwilligers.”
Het plein voor de kerk
Ook op het plein voor de kerk, voorzien van paarse bloembakken, een snackbar en een supermarkt, zijn de asielwetten onderwerp van gesprek. Alie Bosch (65), die net een „een lekker toetje, maar géén ijs of chocola” heeft gekocht, laadt haar boodschappen in de auto. De nieuwe asielwetten vindt Bosch „schandalig”. „Je moet gewoon medemenselijk blijven.” Haar kinderen wonen in Bremen en nabij Barcelona. „Zij worden daar geaccepteerd, dat gun je mensen hier ook.” Het maakt haar afkerig van de politiek, bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen stemde Bosch al niet meer.
Met haar boodschappentas in de hand aarzelt administratief medewerker Alice (52), die niet met haar achternaam in de krant wil, of ze het gaat zeggen. Dan komt het er toch uit: „De vorige keer heb ik PVV gestemd, voor het eerst, om te zorgen dat links niet aan de macht komt.” Op Wilders zijn „chaos” is ze afgeknapt, ze twijfelt nu tussen VVD en CDA. De ene partij stemde wel in met de asielwetten, de ander niet. Alice snapt dat de vrijwilligers bij het kerkasiel „hun stinkende best” doen, „die hoef je niet te straffen”. Maar het asielbeleid moet „wel strenger”. Over haar stem bij de komende Kamerverkiezingen besluit ze: „Ik heb nog een paar maanden.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/05/anp-349033274.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data94344246-b154ba.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134537468-5e7203.jpg|https://images.nrc.nl/h9dJ-R1roWrkvanOt90JS0-_Gwg=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134537468-5e7203.jpg|https://images.nrc.nl/S7nzsSkvj1qAaPtGqS1-B0EjyUQ=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134537468-5e7203.jpg)
