17 superleuke musea voor kinderen deze herfstvakantie

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Musea voor kinderen De herfstvakantie leent zich uitstekend voor een bezoek aan een museum, zeker op een druiligere dag. Welke musea zijn echt de moeite waard voor kinderen? In deze gids geeft NRC zeventien tips, in willekeurige volgorde.


Foto’s: Nick den Engelsman , David van Dam, ANP

Zuid-Holland

1 Archeon MuseumparkIn een prehistorische kano varen

Konden ze al vuur maken in de Prehistorie? Hoe vaak waste een Romein zich? En wat voor kleren droegen ze in de middeleeuwen? Bij Museumpark Archeon in Alphen aan den Rijn kom je er vanzelf achter. Niet door alleen maar bordjes te lezen en langs nagebouwde hutjes of huizen te lopen, maar je kan ook zelf kanovaren door de prehistorie, een gladiatorengevecht uit de Romeinse tijd bekijken en leren boogschieten zoals ze in de middeleeuwen deden.

Archeon Museumpark in Alphen aan den Rijn is geschikt voor alle leeftijden. Info: archeon.nl

Lees ook over de Grijze Jager-dag in het Archeon: Overleven in een middeleeuwse fantasiewereld

Zuid-Holland

2 Corpus Maak een reis door je lichaam

Wandelen door je dikke darm, luisteren naar je hart en zien hoe een splinter je huid kapotmaakt: in Corpus in Oegstgeest ga je bij de knie naar binnen en kom je er bij de hersenen weer uit. In minder dan een uurtje maak je kennis met vrijwel alles in je lichaam. Je maakt mee wat er gebeurt met je longen als je ademhaalt, in een 5D-theater maak je een reis als rood bloedlichaampje en je merkt wat er gebeurt als je niest (een hele hoop!).

Corpus in Oegstgeest is geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar. Info: corpusexperience.nl

Limburg

3 Discovery Museum Tijdreizen door Limburg

Altijd al een keertje willen liggen op een spijkerbed? Dat kan in het Discovery Museum in Kerkrade. In dat museum kan je sowieso je lol op met allemaal proefjes, en: je kan er tijdreizen! Vanuit een gondel heb je in tien minuten een enorme tijdreis gemaakt: vanaf de oerknal (toen de aarde ontstond) kom je langs de dinosauriërs, de tijd dat er steeds meer machines werden uitgevonden tot en met een blik in de toekomst. Want hoe vindt de aarde het eigenlijk dat we maar van alles bedenken en maken?

Discovery Museum in Kerkrade, geschikt voor alle leeftijden. Info: discoverymuseum.nl

Gelderland

4 GeoFort Ga met een lift de aarde in

De vele aardlagen of verschillende klimaten uit je hoofd leren is saai. Het is veel leuker als je de aardlagen zelf kan zien of klimaatverschillen kan erváren. Ga bijvoorbeeld met een denkbeeldige lift de aarde in en zie alle aardlagen aan je voorbij trekken. Of verdwaal in een klimaatdoolhof. Wie wil weten hoe een gebouw kan blijven staan als er een aardbeving is: ook dat kan je hier oefenen. Het museum GeoFort in Herwijnen is een fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Je leert er van alles over klimaat, energie en water.

GeoFort in Herwijnen is geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar. Info: geofort.nl

Lees ook dit NRC-stuk uit 2016 over GeoFort: Als een zalm glij je het museum door

Zuid-Holland

5 Het Kinderboekenmuseum Dansen met kikker

Je kunt er het alfabet leren, kruipen door Rupsje Nooitgenoeg of dansen met Kikker en zijn vriendjes. En op de autoradio van de bus van Annie M.G. Schmidts personage Tos kun je liedjes van haar horen. Ben je een Young Adult-lezer dan is er een escaperoom waar je kunt achterhalen van welk literair personage een gevonden sporttas is. Zit je tussen de Young Adult- en Kikker-leeftijd in: neem een slurper, een elektronische polsband, waarmee je je eigen personages maakt. Aan het slot heb je dan je eigen verhaal bij elkaar verzameld. In Het Kinderboekmuseum in Den Haag hoef je geen boeken te lezen, maar ga je de avonturen zelf beleven. Dat lezen komt wel weer thuis.

