Michel Houellebecq: ‘Het was heel dom dat contract te tekenen’

Posted on March 27, 2023 by admin

Michel Houellebecq

Foto Lionel Bonaventure/ AFP)

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Interview

Rechtszaak Dat hij in een seksfilm van het Nederlandse kunstcollectief KIRAC zat was wereldnieuws. Nu probeert hij de film via de rechter te verbieden. Michel Houellebecq doet zijn verhaal.

Tristan Theirlynck

27 maart 2023 om 18:26

Leestijd 4 minuten

„Als ik dinsdag verlies, zal ik doorprocederen, zo lang als de rechtbank dat toelaat. En dan… als ik verlies, dan verlies ik.”

Daags voor de uitspraak in de zaak van Michel Houellebecq tegen kunstcollectief KIRAC, wil de schrijver zijn verhaal doen. Terwijl de ophef om de ‘Houellebecq-porno’ wereldwijd rondwervelde, bleef hij lang relatief stil. Hij wilde niet de indruk wekken dat hij de rechtsgang probeerde te beïnvloeden, zegt hij. „Maar ik gehoorzaam niet meer.”

Er zijn veel theorieën over Houellebecqs beweegredenen om op camera seks te hebben met meerdere vrouwen. In de media werd gespeculeerd dat dit het logische eindpunt is van zijn strategische spel met de provocatie van maatschappelijke normen. Maar als je naar hem luistert, is er niks strategisch aan. Hij was onvoorzichtig, naïef, en beweert te zijn misleid.

Lees ook: Houellebecq daagt KIRAC voor de rechter om seksfilm

Aan de telefoon wekt hij de indruk aangedaan te zijn. Hij spreekt ernstig en traag, wil graag goed begrepen worden. Zijn verhaal begint met een diepe zucht. „Ik werd uitgenodigd door KIRAC om een lintje te knippen en een tentoonstelling te openen in Amsterdam. Dat accepteerde ik. Het leek mij interessant. Enkele weken later mailde Stefan Ruitenbeek [oprichter KIRAC, red.] dat hij en porno-actrice Jini Jane in Parijs waren om gangbangs te filmen voor Jini’s OnlyFans-account. We zouden uit eten gaan, maar ik was depressief, dus ik kwam niet. Mijn vrouw ging wel.”

Volgens beeldmateriaal dat bij de rechtbank is ingediend als bewijs, stelde Houellebecqs vrouw Lysis Li tijdens het eten voor om in plaats van het lintjesknippen een seksfilm op te nemen.

Dat gebeurde. Houellebecq, Li en Jane hadden een trio, Ruitenbeek filmde – het was bedoeld voor Jane’s OnlyFans-account. De schrijver en zijn vrouw droegen maskers om onherkenbaar te blijven.

„Nou, er was seks”, zegt Houellebecq. „Daarna weigerde ik mijn paspoort te geven [dat Jane nodig heeft voor autorisatie van de filmpjes op OnlyFans]. Ik wist niet dat dat nodig was. Maar dan zou het te makkelijk zijn om mij te herkennen. Dat wilde ik niet. Ik dacht dat het anoniem zou zijn, en dat alleen de abonnees van Jini het zouden zien.”

Jane was ontevreden, ze voelde zich gebruikt. Li mailde KIRAC dat ze dit soort zaken voortaan beter vooraf kunnen regelen.

„Bon, dat was het einde van het seksuele gedeelte van het verhaal.”

Lees ook: Dit portret van Houellebecq

‘I desire you’

Ruitenbeek kreeg door de ontmoeting in Parijs en het gesprek met Li een ander idee. Hij vroeg Houellebecq om naar Amsterdam te komen, om seks zou hebben met meerdere jonge vrouwen die fan van hem zijn, samen met Li. Houellebecq accepteerde het ticket. Via de mail spraken ze af dat Houellebecqs genitaliën niet tegelijkertijd met zijn gezicht in beeld zouden komen, zo kon Houellebecq ontkennen dat hij het was in de seksbeelden.

