N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
ZAP Naast oude bekenden, zoals Make up your mind en Boer zoekt vrouw stemde een nieuwkomer op tv dit weekend tot nadenken: Eus’ boekenclub.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data99191027-aaaa73.jpg)
NTR
Aan de keuze lag het niet, dit paasweekeinde. Die was best reuze. Nieuwe seizoenen voor oude goed bekeken bekenden: het negende seizoen voor Even tot hier (BNN-VARa), het tweede voor Make up your mind (RTL4) en het dertiende voor Boer zoekt vrouw (KRO-NCRV) Plus één echt nieuw programma: Alles is muziek (RTL4), en een beetje nieuw: Eus’ boekenclub (NTR). Tijdens de boekenweek had schrijver Özcan Akyol met een half zo lang programma mogen proberen of hij een boekenprogramma kon maken waar mensen wél naar zouden kijken.
Met de beste wil van de wereld lukte het me niet een lijn te ontdekken in het televisieaanbod, behalve dat alle boxen wel zo’n beetje werden aangetikt. Muziek, liefde, literatuur, een vermakelijk verpakte boodschap, vermaak mét een boodschap. Een allegaartje van hoge, lage en subcultuur. Ik ga ze niet allemaal af, ik hou het even bij drie, en als ik nou begin bij mijn dieptepunt wordt alles vanzelf beter.
Alles is muziek. Twee teams met drie BN’ers, van wie er ten minste één kan zingen. In diverse spelrondes moeten de teams huis-tuin-en-keukenvoorwerpen zien te verwerven waarop en waarmee ze een bekend nummer ten gehore moeten brengen. Dus, aan het eind van de avond, betreden de BN’ers het podium en rammen als een soort Jostiband maat en melodie uit een waterkoker, een fles tequila, een babybadje, een sjoelbak, conservenblikjes en wat pijpjes bier. Ik weet het, het was zaterdagavond, het mág „leuk en lollig” zijn, maar je kunt te veel van kijkers vragen.
Make up your mind, ook op zaterdagavond, heeft een hoog The Masked Singer-gehalte: welke BN’er schuilt er achter een extreme vermomming? Alleen, de uitdossing staat hier voor een statement. Dit is een podium waarop mannen transformeren tot vrouw. Hoe manniger de man, hoe houteriger, gespierder, bebaarder en heteroseksueler – hoe baanbrekender de gedaantewisseling wordt gevonden door de radende BN’ers en de jury van drag queens. Acteur Victor Reinier mag er als drag queen Vikkie Vuzz uitzien als een „ouwe sierparkiet”, dat „mannen zoals hij” het aandurven publiekelijk hun vrouwelijke kant te showen, wordt gezien als opsteker voor iedereen die ‘anders’ is. Om het af te maken school daarom achter mystery queen Brooke Fields een vrouw: boerin Bertie.
De nieuwkomer die me het hardst liet nadenken was Eus’ boekenclub. Waarom wordt hier wel naar gekeken en naar andere boekenprogramma’s niet (of veel minder)? Te gast is een echte schrijver van „een van de weinige goed verkopende Nederlandstalige romans”. Gijs Wilbrink die debuteerde met De beesten, een keurige vierballer in NRC. Er is een echte dichter, Erik Jan Harmens die een eigen gedicht voordraagt. Er is een „prominente politicus”, staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur en Media. Zij leest een fragment voor uit haar lievelingsboek, Een lied voor Achilles, waarin schrijver Madeline Miller het „vrouwelijke perspectief” biedt op de Trojaanse oorlog. Eus doet heus z’n best haar zoveel mogelijk persoonlijks te laten vertellen over haar vader, de zomerse autoreis naar Turkije, haar eerste leeservaring, maar zij is niet meer te stoppen over wat de Illias van Homerus heeft betekend voor de Europese literatuur, ze noemt een Aeneas, een Joost van den Vondel.
Wat gebeurt hier? Slikken we het zuur omdat er een beetje zoet omheen zit? Is het vanwege de boekverzamelaar uit Zwolle die 844 uitvoeringen van Tolkiens De hobbits bezit in 87 talen? Komt het door de rubriek waarin een aspirant-schrijver (daar zijn er een miljoen van in Nederland) iets mag voorlezen uit eigen werk? Ik moest nog maar eens kijken. Voor nu eindig ik met laatste regel uit het gedicht Zondag van J.C. Bloem, waarmee Eus zijn programma begon: (…) het is even tussen twee stilten luid geweest.