Het Kinderboekenmuseum in Den Haag is geschikt voor kinderen vanaf 2 jaar. Info: literatuurmuseum.nl

Lees een reportage uit 2020 over dit museum: Leerzamer en goedkoper dan een attractiepark

Limburg

6 Mind Mystery Houd je brein voor de gek

Terwijl je voor je gevoel echt recht doorloopt, begint alles om je heen te draaien. In het museum Mind Mystery in Horst hebben ze een Vortex. Als alles draait en beweegt, hou dan maar eens je hoofd recht. Dat is ook best ingewikkeld in het huis dat op z’n kop staat. Ook alle meubels staan op hun kop… of ben jij het zelf die ondersteboven staat? Of je nu de weg kwijtraakt in het spiegeldoolhof of in je eigen hoofd omdat je niet meer gelooft wat je ziet: dat geeft allemaal niets, dat is namelijk de bedoeling. Een echte Mindf*ck, dit museum!

Mind Mystery in Horst is geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar. Info: mindmystery.nl

Noord-Holland

7 Het Muiderslot Leven als een ridder

Lopen door een eeuwenoud kasteel waar echte ridders in hebben gewoond? Dat kan in het Muiderslot. Met speurtochten ga je de torens in, je kan je verkleden als echte jonkvrouw en vanaf de toren kan je kijken of alles nog wel veilig is. In de herfstvakantie logeren er echte middeleeuwse ridders op het Muiderslot (en Sinterklaas gaat er ook logeren, maar dat is later dit jaar). En soms zijn er heuse riddergevechten te zien.

Het Muiderslot in Muiden, vanaf 6 jaar. Info: muiderslot.nl

Meer weten over de kasteeltuin? Lees dan: De goddelijke geometrie van de tuin van het Muiderslot

Utrecht

8 Nationaal Militair Museum Bestuur een tank

Van het Nationaal Militair Museum in Soesterberg is alleen al het gebouw indrukwekkend. Je kan niet alleen zien hoe de oorlog er bij de Slag bij Waterloo uitzag, hoe harnassen er in de middeleeuwen uitzagen of hoe de laatste oorlogsdagen werden beleefd, je kan ook veel zelf doen: een F16-experience, of bijvoorbeeld rijden op mini-tanks (meestal alleen in de vakanties). En wat ook leuk is: er lopen veel oud-medewerkers van Defensie rond die met veel passie over hun oude werk en de museumstukken vertellen.

Nationaal Militair Museum in Soesterberg is geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar. Info: nmm.nl

Lees de NRC-recensie van dit museum uit 2014: Zo voelt dat dus, oorlog voeren

Zuid-Holland

9 Naturalis Hallo T.rex, hoe gaat het?

Hoe weet je welke kleur dinosaurussen hadden, of hoe hun huid aanvoelde? In Naturalis kan je dat ontdekken in het dinolab, waar wetenschappers eindeloos bezig zijn met het sleutelen aan dinobotten die ze in de Verenigde Staten hebben opgegraven. En je kan er oog in oog staan met Tyrannosaurus ofwel T.rex Trix. Wil je wat herkenbaardere dieren, dat kan ook. Je kan onder een haai doorlopen, of een olifant aankijken en door een zwerm vlinders heenlopen. Het gebouw zelf is trouwens ook schitterend.

Naturalis in Leiden is geschikt voor alle leeftijden. Info: naturalis.nl/museum

Lees de recensie uit 2019 over het vernieuwde museum: De metamorfose van Naturalis is spraakmakend en schitterend

Brabant

10 Natuurmuseum Brabant Een feest voor je zintuigen

Altijd al willen weten hoe een braakbal (zo’n bal die een uil uitspuugt als die gegeten heeft) er van binnen uitziet? Of wil je weten welke insectenbeet is het pijnlijkst is? Of heb je een kat en wil je weten of de uitdrukking dat een kat ‘altijd op zijn pootjes terecht komt’ ook echt klopt? Bij het grote Natuurmuseum in Tilburg kan je niet alleen leren over hoe wetenschappers als Charles Darwin (die van de evolutietheorie) en Jane Goodall (die van de apen) hun onderzoek deden, maar kan je ook zelf onderzoek doen. Het museum bestaat al bijna 90 jaar, heeft in al die jaren een enorme collectie opgebouwd en is allesbehalve stoffig: kinderen kunnen hun hart ophalen met tal van moderne, interactieve en audiovisuele snufjes. Ontmoet Kikker of duik het herfstbos in: dit museum is een feest voor je zintuigen.