Bij het hotel in Amsterdam liep het echter stuk. „Ik lag in bed met Isa [een van de vrouwen die langskwamen in het hotel] en we waren aan het kussen. Ruitenbeek wilde dat ik haar bij het raam in mijn armen nam. Dat ik haar dingen zou zeggen als: ‘I desire you.’ Maar ik kon het niet, ik voelde mij niet aangetrokken tot haar.”

Na twee andere vruchteloze ontmoetingen, eindigde het project. „Niemand was blij. Ruitenbeek had zijn seksscènes niet.”

In een reactie zegt Ruitenbeek dat Houellebecq wel degelijk intiem was met enkele meisjes. Hij zou onder andere een vrouw hebben gepenetreerd met zijn vingers.

Hoewel het de afspraak was om seks te hebben met meerdere vrouwen, zegt Houellebecq dat hij nooit de intentie had om seks te hebben in Amsterdam.

„Het is ingewikkeld om uit te leggen. Maar ik wil geen seks meer met nieuwe mensen. Ik ben bang voor het humaan papillomavirus. Dat verspreidt zich via seks en kan mondkanker veroorzaken. Dat is de grootst denkbare horror voor mij. Toen ik met Jini naar bed ging wist ik nog niet van het bestaan.”

Waarom kwam hij dan toch naar Amsterdam? Houellebecq denkt lang na: „Het klinkt absurd… Mijn vrouw had een script geschreven, gebaseerd op een boek van mij. Ik dacht dat dat onderdeel kon zijn van de film. Achteraf bleek dat niet zo. En ik dacht: je kan ook andere dingen filmen dan fucking. Daarnaast had de Amsterdamse kunstenaar Tarik Sadouma, een groot, interessant portret van mij geschilderd. Hij wilde mij ontmoeten.”

Dit zou niet geaccepteerd moeten worden in een normaal land

Als het alleen ging om de beelden van Houellebecq in Amsterdam, zou Houellebecq dat niet erg vinden. Maar in Amsterdam ondertekende hij een contract waarin stond dat ook de seks tussen Jini, Houellebecq en Li in Parijs onderdeel zal uitmaken van de film. Toen Houellebecq en Li die beelden in de trailer zagen, besloot de schrijver KIRAC aan te klagen. „Het was heel dom dat contract te ondertekenen”, zegt Houellebecq met spijt in zijn stem.

„Ik heb het niet gelezen. Alleen paragraaf 1.3, waarin stond dat mijn penis en gezicht niet tegelijkertijd in beeld zouden worden gebracht, heb ik gelezen.

„Ik had in het contract moeten laten opnemen dat ik niks seksueels in beeld wilde hebben. Maar ik was niet eerlijk toen ik het ondertekende. Ik wist dat ik geen seks zou hebben. Dus ik dacht, bon, hij kan mijn gezicht filmen, maar hij kan mij niet dwingen om naakt te zijn. Ik dacht dat ik geen risico liep.”

De advocaat van Houellebecq noemt de overeenkomst het slechtste contract dat ze ooit heeft gelezen. De advocaat van KIRAC noemt het een standaard contract voor films. Houellebecq: „Wat je moet begrijpen is dat een contract dat met terugwerkende kracht geldt, zoals nu met de beelden uit Parijs, onwettelijk is in Frankrijk. Ik wist niet eens dat dat mogelijk was. Dat zou niet geaccepteerd moeten worden in een normaal land.”

Lees ook: Hoe een conservatief filosoof in een seksfilm belandde

Consent

De discussie rond de film draait om de betekenis van consent. En niet alleen het consent van Houellebecq. De vrouw die met Houellebecq vree in Amsterdam voelt zich gebruikt, nu de schrijver de film wil verbieden. „Ik heb niet het gevoel dat ik haar gebruikt heb”, zegt Houellebecq. „Die intentie had ik niet. Ik denk dat Ruitenbeek ons beiden heeft gebruikt.

