Het Kremlin liep geen schade op door de vermeende aanval.
Foto Kirill Kudryantsev/AFP
Oekraïne heeft volgens Rusland in de nacht van dinsdag op woensdag geprobeerd een drone-aanval op het Kremlin uit te voeren. Dat melden Russische persbureaus woensdag. Rusland zou twee drones met een elektronische verdedigingsmechanisme hebben uitgeschakeld. Er vielen geen slachtoffers. Ook raakten geen gebouwen beschadigd.
Het Kremlin beschouwt de actie als een geplande „terroristische daad” en een aanslag op het leven van de Russische president Vladimir Poetin. Op sociale media circuleren volgens persbureau Reuters beelden van rook boven het Kremlin. Het Kremlin laat weten dat Poetin tijdens de vermeende aanval niet in Moskou maar in Novo-Ogarjovo was. Dat is een landgoed iets ten westen van de Russische hoofdstad. Alle afspraken van Poetin zouden woensdag gewoon doorgaan. Een Oekraïense woordvoerder van president Zelensky zegt volgens persbureau Reuters dat het land niks met de aanval te maken heeft.
De vermeende aanval vindt niet ver voor de Dag van de Overwinning plaats. Op die dag, 9 mei, vieren de voormalige Sovjetlanden, waaronder Rusland, de overwinning op nazi-Duitsland.
De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) bereidt zich preventief voor op het (deels) afsluiten van de internetverbinding, zoals ook het Openbaar Ministerie (OM) noodgedwongen moest doen. Dat meldt de gevangenisorganisatie dinsdag in een persbericht. De dienst werkt scenario’s uit en „brengt in kaart” wat het zou betekenen als ook zij offline moet.
Net als het OM maakt de DJI gebruik van beveiligingssoftware NetScaler van het bedrijf Citrix, waarmee medewerkers op afstand kunnen inloggen in de digitale werkomgeving. Drie weken geleden werd bekend dat de software kampte met een beveiligingsprobleem. Enkele dagen later werd duidelijk dat hackers daardoor konden inbreken bij het OM.
De hack bij het OM is voor de DJI reden voor „uitgebreid onderzoek”, dat vanwege de omvang van het systeem en de complexiteit van een eventueel hack veel tijd in beslag neemt. De dienst spreekt van „zoeken van een speld in een hooiberg, terwijl je eigenlijk niet weet hoe de speld eruitziet”.
Digitale stilstand
Als uit het onderzoek blijkt dat hackers evenals bij het OM zijn binnengedrongen, moet mogelijk de internetverbinding „gedeeltelijk of geheel” worden uitgezet, „met alle gevolgen van dien”. De DJI zegt vooralsnog „geen signalen” te hebben „die doen vermoeden” dat dit daadwerkelijk het geval is.
De kwetsbaarheid in Netscaler, de software van het Amerikaanse bedrijf Citrix, werd op 17 juni bekend. Eerder wilde een woordvoerder van de DJI tegenover NRC niet zeggen wanneer hun Citrix-installatie gepatched is, wat nodig is om het softwarelek te dichten. De vraag is nu of kwaadwillenden vóór die tijd misbruik hebben gemaakt van het lek.
Bij het OM, waar lek tot bijna volledige digitale stilstand heeft geleid, zijn de gevolgen groot. Dossiers kunnen moeilijk ingezien worden, e-mail werkt niet, op afstand werken is niet mogelijk. Men verwacht dat het nog weken kan duren voordat medewerkers weer gebruik kunnen maken van de digitale werkomgeving.
Lees ook
Een klein lek legt de kwetsbaarheid van de digitale overheid bloot
De Tweede Kamer onderbreekt toch het zomerreces voor een debat over Gaza en de opstelling van Nederland en de EU tegenover de regering-Netanyahu. Dat melden Kamerleden dinsdagavond aan NRC. Waarschijnlijk zal het debat op zijn vroegst begin volgende week plaatsvinden.
Mensenrechtenorganisaties en lokale journalisten stellen dat mensen momenteel omkomen van de honger door Israëlische beperkingen op het doorlaten van voedsel. Eerder vandaag meldde VN-voedselwaakhond IPC dat in het grootste deel van de Gazastrook de grens van hongersnood is bereikt.
Het verzoek tot een debat kwam van SP-Kamerlid Sarah Dobbe, meldt persbureau ANP. Een eerder debatverzoek in de Kamercommissie Buitenlandse Zaken van GroenLinks-PvdA en D66 behaalde vorige week geen meerderheid. Enkel SP, Partij voor de Dieren, Volt en Denk steunden toen het initiatief. Coalitiepartijen NSC en BBB stemden tegen, evenals oppositiepartijen PVV en SGP. De VVD, CDA, ChristenUnie, Forum voor Democratie en JA21 lieten niets weten. D66-Kamerlid Jan Paternotte sprak op X van „een zwaktebod„.
Bericht uit Brussel
Nu lijken VVD, CDA en ChristenUnie wel voorstander van een debat. Andere partijen zouden nog willen wachten op bericht uit Brussel en de beantwoording van Kamervragen door minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC).
De EU maakt dinsdagavond bekend of het sancties oplegt aan Israël. Bijvoorbeeld door het land uit te sluiten van Horizon Europe, het belangrijkste Europese onderzoeks- en innovatieprogramma voor de periode 2021-2027.
Maandagavond voerde het Nederlandse kabinet voor het eerst de druk op Israël op. Nederland zal een inreisverbod instellen voor de extreemrechtse ministers Itamar Ben-Gvir (Nationale Veiligheid) en Bezalel Smotrich (Financiën) en de Israëlische ambassadeur in Nederland ontbieden. Ook komt er een beperking op de export van wapens naar Israël, kondigde Veldkamp aan.
