Schoolstrijd in de VS: wel de Tien Geboden in de klas, maar geen les over menstruatie

Als Karen Hamblin er wat onthutst uitziet in Chili’s texmex-restaurant, dan is het omdat haar school deze ochtend in lockdown moest. Om tien over acht kreeg zij, net als alle andere leerkrachten en leerlingen van de Riverview Highschool in Sarasota, Florida, via de intercom de opdracht om ‘jullie posities’ in te nemen. Er werd niet gezegd waarom, en zo zaten Hamblin en haar vijftien leerlingen zwijgend, angstig en onwetend tegen de achtermuur gedrukt van een verduisterd lokaal, computers en telefoons uit. Anderhalf uur later werd het sein veilig gegeven. Ze weet nu nog niet wat er aan de hand was. „Maar het was geen oefening, zeiden ze.”

Hamblin is via de organisatie Jobs for Florida Graduates gedetacheerd bij Riverview. Ze leert kinderen in de hoogste klas zich voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Basale vaardigheden om een baan te krijgen en vooral te behouden. Hoe schrijf je een sollicitatiebrief, hoe voer je een gesprek? Werken in een team, op tijd komen, doen wat je baas vraagt, niet op je telefoon kijken. Niet schelden.

Zodra de lockdown voorbij was, zette Hamblin de leerlingen in een kring om na te praten over wat er was gebeurd en hoe ze zich voelden. En dat is in Florida minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Een leerkracht in Orlando die in de psychologieles na een zogenoemde active shooter drill (een oefening te schuilen voor een schoolschutter) aan leerlingen de opdracht had gegeven hun eigen necrologie te schrijven („het leek mij een goede manier om op hun leven te reflecteren”, zei hij later) werd diezelfde middag ontslagen.

Tijdens een recente vergadering van het bestuur van Sarasota’s openbare scholen, waaronder ook Riverview valt, hadden nieuwe leden erop gehamerd: „Geen sociaal of emotioneel onderricht in de klas. Dat is indoctrinatie.” Is napraten over een schokkende gebeurtenis indoctrinatie? Je weet het niet, zegt Hamblin. „Iedereen loopt op eieren in school”, zegt ze. „Leraren en medewerkers denken dat ze elk moment kunnen worden ontslagen, zonder precies te begrijpen om welke reden.”

Hamblin had liefst ook de campus laten zien, maar toen ze haar directeur vroeg of een journalist mocht langskomen, zei die: „Karen, in dit politieke klimaat kan ik je niet zeggen of het wel of niet mag. Wie weet hoe ze dat zullen uitleggen?”

‘Ze’?

Het schoolbestuur, zegt Hamblin. „Dat houdt alles in gaten.” Een half jaar geleden is een nieuw bestuur gekozen voor de openbare scholen van het district Sarasota en nu zitten daar allemaal „vurige Republikeinen” in, volgens Hamblin. „Tegenstemmers. Mensen die heel dicht tegen gouverneur DeSantis aan staan.” Ze wrijft haar wijsvingers tegen elkaar aan om de innigheid te illustreren. „Ze waren nog geen vijf minuten beëdigd of ze ontsloegen de manager van het schooldistrict.”

Strijdperk

Republikeinse politici als Ron DeSantis hebben in een paar jaar tijd van de school een strijdperk gemaakt, waar zij naar eigen zeggen tegen „marxistische indoctrinatie” en „grooming” van kinderen door transgenders en homo’s vechten.

Lees ook: Ron DeSantis wordt ‘Trump met hersens’ genoemd. Is hij de toekomst van de Republikeinse partij?

In staten van Arizona tot Tennessee en van Texas tot Montana zijn wetten aangenomen die diep ingrijpen in het onderwijs. Wetten die bepaalde boeken uit de schoolbibliotheek bannen of die dicteren wat er geleerd moet worden over de Amerikaanse geschiedenis (uitgangspunt: dit is een geweldig land met een van God gegeven grondwet) en hoe er gesproken mag worden over het slavernijverleden (nauwelijks). In Texas bepaalde de senaat afgelopen week dat in openbare scholen een afbeelding van de tien geboden moet worden opgehangen.

Een gymnasiumdirecteur kreeg ontslag, nadat ouders een plaatje van de David van Michelangelo als ‘pornografie’ hadden bekritiseerd

Met een nog steviger meerderheid sinds de verkiezingen van vorig jaar, hebben de Republikeinen in Florida almaar radicalere onderwijswetten voorgesteld en aangenomen. Die bepalen dat pas over seksualiteit (inclusief menstruatie) mag worden gedoceerd vanaf 14 jaar en ouder. Of dat leerlingen alleen mogen worden aangesproken met de voornaamwoorden die verwijzen naar hun biologische geslacht, ook als zijzelf vragen om anders te worden geïdentificeerd. Of dat moet worden onderwezen dat de slavernij een afwijking is geweest van de normale loop van de Amerikaanse geschiedenis. Dat in schoolboeken, van Engels tot wiskunde, geen spoor te zien mag zijn van diversiteit. Dat witte leerlingen zich niet ongemakkelijk mogen voelen door lessen waarin de verovering van het Amerikaanse westen ten koste van de oorspronkelijke bewoners of de achterstelling van Afrikaans-Amerikaanse burgers wordt behandeld.

