N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2018/12/weijtsartikel.png)
Nee, het is niet de meest subtiele campagne, waarmee Natuurmonumenten aandacht vraagt voor onze waterkwaliteit. „De natuur is ziek”, waarschuwt de organisatie op campagnefoto’s. In elke provincie is er een verdroogde of vervuilde plas, beek of sloot gecast voor een helse fotoshoot. Om de apocalyps te accentueren fotoshopte het campagneteam daar gifgele bordjes in. „Pesticiden.” „Meststoffen.” „Verdroogd.”
De campagne voldoet aan alle randvoorwaarden voor een snelle circulatie door het medialandschap. Beelden reizen sneller dan woorden, sentimenten sneller dan feiten, onheil sneller dan meevallers.
De hulpmotoren van de ophef startten zonder hapering op. Prompt waren er twitteraars die zo’n gifpoel herkenden, en hun camera trokken voor de tegenaanval. De Onderlaatse Laak bij Vorden dor en verdroogd? Kijk hoe groen die nu is, na al die regen.
Film de boeg van de Titanic en stel onomstotelijk vast dat we juist stijgen. Fotografeer je thermometer op Koningsdag – kouder dan met nieuwjaar! – en doorprik de opwarmingshoax.
Extra ongelukkig was dat dit Gelderse natuurgebied inderdaad juist voorzichtig opkrabbelde. Natuurmonumenten moet zich nu in allerlei onhandige bochten wringen: „Voor onze campagnes gebruiken we beelden die in één oogopslag iets duidelijk maken. Dit beeld van de Onderlaatse Laak laat duidelijk verdroging zien. Dat vermesting en pesticidegebruik op deze specifieke plek minder spelen, betekent niet dat het daar helemaal niet voorkomt.”
Dat krijg je ervan, als je zo inzet op schokkende beeldcampagnes. Uiteindelijk sta je eindeloos te bekvechten over onhandige details. Het onderliggend probleem blijft levensgroot aanwezig, maar wie ziet het nog? Wat een illustratie moest zijn, werd een obstakel voor het ruimere zicht.
Het is ook lastig. De complete waterproblematiek of een totaal ecosysteem past niet op één foto. Hoe ziek iemand is, leg je niet vast met één portretfoto. Maar hiermee heeft Natuurmonumenten zich verstapt. Die gele bordjes waren onnodig. Het is hysterie om te doen alsof onze natuur één grote gifpoel is, vooral veroorzaakt door boeren.
Nuchter, feitelijk en standvastig blijven, dat is de les hieruit. In dit soort discussies overtuig je alleen als je alsnog kiest voor de trage omweg van woorden, feiten en het relatief goede nieuws in alle nuance. Dan maar een kleiner bereik. Dan maar een tragere verspreiding. Dan maar rondstruinend, langs zijpaadjes en omwegen toch gestaag doordringen tot de plekken die er toe doen.
Nu maakt Natuurmonumenten zichzelf verdacht. Is die hele watercrisis niet je reinste trucage, manipulatie, bedrog? Ja, stel je voor. Straks gaan we de waterkwaliteit verbeteren, de biodiversiteit vergroten, het ecosysteem herstellen, en dan… blijkt dat allemaal voor níéts te zijn! Bovendien, wat heb je aan al die natuur? Je kunt er alleen maar sloompjes in rondstruinen.