Natuurmuseum Brabant in Tilburg is geschikt voor alle leeftijden. Info: natuurmuseumbrabant.nl

Lees ook: Een kijkje in de hersenen

Zeeland

11 Deltapark Neeltje Jans Spelen tussen klimaatramp en orkaanmachine

Een watersnoodramp: je ziet er soms gruwelijke beelden van op televisie. In Nederland was er eentje in de nacht van 31 januari 1953, toen heel veel mensen en dieren omkwamen. Om zo’n ramp in de toekomst te voorkomen werden de Deltawerken bedacht. In Deltapark Neeltje Jans kan je met een 4D-animatie de ramp ‘ervaren’. In het themapark leer je ook van alles over vissen en zeeleeuwen, kan je zwemmen met haaien en achter de schermen kijken bij het zeehondenverblijf. En wie de ervaring van de watersnoodramp niet eng vond, kan naar de orkaanmachine. Kleine waarschuwing: een dagje is – omdat dit meer een park is dan een museum – best prijzig, zeker als je een extra arrangement boekt bij de dieren.

Deltapark Neeltje Jans in Vrouwenpolder, vanaf 6 jaar. Info: neeltjejans.nl

Lees ook: Hoe je een attractie maakt van een trauma

Noord-Holland

12 NEMO Baksteen zoekt kantoorstoel

Is vies water schoon te krijgen, en zo ja: hoe dan? En waarom heb ik andere oorlellen dan mijn moeder? In wetenschapsmuseum NEMO aan het IJ in Amsterdam kan je allerlei proefjes doen, of het nu gaat over je eigen DNA, planeten of scheikunde. In het laboratorium krijg je een witte jas en veiligheidsbril, alsof je al een echte wetenschapper bent. Ook leuk: elke dag is er een demonstratie van een kettingreactie, dan zie je wat een bewegende kantoorstoel, knallende ballonnen en vallende bakstenen voor een effect op elkaar kunnen hebben.

NEMO in Amsterdam is geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar. Info: nemosciencemuseum.nl

In 2019 kocht NEMO voor het eerst een kunstwerk aan: De eerste aankoop van Nemo is groot en hufterproof

Overijssel

13 Oyfo Techniekmuseum Voorspel je eigen toekomst

Een tijdmachine, een bodyscan en interactieve onderzoekstafels. Het zijn maar een paar voorbeelden van de gadgets die te zien zijn in het Oyfo Techniekmuseum in Hengelo. Of neem AI, iedereen heeft er wel mee te maken en dat zal in de toekomst nog veel meer worden. Kan jij het verschil nog zien tussen iets dat door een mens is gemaakt en door AI? En wil je weten hoe jouw eigen toekomst eruit ziet, dan kan je die hier laten voorspellen!

Oyfo Techniekmuseum in Hengelo, vanaf 4 jaar. Info: oyfotechniekmuseum.nl

Dit stuk publiceerde NRC bij de opening in 2021: Hier moet de kunst straks de techniek gaan bevragen

Utrecht

14Spoorwegmuseum Word zelf machinist

Ben jij benieuwd wat een machinist allemaal ziet? Is er een stuur? En wat moet die doen als een stoplicht op rood springt? In het Spoorwegmuseum in Utrecht kan je de machinistenproef doen: hoe snel reageer jij als er een wissel is of een rood signaal, rem je op tijd af voor een station of rijd je er gewoon keihard langs? Ook kan je kijken hoe vroegere machinisten een trein bestuurden. Toen de eerste treinen reden, vonden veel mensen dat eng: een soort ijzeren monster door het landschap – terwijl die toen niet harder reed dan 30 km per uur. Ook leuk, behalve de oude treinen en perrons, zijn de oude treinkaartjes van dik karton.