Met medewerking vanPim van den Dool.
Liveblog Crisis in het Midden-Oosten
Israël roept Nederlandse ambassadeur op het matje om inreisverboden extreemrechtse ministers
Met een geweer in zijn rechterhand geklemd, loopt een man met zonnebril maandagavond op de ingang van een wolkenkrabber in Manhattan af. Na binnenkomst schiet hij op een agent, bewaker en vrouw in de lobby. Op de 33ste etage haalt hij nogmaals de trekker over. Een andere, tegemoetkomende vrouw spaart hij wel. Dan lost hij voor de vijfde keer een dodelijk schot, ditmaal gericht op zijn eigen borst. Eén man met schotwonden ligt nog in kritieke toestand in het ziekenhuis.
De 27-jarige Shane Tamura uit Las Vegas was eigenlijk onderweg naar de etages waar de NFL kantoor houdt, maar „leek op de verkeerde verdieping te zijn beland”, zei de New Yorkse burgemeester Eric Adams in het ontbijtprogramma Good Day New York.
In Tamura’s zwarte BMW, die dubbel geparkeerd stond op Park Avenue, troffen agenten onder meer een geweerkoffer en medicatie aan. De schutter had een wapenvergunning in Nevada en een „gedocumenteerde medische voorgeschiedenis”, stelt de politie.
Volgens de politie heeft Tamura op de plaats delict een briefje achtergelaten waarin hij zijn frustratie botviert op de mogelijke oorzaak van zijn psychische problemen: de hersenziekte chronische traumatische encefalopathie (CTE), mogelijk opgelopen door het spelen van American football. Tamura beoefende die sport in ieder geval tijdens zijn middelbareschoolcarrière in Los Angeles, liet oud-teamgenoot Mason Thomas aan The New York Times weten.
Depressie
Daarmee laait een oude discussie, over het verband tussen hersenschade en American football, opnieuw op. Circa een derde van bijna tweeduizend ondervraagde oud-NFL-spelers denkt CTE te hebben overgehouden aan de populaire Amerikaanse sport, bleek uit vorig jaar gepubliceerd onderzoek van Mass General Brigham, het universitair ziekenhuis gelieerd aan de Harvard Medical School. De hersenziekte kan ontstaan bij sporters die herhaaldelijk hoofdletsel opliepen, met eventueel steeds ernstigere denkproblemen en een kort lontje tot gevolg.
Volgens de Amerikaanse onderzoekers kampten respondenten die dachten CTE te hebben significant vaker met een laag testosterongehalte, depressie, hoofdpijn en chronische pijn in vergelijking met zorgelozere oud-NFL-spelers. En ongeveer 25 procent van de ondervraagden die denkt te lijden aan CTE heeft zelfmoordneigingen, tegenover 5 procent van de respondenten die geen CTE-klachten heeft.
Zelfs als respondenten mét en zonder vrees voor CTE even depressief waren, had de eerste groep nog steeds twee keer zoveel kans om frequent aan zelfdoding of -verwonding te denken, schrijven de onderzoekers. Op basis van die bevinding concluderen de onderzoekers dat „sommige zelfmoordneigingen kunnen voortkomen uit de aanname dat de oud-NFL-speler lijdt aan een onbehandelbare neurologische ziekte in plaats van een depressie”. Overigens hoeft de vrees voor een vorm van CTE niet ongegrond te zijn, nuanceren de onderzoekers.
Head, Neck and Spine Committee
Zorgen over hersenschade bij NFL-spelers zijn allerminst nieuw. Omdat spelers serieus gehavend het veld verlieten, richtte de bond in de jaren negentig een commissie op die zich bezighield met hersenletsel bij professionals. Inmiddels draagt dit preventieorgaan de naam NFL Head, Neck and Spine Committee. Op basis van adviezen van experts werden de spelregels sinds 2002 meermaals aangepast, blijkt uit een lange tijdlijn van de NFL.
Zo verbood de NFL vorig jaar de swivel hip-drop-tackle. Bij deze actie grijpt een speler de runner (die de bal vastheeft) bij diens middel, terwijl hij een tackle poogt in te zetten. Om daarna met vol gewicht op de benen van de tegenstander te leunen.
Ondanks de wijzigingen zijn Amerikaanse hersenwetenschappers, zoals die van de Boston University, nog niet onder de indruk, bleek vorig jaar uit een interview met academici in Bostons universiteitsblad The Brink. Zo wordt de hersenziekte CTE niet veroorzaakt door geïsoleerde incidenten, maar kleinere, herhaalde klappen op het hoofd die zich in de loop van maanden en jaren opstapelen, stellen zij. Daarbij gelden de preventieve maatregelen enkel op het hoogste niveau.
„Wat we missen is dat dit ook doorsijpelt naar de universiteit, de middelbare school en de jeugdcompetities”, vertelde universitair hoofddocent neurologie Michael Alosco aan het universiteitsblad. „Zij hebben geen toegang tot speciale helmen die NFL-spelers gebruiken en de middelen van de NFL. Dat is waar de meeste mensen football spelen, op middelbare schoolniveau, en dat is waar de grootste zorg voor de volksgezondheid ligt.”
(Praten over zelfdoding kan bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon 0800-0113 of www.113.nl.)
Lees ook
Kopballen verbieden: spelersvakbond is voor, sportartsen nog niet
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2023/05/web-0305buikrem.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2023/04/web-3004buibakhmut-1.jpg)
