N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
ZAP In de levenswending van Eke en Goitske uit Friesland kwam zoveel samen over de stand van het land, de wéreld zelfs. Een parabel over de ‘hardwerkende burger’ die wat anders kiest in het leven.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98171962-a4d4a2.jpg)
Het plan was om naar Dying to live (KRO-NCRV) te kijken, over de Limburgse huisarts Mirjam Willemsen. „De huisarts heeft het ook,” zegt één van haar terminale patiënten. Uitgezaaide longkanker. De documentaire begint met een euthanasie, direct gevolgd door de dokter die zelf in een MRI-machine wordt geschoven. Dit zou een film worden over het levenseinde als onderdeel van het leven, en het wat houterige commentaar dat de huisarts zelf insprak onder de beelden, zou wel wennen.
Maar ondertussen bleef bij mij het leven hinderlijk aankloppen en onrust stoken. De „aardverschuiving” na de verkiezingen van woensdag, met een nieuwe partij die de grootste werd en alles anders wil doen in Nederland. Iets in me zei dat ik eerst even naar Het roer om (SBS6) moest kijken, meestal de snelste manier om vrede te sluiten met je eigen leven, als je ziet hoe erg de mensen het te verduren hebben die het uit vrije wil, rigoureus omgooien. Ik had het niet beter kunnen treffen. In de levenswending van Eke en Goitske uit Friesland kwam zoveel samen over de stand van het land, de wéreld zelfs. Een parabel over de ‘hardwerkende burger’ die wat anders kiest in het leven.
Goitske en Eke komen uit Ureterp, Fries voor ‘Oerterp’. Zij werkt zestig uur per week als coach en interim manager, hij veertig bij een tuincentrum. Altijd hebben ze één salaris gespaard, tot ze genoeg geld hadden om niet één, maar twee huizen te laten bouwen op een stuk grond dat ze vijf jaar eerder in Polen kochten. Grond plus bouw van de huizen: vier ton in euro’s. Die huizen zijn in de zomer van 2022 zo goed als klaar. Ze verkopen hun huis in Friesland, met overwaarde, en verlaten Nederland. Dat extra geld zullen ze hard nodig hebben, want hun nieuwe dorp Lapsze Wyzne 1.200 kilometer verderop ligt 267 kilometer van Lviv. In Oekraïne.
Welvarende Russen
Dat er verderop een oorlog woedt, is erg. Dat er 6,5 miljoen vluchtelingen in Polen worden opgevangen is niet ideaal, maar het brengt ook de bestaanszekerheid van het echtpaar in gevaar. Eén huis is bedoeld om te verhuren. Aan welvarende Russen, hadden ze bedacht, of vakantievierende Oekraïners. Als twee raketten Poolse bodem raken, kunnen ze de Nederlandse toerist ook vergeten. Maar ze laten zich, zou Caroline van der Plas zeggen, „de kop niet gek maken”. Voortvarend maken ze hun huizen en het land eromheen in orde. Goitske kan net zo goed maaien als managen, jammer dat Eke landbouwgras heeft geplant in plaats van sier, het staat tot boven haar knieën.
Eke bouwt in het winterseizoen een sauna onder het gastenhuis – gasten zijn er toch niet. Het is nog niet af of smeltende sneeuw gutst over de nieuwe vloer. Ook in Polen is het winterweer voorbij voordat je het weet. En hoe moet het nou, vrees je als kijker, wanneer hun waterleiding afbreekt. Wónen er in Polen eigenlijk nog loodgieters en elektriciens?
Het echtpaar is verguld met het nieuwe vaderland. Wie heeft er, zegt Goitske, nou een kasteel, een stuwmeer én bergen in z’n achtertuin? Ook weleens fijn om te horen, na dagen vol Nederlanders op tv die zich zorgen maken over hun achtertuin, waar afhankelijk van de verkiezingsuitslag kerncentrales, zonneparken of asielzoekerscentra komen. Eke en Goitkse willen hun achtertuin graag uitbreiden, om er een minicamping aan te leggen. In moeizaam Pools proberen ze de boer verderop te bewegen een stuk van zijn grond aan hen te verkopen. Het blijkt landbouwgrond te zijn, en dat mogen zij, als buitenlanders niet kopen. Regels en wetten kunnen veranderd en aangepast, dus zodra het op papier bouwgrond is, mag het wél. Voelt u de diepere laag van dit mini-epos?
Op de dag dat Polen viert dat het een soeverein land werd (in 1918), hijst het echtpaar de Poolse én de Friese vlag. Zij zijn nu Friese Polen. Of Poolse Friezen.
