Minder belasting op inkomen, een gratis NIPT-test, een lachgasverbod en hoger minimumloon: dit verandert er per 1 januari


Wet- en regelgeving Een nieuw jaar betekent nieuwe regels en wetten. Welke zijn dat? NRC zet de belangrijkste veranderingen per 1 januari volgend jaar op een rij.

Amsterdamse gemeenteambtenaren voeren op het Daniel Meijerplein in Amsterdam actie voor een betere cao.
Amsterdamse gemeenteambtenaren voeren op het Daniel Meijerplein in Amsterdam actie voor een betere cao.

Foto Sem van der Wal/ANP

Met ingang van het nieuwe jaar worden er nieuwe wetten en regels van kracht. In dit artikel zet NRC er een aantal op een rij.

Sommige van de veranderingen zijn onderdeel van het koopkrachtreparatiepakket waarvoor het kabinet 15 miljard euro heeft uitgetrokken. In 2022 waren de gevolgen van de hoge inflatie voor veel Nederlanders al groot. Maar, bleef het kabinet zeggen, grote reparatiewerkzaamheden waren wettelijk pas mogelijk vanaf 2023. Los van de energietoeslagen, bleven grote maatregelen daarom uit tot 1 januari.

Vanaf zondag gaan de uitkeringen omhoog en treedt het nieuwe prijsplafond in werking dat moet voorkomen dat huishoudens te hoge bedragen kwijt zijn aan energie. Daarnaast verdwijnt onder andere de jubelton, wordt de NIPT-test gratis en krijgt ook stief- en pleegfamilie spreekrecht in de rechtszaal.

Werk & Inkomen

  • Het minimumloon gaat met 10,5 procent omhoog. Het minimummaandloon, in 2022 nog 1.756,20 euro, bedraagt in het nieuwe jaar 1.934,40 euro voor werknemers van 21 jaar en ouder. Ook de uitkeringen die gekoppeld zijn aan het minimumloon, zoals de AOW en de WW, worden hoger. Dat geldt ook voor de zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en het kindgebonden budget.
  • Het basistarief voor de inkomstenbelasting gaat omlaag van 37,07 procent naar 36,93 procent. Dit percentage geldt voor inkomens tot 73.031 euro per jaar. Daarboven blijft het tarief gelijk op 49,5 procent. Het scheelt werkenden tot 102 euro belasting per jaar.


Lees ook: CPB: ook in 2023 blijft de impact van inflatie en hoge energieprijzen voelbaar

Energie & Wonen

  • Het nieuwe prijsplafond voor gas en elektriciteit gaat in. Tot een verbruik van 1.200 kuub en 2.900 kilowattuur elektriciteit betalen huishoudens en kleine bedrijven een maximale prijs van 1,45 euro per kuub en 40 eurocent per kilowattuur. Voor huishoudens met stads- of blokverwarming is het prijsplafond vastgesteld op 47,38 per gigajoule stadswarmte.
  • De jubelton verdwijnt. Tot nu konden ouders hun kinderen belastingvrij ruim een ton schenken voor de aankoop van een huis. Dat bedrag gaat omlaag naar 28.947 euro, gelijk aan het bedrag dat ouders überhaupt vrij mogen schenken aan hun kinderen. Het kabinet schaft de vrijstelling vanaf 1 januari 2024 helemaal af. Voor vermogende ouders blijven er mogelijkheden om hun kind een schenking te doen.
  • Inkomen van thuiswonende jongeren onder de 27 telt niet meer mee voor de kostendelersnorm. Dat is goed nieuws voor ouders die inkomensafhankelijke uitkeringen ontvangen. De inkomsten van hun thuiswonende kinderen tellen niet langer mee voor de berekening van de uitkering.
  • Ook huiseigenaren die maar één energiebesparende maatregel nemen, kunnen daar vanaf 1 januari subsidie voor aanvragen tot 15 procent van de kosten. Dat was tot nu toe alleen mogelijk voor meerdere maatregelen tegelijkertijd en tot 20 procent van de kosten. Dat percentage gaat ook omhoog, tot 30 procent van de kosten bij meerdere maatregelen.
  • Het btw-tarief op zonnepanelen gaat omlaag naar 0 procent. Dat was tot en met 2022 nog 21 procent, die wel na afloop kon worden teruggevraagd bij de Belastingdienst. Voorschieten en terugvragen is nu niet meer nodig.


Lees ook: De jubelton verdwijnt, maar er blijven nog genoeg manieren om belastingvrij te schenken

Zorg

  • De NIPT-test, waarmee een foetus kan worden gescreend op down-, edwards- en patausyndroom, wordt gratis. Tot dit jaar moesten zwangere vrouwen 175 euro betalen voor de prenatale screening. De NIPT-test is een nauwkeuriger en minder risicovol alternatief voor de combinatietest, die uit het basispakket verdwijnt.

Justitie & Veiligheid

  • Het wordt verboden om lachgas te gebruiken. Het gas, dat bij inhaleren zorgt voor een korte, sterke roes, mag straks alleen nog professioneel gebruikt worden en voor voedingsmiddelen, bijvoorbeeld als drijfgas in slagroompatronen.
  • Het spreekrecht bij rechtszaken wordt uitgebreid: ook stief- en pleegfamilieleden van slachtoffers van een misdrijf krijgen spreekrecht in de rechtszaal. Eerder hadden zij dat niet, omdat ze volgens de wet geen nabestaanden zijn van een slachtoffer van een misdrijf. Later in het jaar wordt het spreekrecht nog eens uitgebreid, verdachten moeten vanaf dan verplicht aanwezig zijn als slachtoffers of nabestaanden spreken.
  • Wie een snorfiets pakt of achterop meelift, moet vanaf 1 januari ook op het fietspad verplicht een goedgekeurde helm dragen. Wie dat niet doet, riskeert honderd euro boete. De verplichting geldt ook voor deelscooters. Nederland sluit met deze nieuwe wet aan bij de geldende Europese norm.