Overtredingen en misstappen worden streng bestraft. Een leerkracht die de lege boekenplanken in de bibliotheek had gefilmd bij wijze van stil commentaar op de vele verbanningen, werd ook ontslagen – naar eigen zeggen nadat de gouverneur een boze opmerking over het filmpje had gemaakt.

In Tallahassee werd de directeur van een gymnasium ontslagen nadat een ouder had geklaagd over het feit dat in de les een plaatje van de David van Michelangelo was getoond – het renaissancistische standbeeld van de naakte bijbelse koning was „pornografie” volgens een klagende ouder.

De onzekerheid leidt tot een uitloop van leerkrachten uit het openbaar onderwijs in Florida en tot een defensieve houding bij de blijvers.

De schoolbestuurder die zich twee jaar geleden nog graag had laten interviewen door NRC en die toen zei dat haar belangrijkste taak was kinderen kritisch te leren denken in dit óver-gepolitiseerde klimaat, beloofde een paar weken geleden terug te bellen om antwoord te geven op vragen over de huidige stemming op scholen in Florida. Maar ze belde niet terug en nam de telefoon ook niet meer op. De voorzitter van een vereniging voor geschiedenis leerkrachten in Florida schreef dat ze het „geweldig zou vinden om af te spreken en hierover te praten. Maar ik kan het beter niet doen.”

Karen Hamblin wil wel spreken over de cultuurstrijd op school. „Ik ben 67 en ga toch binnenkort met pensioen.” Maar ook zij heeft haar lessen aangepast, zegt ze. „Ik liet heel vaak films zien waar een waardevolle les in zit. Remember the Titans met Denzel Washington gaat over teamwork. Finding Forrester met Sean Connery gaat over mentorschap. Ik had er een heel lesprogramma, inclusief woordenlijst, omheen gebouwd. Maar ik vertoon ze nu niet meer, vanwege de rassenkwestie.” Beide films gaan over een innige en uiteindelijk harmonieuze samenwerking tussen witte en zwarte personages. „Dat ligt gevoelig sinds de protesten van Black Lives Matter. Alles moet worden voorgelegd aan het bestuur en het komt erop neer dat alle leerkrachten liever zwijgen over complexe zaken.”

1619

Op de Riverview Highschool wordt het jaartal 1619 niet meer behandeld tijdens de geschiedenisles. De onderwijsdienst van de staat heeft verordonneerd dat „theorieën die de geschiedenis verdraaien” niet mogen worden geleerd. Een van de lesmethoden die daarbij met name werden genoemd, was het 1619-project van The New York Times-journalist Nikole Hannah-Jones. In haar boek stelt ze voor de Amerikaanse geschiedenis te behandelen vanuit 1619, het jaar dat de eerste Afrikaanse ontvoerden als slaven werden verkocht in Noord-Amerika. Het boek is in Florida verboden en omdat de leerkrachten niet precies weten hoever het verbod reikt, noemen ze het jaartal maar helemaal niet meer.

Lees ook dit interview met Nikole Hannah-Jones: ‘Het is beangstigend als je werk wordt aangevallen door de president’

De strengste wetten in Florida gaan over seks, en ze komen er op neer dat alles wat ook maar in de verste verte met seks te maken heeft, niet op school mag worden besproken. Vorig jaar had Hamblin in haar klas een leerling van wie de moeder met een vrouw was getrouwd en nog twee lesbische leerlingen. De kinderen spraken erover in de klas en eentje vertelde dat haar oom een steile katholiek was en haar zou vermoorden als-ie wist dat ze lesbisch was. ‘Waarom zou een christen zoiets doen’, vroeg een andere leerling. ‘Wat vindt u daar nou van, juf?’ Hamblin dacht een tijd na en zei: „Kan ik erop vertrouwen dat wat ik zeg, tussen ons blijft?” Ja, zei de klas. „Ik ben een wedergeboren christen. En God heeft mij niet gezegd dat ik over een ander mag oordelen. Hij heeft me gezegd van anderen te houden.” En ze zag de pijn op de gezichten van de kinderen.

Volgens Hamblin zijn de sekswetten van Florida op geen enkele manier nuttig voor de scholieren. Integendeel. „Ze kunnen er thuis niet altijd over praten. En nu mogen ze er op school niet meer over praten. Dit is moordend voor hun geestelijke gezondheid. In Florida is het aantal suïcidepogingen de afgelopen jaren snel gestegen.” Hamblin kan het onderwerp in de klas niet aan de orde stellen. „Dan kan ik mijn baan verliezen. Er hoeft maar één leerling aan zijn moeder te vertellen wat ik heb gezegd, er hoeft maar één moeder een klacht in te dienen en dan moet de directeur me ontslaan.”

In het kringgesprek na de lockdown van deze morgen had Hamblin vooral geluisterd, zegt ze. De kinderen hebben het volgens haar goed doorstaan. „Ze zeiden: niemand die goed bij zijn hoofd is, wil toch nog leraar worden.”