„Ik heb niks tegen de meisjes. Maar het is mijn lichaam en ik wil niet dat het gebruikt wordt zonder mijn toestemming.” Hij vreest voor zijn reputatie en zijn gemoedstoestand als de beelden openbaar worden. „Het zal mij paranoïde maken. Mensen zullen raar naar me kijken. Ik ben al vrienden verloren, van katholiek rechts in Frankrijk. Ik heb geen woord van ze gehoord. Ik ben als een paria.”

Houellebecq heeft nu spijt dat hij nooit naar de films van KIRAC heeft gekeken, die Ruitenbeek hem stuurde. Hij doelt onder andere op Honeypot, de film van KIRAC waarin conservatief filosoof Sid Lukkassen een seksdate had met een ‘links meisje’ om de polarisatie te bestrijden. Van seks kwam het niet. Lukkassen voelde zich vernederd en belde tevergeefs in tranen met KIRAC om de vertoning van de film te stoppen.

„Ik denk dat Ruitenbeek mij in de val heeft laten lopen zoals hij Sid Lukkassen in de val liet lopen. Hij wilde hetzelfde doen, maar dan met iemand die beroemder is. Toen hij in Amsterdam geen seksscènes kreeg, ging hij terug naar de beelden met Jini. Het voelt als chantage.”

In een reactie stuurt Ruitenbeek een mail van hem aan Houellebecq door, waarin hij, al voor het tekenen van het contract, meldde dat hij ook de beelden met Jini zou gebruiken. Ruitenbeek: „Bij alles waarvan hij mij beschuldigt, heb ik een e-mail die het tegendeel bewijst.”

Desalniettemin zegt Houellebecq: „Het is een overdrijving, maar ik voel mij verkracht. Ik voel schaamte, terwijl ik denk dat ik dat niet zou moeten voelen. En voor het eerst in mijn leven voelt seks als iets onprettigs. Mijn seksuele verlangens zijn helemaal weg.”

De weelde van drie iconische kunstenaars die in 1504 elkaar de hand konden schudden

admin
November 25, 2024
0

De Britse koning Charles III bezit een wereldvermaarde kunstcollectie, die gedeeltelijk voortkomt uit de verzameling van zijn 17de-eeuwse voorganger en naamgenoot Charles II (1630-1685). In die tijd kende Engeland, anders dan bijvoorbeeld de Nederlandse Republiek of Italië, geen bijzonder grote traditie van lokale kunstproductie. Dus moesten ze het doen met kunstenaars van het Europese vasteland die ze bewonderden. De Royal Collection bulkt zelfs van bladen door Italiaanse renaissancekunstenaars van topkwaliteit. De King’s Gallery in Buckingham Palace toont nu een selectie van zo’n 150 tekeningen van kunstenaars als Fra Angelico, Leonardo da Vinci, Correggio en Carracci.

Raphael, **De Drie Gratiën**, ca.1517–18. (te zien in King’s Gallery)

Giovanni Bellini, Het hoofd van een oude man, c. 1460–7. (te zien in King’s Gallery) en Bernardino Campi, De Maagd en het Kind, ca. 1570–80. (te zien in King’s Gallery)

Foto’s Royal Collection Trust

De expositie – met secties als ‘figuren’, ‘koppen’, ‘studies voor paleisdecoraties’ – laat zien dat tekeningen in de 15de en 16de eeuw meestal niet bedoeld waren als zelfstandige kunstwerken. Vaak zijn figuren, motieven of composities getekend ter voorbereiding van een schilderij of fresco. Illustratief is een studie in rood krijt waarin de befaamde schilder Rafael de figurenrijke compositie van een groot tapijtontwerp voor de bijbelscène van de Sleuteloverdracht van Christus aan de apostel Petrus (ca 1514) uitprobeert in de vorm van een groep mannen die poseren in hun alledaagse kleren.

