Rechter legt aanleg groot gaswinningsproject voorlopig stil

Een beetje onwennig is het wel voor Fred Omvlee, moet hij bekennen. „Ik demonstreer nooit als dominee. Maar als kerk wil je hier ook wat mee.” Hij heeft zijn witte toga en rode stola aan. „De kleur van Pinksteren, van de Heilige Geest. Maar nu ook van de rode lijn die we willen trekken als dominees en als kerkleden.”

Het is een bijzonder protest, dinsdag voor het hoofdkantoor van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) in Utrecht. Ongeveer driehonderd dominees, predikanten en kerkleden vragen hier om meer aandacht binnen de PKN voor het Palestijnse leed en het onrecht in Gaza. Ze willen onder meer dat de kerk erkent dat het niet om een conflict tussen Joden en Palestijnen gaat, maar om het onrecht van bezetting en etnische zuivering door de staat Israël. In lijn met de Rode Lijndemonstraties die eerder in Den Haag plaatsvonden, zijn de meeste mensen in het rood gekleed. Enkele dominees en voorgangers hebben daarnaast hun toga aan.

Zoom in

„De PKN zegt wel bezorgd te zijn”, zegt Omvlee. „Maar het durft zich niet uit te spreken voor het leed van de Palestijnen. Ik ben begaan met de bevolking van Gaza die letterlijk uitgemoord wordt.” Dat de PKN voorzichtig is, verbaast de dominee niet. „Er zijn altijd twee bewegingen binnen de kerk geweest. Ik heb ook een grote verbondenheid met het volk Israël, maar niet met de staat. Daar maak ik een groot onderscheid in. De staat Israël is een natie zoals alle andere en kan met politiek beleid de fout ingaan.”

Omvlee heeft een bescheiden bordje gemaakt, laat hij zien. ‘Protestantse kerk: sta op, doe recht! #Gaza’. „We zijn geen politieke beweging en dat moeten we ook niet worden. Maar we moeten oog hebben voor de dramatische menselijke kant, voor het lot van de Palestijnen.”

Brood en wijn

Het protest bij de PKN is georganiseerd door een groep theologen en predikanten, onder wie theoloog en voorganger Janneke Stegeman. „De PKN spreekt zich niet helder uit over de genocide door Israël die al maanden gaande is in Gaza”, zegt zij.

Vorige maand publiceerde de PKN op de eigen website een verklaring. Daarin stond: ‘We weigeren om een eenzijdige kant te kiezen en maken een krachtige keuze vóór Joden en vóór Palestijnen.’

Stegeman: „Ze zeggen wel: we staan voor gerechtigheid, maar geven dat geen handen en voeten. Sterker nog: ze willen niet eenzijdig partij kiezen en blijven praten over Joden en Palestijnen, terwijl het gaat over de Israëlische staat versus de Palestijnen. Dus we zijn echt heel bezorgd en boos over deze manier van spreken.”

De demonstratie is kerkelijk ingericht. Er is een protestliturgie voorbereid, vertelt Stegeman. „Liturgie gaat over vieren, maar het gaat ook altijd over hoe je de wereld zou willen zien. Dus we gaan bidden en zingen, we delen brood en wijn. En daarin zit de boodschap: we willen onderdeel zijn van een kerk die recht doet en die opstaat tegen onrecht.”

Terwijl ze dat vertelt, komt predikant Alfons van Vliet haar de hand schudden. „Gods zegen”, zegt hij.

Zoom in

Van Vliet is de organisator van een ‘gebedsbijeenkomst’, die vlak voor het rodelijnprotest heeft plaatsgevonden voor het gebouw van de PKN. Hij vindt juist dat de kerk Israël en het Joodse volk te weinig steunt. Op die bijeenkomst zijn ongeveer dertig mensen afgekomen. Zij zingen en bidden met elkaar. Een paar van hen heeft een Israëlische vlag omgehangen. De predikant heeft de bijeenkomst georganiseerd als tegengeluid, zegt hij. „We willen de hoop uitspreken dat de grootste protestantse kerk van Nederland zich gaat baseren op de Bijbel. En dat doet de PKN helaas niet, die baseert zich op het internationale recht.” Volgens Van Vliet staat het internationale recht haaks op wat er in de Bijbel staat. „God zegt: ik heb Jeruzalem aan het Joodse volk beloofd, dat is geen tijdelijke maar eeuwige belofte.”

Zoom in

Gerechtigheid

Stegeman zegt over het tegenprotest: „Het laat iets zien over de verdeeldheid in de kerk. Er zijn protestanten die zeggen dat de Bijbel voor hen boven het internationaal recht staat. Dus wij zeggen tegen de leiding van de kerk: jullie moeten echt een keuze maken. Geef inhoud aan het begrip gerechtigheid en wees duidelijk over wat je theologie is. Want wij kunnen geen theologie steunen die leidt tot onrecht en zelfs genocide steunt.”

Een van de deelnemers aan het protest is Thirza Snoek. Ze is al sinds haar geboorte lid van de PKN. „Ik vind het heel verdrietig om te zien hoe stil de PKN is over het geweld dat nu gebeurt. En hoe ze niet aan de kant van de onderdrukten staan.” Ze staat op het veldje naast voorganger Hannah Westerink. Zij sluit zich bij Snoek aan. „Het is al lang tijd om je uit te spreken voor degenen die onderdrukt worden, de Palestijnen.”

Snoek: „Ik hoop gewoon heel erg dat de PKN zich duidelijker uit gaat spreken. En niet een ‘ene kant, andere kant’-verhaal ophangt. Maar naast de Palestijnse broeders en zusters gaat staan.”

Zoom in

Stelling nemen lijkt niet wat de PKN van plan is. Namens het moderamen, het dagelijks bestuur, luistert voorzitter Trijnie Bouw naar de demonstranten. Ze is onder de indruk van de passie, maar ook van de zorg die wordt uitgesproken. Volgens haar heeft de PKN gekozen voor het ‘radicale midden’. „Dat betekent dat we heel goed willen blijven luisteren naar al onze partners. Dat we ons verbonden weten met zowel de Joodse gemeenschap als met Palestijnse mensen en christenen.”

Het signaal dat uitgaat van de demonstraties is wat Bouw betreft een voortdurend proces dat al langer gaande is. „Wie zijn wij om hier een eindstandpunt te kunnen bepalen?” De PKN wil wel graag in gesprek blijven. Daarom is de nieuwe algemeen secretaris, Kees van Ekris, van plan om vanaf september verschillende tafels te organiseren.

Delen

Mail de redactie