Spoorwegmuseum in Utrecht, geschikt voor alle leeftijden. Info: spoorwegmuseum.nl

Lees ook dit stuk over de laatste rit van de koninklijke trein: ‘Eind van een tijdperk’

Groningen

15Storyworld Van streep tot superheld

Elke superheld was ooit alleen maar een potloodstreepje. In Storyworld, een museum voor strip, games en animatie in Groningen leer je zelf strips te tekenen, animaties te maken en games te ontwerpen. Het is niet dat je lukraak begint met tekenen, je moet natuurlijk ook een verhaal bedenken. Voor een top-motionfilm is er een geluidsstudio waar je rare geluiden of stemmetjes kan opnemen. En wie geen zin heeft iets te maken: je kan ook gewoon oog in oog staan met Donald Duck of een andere stripheld.

Storyworld in Groningen, vanaf 7 jaar. Info: storyworld.nl

Lees meer over Forum Groningen: Unieke cultuurkolos voor alle Groningers

Noord-Holland

16Wereldmuseum Amsterdam Surinaams eten koken

Dansen als een filmster in Mumbai, op een markt in Marokko lopen of muziekinstrumenten bespelen die je nog niet vaak hebt gezien: in het Wereldmuseum Amsterdam junior (voorheen Tropenmuseum) is altijd een andere wereld te betreden. Deze herfstvakantie kan je meevaren op een boot door Busi Kondre en speel je het ‘Wat is waar?-spel’ over wat je onderweg tegenkomt in Suriname. Je ontdekt de Surinaamse keuken en doet daarvoor eerst boodschappen. Het Wereldmuseum Amsterdam is voor iedereen die een keer uit zijn eigen bubble wil treden.

Wereldmuseum Amsterdam in Amsterdam, vanaf 6 jaar. Info: amsterdam.wereldmuseum.nl

Noord-Holland

17 Verzetsmuseum junior Hoe was WOII voor kinderen?

Eva is Joods, Jan heeft ouders in het verzet, Nelly zit in de jeugdclub van de NSB en Henk heeft ouders die de oorlog afwachten. In het Verzetsmuseum Junior in Amsterdam ervaar je hoe het was om elke dag bang te zijn dat je opgepakt werd alleen maar omdat je Joods was, maar ook hoe het was om in een NSB-gezin te leven. Je ziet echte voorwerpen uit de oorlog, hoort radiofragmenten uit die tijd en ziet in filmpjes hoe de Tweede Wereldoorlog werd beleefd door kinderen.

Verzetsmuseum junior in Amsterdam is geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar. Info: verzetsmuseum.org

Lees over de nieuwe opzet in het Verzetsmuseum: In verzet tegen de Duitse bezetting als mens of held?


Related Posts

Opinie | Studenten, demonstreer voor één keer niet over Gaza, maar voor het onderwijs

  • admin
  • November 25, 2024
  • 0

Onlangs was ik op het studentenprotest in Utrecht. Dat was eigenlijk afgelast, maar honderden demonstranten kwamen toch opdagen. Wanneer de grote massa verhinderd wordt om naar een demonstratie te gaan blijft kennelijk alleen een radicale, extreem luidruchtige minderheid over. Dat was hier in ieder geval aan de hand: onder meer leden van de Communistische Jongerenbeweging, de socialistische jongerengroep Rood en pro-Palestijnse activisten kwamen toch protesteren.

Ik heb mij hieraan enorm geërgerd, voornamelijk aan één aspect: alles, maar dan ook alles, wordt erbij gehaald. De meest geroepen leus was: ‘Studentenstrijd, klassenstrijd!’ Daarnaast verwees de helft van de sprekers naar de oorlog in Gaza en bovendien stonden wij er volgens de sprekers ook om op te komen voor ons demonstratierecht, wat ons was ontnomen. Intussen wapperde een overvloed aan communistische, anarchistische en Palestijnse vlaggen.

Dit samenvoegen van al het onrecht in de wereld is een terugkomend fenomeen bij protesten en tast de verkoopbaarheid van de centrale boodschap aan. Er blijft maar een selecte groep mensen over die zich daadwerkelijk in alles kan vinden.

Begrijpelijke emoties

Allereerst snap ik niet waarom studenten die pro-Israël zijn niet deel kunnen nemen aan een protest over het hoger onderwijs. Ik schrijf dit niet omdat ik mij persoonlijk uitgesloten voel door de pro-Palestijnse actiegroepen, maar ik vrees dat dit voor anderen wel zo kan zijn. Het is begrijpelijk dat de verschrikkelijke oorlog in Gaza veel emoties oproept. Maar juist dit protest is de kans voor studenten, die nu al ruim een jaar tegenover elkaar staan op basis van hun standpunt over de Gaza-oorlog, om voor één dag zij-aan-zij te staan tegen overheidsbeleid dat iedereen raakt. Het is zonde dat niet alle partijen dat inzien. Laten wij ervoor zorgen dat elke student zich welkom voelt, ongeacht verdere overtuigingen.