Bij de ‘studies naar de natuur’ zijn schetsen van landschappen, paarden en poezen, maar ook een opvallende houtskooltekening toegeschreven aan de Venetiaan Titiaan, met een natuurgetrouwe weergave van de exotische struisvogel (ca. 1550). Het lichtblauwe blad is voorzien van een raster dat erop duidt dat het motief bedoeld was om te worden overgezet naar een schilderij, maar dat werk is niet meer bekend.

De presentatie van werk van de ene briljante tekenaar na de andere, geeft daarmee een overvol maar ook adembenemend fraai overzicht van renaissance-tekeningen en hun functies, uit artistieke centra vooral in de noordelijke helft van het huidige Italië. De nadruk die daar destijds werd gelegd op het belang van het maken van tekeningen in het artistieke proces, en de grote aandacht die kunstenaars er daarom ook aan besteedden, verklaren de uitzonderlijke kwaliteit van de tekeningenproductie die deze expositie weerspiegelt.

Verbeten expressie

Van meer studieuze aard is een tweede tentoonstelling in Londen, in de Royal Academy, over Italiaanse renaissance-kunst, met 45 bruiklenen uit collecties in het Verenigd Koninkrijk en elders in Europa. Hier geen overdonderend aantal kunstenaars en tekeningen, maar juist een relatief klein aantal goedgekozen werken, uit een tijdsspanne van slechts enkele jaren, en gemaakt door drie iconische kunstenaars. In 1504 konden ze elkaar in Florence de hand schudden: Leonardo da Vinci (1452-1519) en Michelangelo (1475-1564), beiden uit de omgeving afkomstig, hadden elders gewerkt en waren in de eerste jaren van de 16de eeuw kortstondig terug in Florence. De jonge Rafael (1483-1520) uit Urbino, verbleef in dat jaar in de stad om te leren van de werken van de buitengewone kunstenaars van die tijd.

Foto Royal Academy of Arts, Londen. / Prudence Cuming

Leonardo da Vinci, De Maagd en het Kind met Sint Anna en de jonge Johannes de Doper (‘The Burlington House Cartoon’), ca. 1506-08. Houtskool met wit krijt op papier, gemonteerd op doek, 141,5 x 104,6 cm, te zien in Royal Academy) en Toegeschreven aan Pietro Faccini, Het hoofd van een jongeling, ca.1590.

Foto’s The National Gallery, Foto Royal Collection Trust

Op even ingenieuze als instructieve wijze toont de expositie de artistieke verhoudingen tussen de drie kunstenaars. Zo maakte Rafael schetsen naar een cirkelvormig, tachtig centimeter hoog, marmer-reliëf door Michelangelo, bijgenaamd ‘Taddei tondo’ naar opdrachtgever Taddeo Taddei (1504-1507). Het stelt de Maagd Maria voor met half liggend in haar armen het Christuskind. Hij lijkt weg te duiken voor een vleugelklapperend vogeltje (een distelvink, symbool van Christus’ latere lijdensweg) in de handen van de jonge Johannes de Doper. Rafaels tekening staat in de expositie op een sokkel precies halverwege de afstand tussen Michelangelo’s reliëf en een schilderij van Maria met kind (‘Bridgewater Madonna’, 1507), waarin Rafael een vergelijkbare compositie heeft toegepast.

Raphael, **De Maagd Maria met het Kind en de jonge Johannes de Doper (‘De Esterhazy Madonna’)**, c. 1508. Tempera en olieverf op paneel, 28,5 x 21,5 centimeter, te zien in Royal Academy)

Even doordacht is de plaatsing, pal tegenover Michelangelo’s tondo, van een tweede uitzonderlijk bruikleen: Leonardo da Vinci’s enorme houtskooltekening van de bijna levensgrote Maria zittend op schoot bij haar moeder Anna. Ook hier heeft het Christuskind een liggende pose en ook nu staat Johannes ernaast. Mogelijk, zoals in deze expositie en de bijbehorende catalogus voor het eerst wordt geopperd, was deze tekening bedoeld als ontwerp voor een nooit voltooid altaarstuk voor de grote zaal van het Florentijnse stadsbestuur in het Palazzo della Signoria.

