N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Belastingdienst Bedrijven en burgers hebben misschien te veel belasting betaald, omdat ze niet op de hoogte waren van de nieuwste regels.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98663908-f5bf6a.jpg)
Foto Jerry Lampen/ANP
Het ministerie van Financiën heeft om politieke redenen openbaarmaking van belastingbeleid en daarmee uitleg van fiscale regels tegengehouden. Hierdoor baseerden burgers en bedrijven zich bij hun aangifte op verouderde regels en waren zij niet op de hoogte van de actueelste interpretatie van de wet door de Belastingdienst. Zo bestaat de kans dat zij te veel belasting hebben betaald. Dat blijkt uit interne documenten die de dienst onlangs vrijgaf na een informatieverzoek op basis van de Wet open overheid. Het ministerie van Financiën heeft over een breed front grote achterstanden opgelopen in de publicatie van zijn fiscale standpunten.
De Belastingdienst heeft intern specialisten die moeilijke vragen van belastinginspecteurs bekijken en beantwoorden – vragen die opkomen bij de controle van een belastingaangifte of tijdens een gerechtelijke procedure tussen de fiscus en een bedrijf. Deze specialisten nemen jaarlijks duizenden standpunten in. Dat kan over van alles gaan: de belastbaarheid van bitcoin, de btw op een paard, de aftrekbaarheid van ziektekosten.
Vertraging
De staatssecretaris van Fiscale Zaken dient volgens de wet generieke standpunten over uitleg van belastingregels binnen zes weken toegankelijk te maken voor alle belastingbetalers. Interne specialisten bij de fiscus blijken al jarenlang aan te dringen op snellere openbaarmaking van beleid, maar de top van het ministerie van Financiën hield dit tegen. In onlangs vrijgegeven jaarverslagen van een van de vakgroepen schrijft de voorzitter dat standpunten van de belastingdienst „politiek gevoelig van aard” zijn, waardoor „afstemming op het ministerie noodzakelijk is”. De „afweging van […] politieke aspecten en mogelijke Europeesrechtelijke implicaties” leidt dan tot vertraging in het delen van de regels met de buitenwereld.
Onderzoeker Martijn Nouwen van de Universiteit Leiden, die de stukken opvroeg, zegt dat hierdoor de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid van belastingbetalers in het geding is.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/data98650588-e6612f.jpg)
Het ministerie van Financiën ontkent dat. Volgens het ministerie vergen sommige complexe fiscale vraagstukken meer afstemming, bijvoorbeeld „met Europese instanties”, voordat ze als beleidsbesluit openbaar kunnen worden gemaakt. „Deze werkwijze draagt juist bij aan de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid.” Doordat de capaciteit bij Financiën beperkt is, zegt het departement, moet soms voorrang gegeven worden aan kwesties die politiek en beleidsmatig urgenter zijn dan het informeren van belastingplichtigen over nieuwe interpretaties van de wet.
De Belastingdienst maakt binnenkort ten dele een eind aan die situatie. Financiën, waar de dienst onder valt, gaat zijn interne standpunten voortaan met de buitenwereld delen, vanaf 1 april aanstaande.
Sommige fiscaal juristen en bestuurskundigen waarschuwen voor een ‘tsunami’ aan rechtszaken. Wetenschappers verwachten dat adviseurs en advocaten alle belastingstandpunten gaan doorvlooien op juridische en financiële kansen.
Interview Martijn Nouwen E4-5
