N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Coalitie-overleg De top van het kabinet komt vanavond opnieuw bijeen om te spreken over de grote winst van BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen van twee weken geleden. Vooral de positie van het CDA staat onder druk.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98715025-f46976.jpg)
Foto Remko de Waal/ANP
Ze zitten deze donderdagavond weer met z’n achten aan tafel: premier Mark Rutte (VVD), de vicepremiers Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en Carola Schouten (ChristenUnie), en van elke regeringspartij één extra minister. Caroline van der Plas van BBB is er niet bij, de schaduw van haar enorme verkiezingsoverwinning hangt wel over de tafel van het crisisoverleg van Rutte IV: zal D66-leider Kaag gaan toegeven aan het CDA, dat de stikstofplannen net als BBB minder streng wil maken en anders misschien wel helemaal ten onder gaat? Of aan het CDA én de VVD, die de migratie willen beperken?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/03/web-2803bintop.jpg)
Om het groepje onderhandelaars heen kun je horen dat het geen acute, grote crisis is: anders waren ze al meteen na de verkiezingen van 15 maart bij elkaar gaan zitten. Afgelopen dinsdagavond zaten ze voor het eerst bij elkaar om over de situatie te spreken. Al kun je óók horen dat het niet zeker is of er volgende week nog wel een (niet-demissionair) kabinet is. CDA’ers in Den Haag maken een verslagen, soms wat verbeten indruk: Tweede Kamerlid Mustafa Amhaouch van die partij was vorige week in een debat over de EU opvallend fel tegen Rutte. Hij noemde hem, tot zichtbare irritatie van de premier, „een beetje naïef” en verweet hem dat plannen eindeloos werden bedacht en besproken, en wéér werden bedacht en besproken, maar wanneer werden ze eens uitgevoerd?
Veel op het spel voor Hoekstra
Vooral voor Wopke Hoekstra als CDA-leider staat er veel op het spel: de steun in de partij voor hém lijkt vooralsnog voorwaardelijk. Hij vroeg BBB deze week of hij mocht langskomen bij Van der Plas en hoe onwennig dat voor hem was, bleek toen hij – met drie tv-camera’s tegenover zich – bijna de kamer van de dienst Informatie en Archief binnenliep en niet de kamer van Van der Plas. Hij was daar nog niet eerder geweest.
Van der Plas had in een hoekje twee rode stoeltjes klaargezet. Na ruim drie kwartier wilde Hoekstra alleen zeggen wat politici na zo’n gesprek bijna altijd zeggen: „Het was een goed gesprek.” Van der Plas zei na afloop dat ze tegen Hoekstra had gezegd dat Rutte IV maar het beste uit elkaar kon gaan. „Het is een slecht huwelijk, en D66 gaat niet bewegen.”
Van der Plas had hem ook verteld hoe CDA’ers in de Tweede Kamer de afgelopen twee jaar met haar waren omgegaan. Hoe bijna niemand haar groette als ze langs de BBB-fractiekamer naar hun eigen kamers liepen – ze zitten op dezelfde gang – en dat er soms CDA-moties waren die door andere partijen waren ondertekend, maar die zíj niet van tevoren te zien had gekregen.
Maar nu lijkt alles anders. Er zijn behalve Hoekstra al andere CDA-bewindslieden die hebben laten weten dat ze graag willen langskomen bij Van der Plas. En Eurocommissaris Frans Timmermans (PvdA) komt langs: half april. De afspraak ligt bijna vast. Het is alleen nog niet helemaal zeker of hij op dezelfde rode stoeltjes komt te zitten als Wopke Hoekstra, over de locatie (wel in Den Haag) is nog overleg.