Voor diezelfde zaal maakten Michelangelo en Leonardo tussen 1503 en 1506 ontwerpen voor frescoschilderingen van veldslagen waarin de stadstaat Florence in het verleden verwikkeld was geweest. Ook deze projecten zijn nooit voltooid, maar in een reeks tekeningen laat zich in de expositie prachtig volgen hoe de kunstenaars op papier hun schilderingen voorbereidden: Leonardo in de Slag bij Anghiari met aandacht voor verbeten expressie in de hoofden van mensen en paarden, Michelangelo geconcentreerd op de anatomie van naakte mannen die zich klaarmaken voor de Slag bij Cascina. En in een pentekening (1505), losjes geïnspireerd op Michelangelo’s fresco-ontwerp, maar dan met een zodanig gedraaid perspectief op twee naakte mannen dat het lijkt alsof de tekenaar zelf deel is geworden van het groepje, openbaart zich het compositorische genie van Rafael.

Tentoonstelling Renaissancekunst uit Boijmans in Parijs

Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam bezit een van de belangrijkste verzamelingen van Italiaanse renaissancetekeningen in Nederland. Een selectie van 122 bladen uit die collectie wordt nu getoond in de Fondation Custodia in Parijs. Naast al vaker beschreven en geëxposeerde bladen uit de periode 1400-1600, van de hand van onder anderen Pisanello, Jacopo Tintoretto, Paolo Veronese, en een bijzondere groep tekeningen door Fra Bartolommeo, worden ook nieuwe vondsten en toeschrijvingen gepresenteerd. Zo is uit recent onderzoek, gefinancierd door de Getty Foundation, gebleken dat een Engel van de Annunciatie (ca. 1514) in rood krijt moet worden toegeschreven aan de Florentijnse schilder Jacopo Pontormo, en een indrukwekkende zwartkrijttekening van de Bijbelse Jozef van Arimathea met het lichaam van de gestorven Christus (1590-1610), aan Aurelio Lomi uit Pisa.

Naissance et Renaissance du dessin italien: Italiaanse renaissancetekeningen uit Museum Boijmans Van Beuningen. T/m 12/1. Fondation Custodia, Parijs. Info: fondationcustodia.fr.

Michelangelo Buonarroti, **Studies van mannelijke hoofden, helmen voor soldaten en gezichtskenmerken**, c.1504. (pen, bruine inkt, en zwart krijt op papier, 20,5 x 25,3 cm, te zien in Royal Academy).

Michelangelo Buonarroti, Mannelijk naakt, c. 1505-06. (Zwart krijt op papier, 40,4 x 22,5 cm, te zien in Royal Academy) en Raphael, naar Michelangelo Buonarroti, David, c. 1505-08. (pen en bruine inkt op papier, 39,6 x 21,9 centimeter, te zien in Royal Academy).

Foto’s Teylers Museum, Haarlem en British Museum

Expres niet zoals Charles Dickens het bedoelde, maar wel vrolijk en lekker suikerzoet

admin
November 24, 2024
0

Zul je net zien: Kerst staat voor de deur – een afschuwelijke feestdag voor afschuwelijke mensen – en dan klieft je domme zusje ook nog eens haar hoofd in tweeën op de rand van haar badkuip. Het overkomt Carola (Nandi van Beurden), eigenaar van Carola’s Christmas Shop, voorheen Carels Christmas Shop. Rechtstreeks naar de hemel kan zusje Christel (Suzan Seegers) niet: ze moet zich eerst nog een laatste keer tegen Carola aan bemoeien.

