N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Strafrechtspleging
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/07/lux-rubriek-1.png)
Advocatenkantoor Ficq stopt met het bijstaan van verdachten in strafzaken waarbij een kroongetuige wordt ingezet door het Openbaar Ministerie. Nieuws deze week uit het Marengo-proces, dat in de afgelopen vijf jaar de strafrechtspleging al tot het uiterste op de proef stelde.
Op zichzelf hoeft zo’n besluit van een advocatenkantoor geen algemene betekenis te hebben. Toch mag daar niet achteloos aan voorbij worden gegaan. Het past bij het ontregelende karakter van het Marengo-proces, met zeventien verdachten wegens moord en poging tot moord een megazaak. Dit proces is in rap tempo het zwarte gat voor de strafrechtspleging aan het worden. Een concentratie van krachten die alles lijken te vervormen dat er in de buurt komt.
Het betreft verdachten van extreme misdaden, gepleegd vanuit een machtige drugsorganisatie, die diep geworteld is in de samenleving. Waar Justitie alleen tegen weet te optreden met kroongetuige-deals die strafvermindering beloven in ruil voor belastende ‘informatie’. Dat is dus gekocht bewijs waar advocaten zeggen zich nauwelijks tegen te kunnen verweren. Een middel dat de minister vaker wil toepassen, ook bij minder ernstige zaken. Zoiets is alleen verdedigbaar als een noodgreep in een rechtsstaat die het in beginsel moet houden bij vrij verkregen en ‘op tegenspraak’ toetsbare informatie.
Rondom Marengo is er al een advocaat geschorst en geschrapt, een rechter-commissaris opgestapt, een advocaat vermoord, evenals een misdaadjournalist en een niet betrokken familielid van een kroongetuige. Is er een advocaat veroordeeld wegens het ongeoorloofd doorspelen van informatie. En is er een boegbeeld van de strafadvocatuur gearresteerd, mr. I. Weski, en wekenlang vastgezet op grond van dezelfde verdenking.
Marengo lijkt zo ook een codenaam voor een slagveld in de strafrechtspleging: ‘Marengo maakt meer kapot dan je lief is.’ Vooral de arrestatie van Inez Weski heeft voor breed ongeloof gezorgd. De Rotterdamse deken Peter Hanenberg, die haar ‘voorlopige’ schorsing vroeg, zei dat hem dat ‘zwaar viel’, dat het ‘een ordemaatregel was’ en dat zij een ‘schoon tuchtrechtelijk verleden’ heeft.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99731707-552e95.jpg)
Het versterkt het beeld van Marengo als ondermijnende kracht, van bederf van de rechtspleging zelf. De beslissing van het kantoor Ficq om kroongetuigenzaken te weigeren, versterkt dat. Als andere advocaten volgen, zullen eerlijke processen moeilijker worden. In Marengo was het al een komen en gaan van advocaten – Weski zelf legde eerder de verdediging van háár cliënt, Ridouan Taghi vrijwillig neer, waar ze vervolgens op terugkwam toen de man gearresteerd werd.
Nu ze door haar eigen hechtenis niet meer in staat is haar cliënt te verdedigen, staat de rechtbank voor de vraag of er nog sprake is van een eerlijk proces als Taghi zijn eigen verdediging voert. Kennelijk hebben zijn advocaten successievelijk het gevoel gekregen dat zij tegen de bierkaai vechten. En is het de strafrechters niet gelukt om de verdediging het vertrouwen te laten houden dat hun rol even gewichtig is als die van het OM. Als onder die omstandigheden de hoofdverdachte z’n advocaat verliest staat de integriteit van het hele proces op het spel. De rechtbank staat vandaag dus voor een belangrijke keus. Als de ‘slag bij Marengo’ straks is gestreden, zijn een inventarisatie én evaluatie geboden – om te beginnen in het vonnis zélf, van de procesgang, de polarisatie tussen OM en advocaten. Maar ook over de bederfelijke bijwerking van de kroongetuigenregeling.