Op Kerstavond meldt Christels spook zich daarom bij haar grote zus in huis om daar te verkondigen dat Carola bezocht zal worden door drie geesten. Die ervaring zal haar ervan moeten overtuigen haar leven te beteren. Daar zal wel een hoop overtuigingskracht voor nodig zijn, want Carola lijkt niet meteen onder de indruk van Christels spookverschijning. Al zal ze haar zusje (tevens haar werknemer) wel missen in de winkel. Carola: „Niemand maakt zo’n goede cappuccino als jij.”

In kerstmusical A XXXmas Carola is Carola een botte, gierige, ijskoude zakenvrouw met een hekel aan Kerst. Dat maakt haar de vrouwelijke tegenhanger van Ebenezer Scrooge, de hoofdpersoon van Charles Dickens’ A Christmas Carol, het verhaal waar A XXXmas Carola op is geïnspireerd. Wel kreeg de musical de ondertitel Precies zoals Dickens het nooit bedoeld heeft mee, dus verwacht geen adaptatie die al te loyaal blijft aan het bronmateriaal.

Sterrencast

Wat je wél van A XXXmas Carola kunt verwachten is een vijfkoppige sterrencast (naast Van Beurden en Seegers zijn ook Jeremy Baker, Thomas Cammaert en Luuk Haaze van de partij) die uitblinkt in vrolijke, meerstemmige nummers, waaronder veel bewerkingen van bekende kerstliedjes. Zowel de nummers als de grapjes volgen elkaar in rap tempo op in het script van Allard Blom. In de eerste scènes is het wel even wennen aan de dik aangezette humor, met een hoofdpersoon die veel weg heeft van een snauwerige Disneyfilm-slechterik. Carola lijkt zelfs te zijn vormgegeven als Cruella de Vil, geheel in het zwart-wit, terwijl de overige personages zich hullen in rood-groene sjaals en truien.

Naarmate Carola’s voorgeschiedenis wordt onthuld, wordt het personage minder eendimensionaal. Dat wil niet zeggen dat A XXXmas Carola een bijzonder gelaagd geheel is – qua plot en sentimentaliteitsgehalte komt het verhaal vrij dicht in de buurt van de Hallmark-films die deze maanden iedere avond op ‘Christmas Channel’ RTL8 te zien zijn. Al Carola’s herinneringen, trauma’s en dromen draaien om mannen. Maar op vrijwel alle andere vlakken dan het plot is de musical origineel en creatief; van de bij vlagen harde humor tot de catchy liedteksten. Ook naar de muziek van Sam Verhoeven kun je blijven luisteren. Vooral de kerstrevue, een jaarlijkse traditie van Carola’s vader, zit zo goed in elkaar dat het jammer is dat hij maar een paar minuten duurt. Het decor – dat bestaat uit huisjes op kniehoogte die regelmatig van plaats wisselen of eventjes in de lucht zweven – zorgt intussen voor een sprookjesachtige sfeer.

Het maakt dat je je gewillig overgeeft aan het suikerzoete einde waar A XXXmas Carola onvermijdelijk op afstevent. Zo’n suikerzoet einde is ook best lekker. Af en toe. Met Kerst, bijvoorbeeld.

Kendrick Lamar stuurt de wolven af op gemakzuchtige succesrappers op nieuw album ‘GNX’

admin
November 23, 2024
0

Not Like Us heeft het nieuwe album van Kendrick Lamar niet gered. In die spijkerharde track haalde Lamar eerder dit jaar vernietigend uit naar zijn rivaal Drake en beschuldigde hij hem onder meer van pedofilie en uitverkoop van de hiphopcultuur. Het was dé giftige genadeslag na een hectische blitzkrieg waarin de twee elkaar met in bijzonder hoog tempo uitgebrachte beledigende tracks op de huid zaten en groeide uit tot de hiphopkraker van het jaar. Not Like Us tikt op Spotify de miljard streams aan en maakt kans op vijf Grammy Awards, waaronder die voor nummer en plaat van het jaar.

Maar op het vrijdagavond plotseling online gezette nieuwe album GNX van Kendrick Lamar speelt de Canadese rapper en zanger die Lamar dit voorjaar nummer-na-nummer tot aan de enkels afzaagde, geen rol van betekenis meer. Terwijl de andere hoofdrolspelers in die vete recent sussend stelden dat het niet zo serieus was, schakelt Lamar strijdbaar dóór. Het gaat hem niet puur om Drake, maar om hypocrisie en platte commerciële belangen die hij veel breder in zijn scene aantreft.

Lamar is iemand die in zijn werk voortdurend worstelt met verleidingen en twijfels over zijn rol als succesvol boegbeeld van zijn gemeenschap en genre. Hij is het duidelijk spuugzat hoe gemakzuchtig andere succesrappers omgaan met de cultuur die voor hem van levensbelang is. GNX is het eerste album dat Lamar zelf uitbrengt met zijn bedrijf PgLang en is rauwer en minder conceptueel opgezet dan voorgangers als het sterk naar binnen gerichte Mr. Morale & The Big Steppers, Pulitzer Prize-winnaar DAMN., en het als generationeel meesterwerk onthaalde To Pimp A Butterfly.

Hongerige rappers

Op GNX grijpt Lamar nadrukkelijk in muziek en tekst terug op waar het voor hem begon, in geboortestad Compton in Los Angeles. Het wemelt van de galmende elektronische bassen, rauwe funky beats en vlammende gastoptredens van jonge, hongerige rappers uit L.A., zoals Peysoh, Hitta J3 en Young Threat op de stotterend stuiterende westkustbeat van GNX. In openingstrack ‘wacced out murals’ rekent Lamar op een diep dreunende kickdrum af met in zijn ogen twijfelachtige acties van hiphopsterren als Lil Wayne en Snoop Dogg en ‘politieke correctheid’ in de rapscene. In het schmierend pompende ‘squabble up’ stuurt hij de wolven af op rappende poseurs.

Zijn strijdlust doet Lamar goed. Hij rapt lenig, losjes, gedreven en soms een beetje pesterig. „Ik houd mijn voet op het gaspedaal,” rapt Lamar op de aanstekelijk haperende staccato-funk van producer Mustard, die ook Not Like Us produceerde. „Iemand moet het doen.” Zijn rijmschema’s en tekstuele dubbele bodems en verwijzingen zijn onverminderd magistraal, en wie goed luistert, hoort in vrijwel elke kritische noot, tegelijk bemoedigende levenslessen voor zijn achterban: bescherm je hart, geloof in jezelf, investeer in jezelf, werk hard, en reken niet op anderen maar op zelfliefde.

‘Reincarnation’ is een nieuw hoofdstuk in de voortgaande artistieke uitwisseling die Lamar in zijn werk voert met zijn in 1996 vermoorde inspiratiebron Tupac ‘2Pac’ Shakur. Hij leent de muziek en rapstijl van 2Pac voor een geweldig gelaagd verhaal waarin hij zich neerzet als incarnatie van eerdere succesvolle zwarte artiesten en de beproevingen die ze doorstonden, waaronder een briljante zangeres die in het raciaal gesegregeerde Amerika worstelde met een drugsverslaving: „Heroïnenaalden hielden me in een foetuspositie.”

In ‘heart pt. 6’ blikt Lamar openhartig terug op de dagen waarin hij opkwam met rapgroep Black Hippy, en zijn jeugdvriend en zakenpartner Dave Free „gevangenis-risico’s” nam om hun muziekcarrière van de grond te tillen.

In het ontspannen en soulvolle sluitstuk ‘gloria’ rapt Lamar over een complexe relatie die zijn leven getekend heeft – om pas aan het eind te onthullen dat het gaat om zijn verhouding tot zijn pen, zijn schrijven. „Ik deed het met integriteit en n****s probeerden nog steeds op me te haten”, verklaart Lamar zijn bitterheid tegenover de commerciële toplaag van de rapscene in het subtiel geproduceerde, sfeerrijke ‘man at the garden’. „Er zal nog meer bloed verspild worden. Het is slechts verf voor mij.”

Luister naar