Het gaat mij nadrukkelijk niet om de vraag of alle wereldproblematiek verbonden is met elkaar. Het gaat om het verhaal dat je uitdraagt. Richting de media, het publiek en beleidsmakers blijf je geloofwaardiger als je het bij één punt houdt. Als communistische en anarchistische sprekers een podium wordt geboden en als vlaggen met een mogelijk negatieve connotatie worden gevoerd, is het vrij eenvoudig om alle aanwezige demonstranten te framen als extreem-links. Zeker omdat de beeldvorming tegenwoordig vaak wordt bepaald door TikToks van amper twintig seconden, is het extra belangrijk een compacte, eenduidige en heldere boodschap over te brengen.

De gevolgen van de bezuinigingen zullen desastreus zijn

Uiteraard moet er ook aandacht uitgaan naar studenten wier ouders het niet breed genoeg hebben om hun studie te financieren. Het is een terecht punt dat zij onevenredig hard geraakt zullen worden door de langstudeerboete, die over een paar jaar moet ingaan en studeren duizenden euro’s duurder maakt voor wie de nominale studieduur overschrijdt.

Vermijd echter het woord klassenstrijd. Dit is een marxistische term en de meerderheid van het publiek dat bereikt moet worden, voelt zich hier niet mee verbonden. Het grote publiek ziet studenten niet als onderdeel van het proletariaat en – voor zover zulke termen nog van toepassing zijn – zitten de meeste studenten dichter bij de bezittende klasse dan bij de arbeidersklasse. Daarnaast wordt het imago van studenten uiteraard niet beter van teksten zoals ‘overheid, staatsterroristen’.

Belachelijke plannen

Deze maandag tussen 13.00 uur en 15.00 uur krijgen wij de laatste kans om op het Malieveld van ons te laten horen, voordat de belachelijke plannen van het kabinet in de Tweede Kamer worden behandeld. Daarom doe ik een oproep aan alle studenten, docenten en sympathisanten om van zich te laten horen en aanwezig te zijn. De grootste bezuinigingen op het hoger onderwijs in vier decennia zijn aanstaande, terwijl universiteiten het al niet breed hadden. De gevolgen zullen desastreus zijn.

Je hebt alle redenen om boos te zijn, ook over andere zaken in de wereld. Hou het maandag alleen bij de langstudeerboete en de bezuinigingen. Over Gaza en ander onrecht hebben we het dinsdag weer. Laten wij er samen onverdeeld staan. Zo staan we sterker. Om dit mogelijk te maken moeten wij één ding in ons achterhoofd houden: blijf bij de boodschap!

Lees ook

‘We koersen af op een vreselijke bezuinigingsoperatie’, zegt VVD-burgemeester van Wageningen

Leden van De Socialisten, een afsplitsing van de SP, en van de socialistische jongerenorganisatie ROOD zijn aanwezig tijdens een protest tegen de bezuinigingsplannen van het kabinet op onderwijs en onderzoek.


Tv-recensie | Kijken naar Carrie is elke week een overrompelende ervaring

  • admin
  • November 25, 2024
  • 0

De drone vloog door de studio, over het publiek, langs de huisband. „Dit vergt heel wat skills”, zei Vince Tonk met zijn blik op de jongen die naast hem het vliegtuigje bestuurde. „Maar die heeft Ralph wel.” Ralph Hogenbirk was zijn compagnon: met hem had hij een drone gebouwd die snel genoeg kon vliegen om Max Verstappen bij te houden. Maar vrijdagavond beperkte de drone zich tot een rondje door de studio van Carrie op Vrijdag (MAX).

Terwijl de themesong van James Bond door de speakers schalde, kregen kijkers de beelden te zien die de drone van zijn omgeving maakte. Over de bar. Langs André van Duin. „Misschien kan-ie door Carries benen”, stelde Tonk voor. Carrie ten Napel zette direct haar benen ver uit elkaar: het vliegtuigje zoefde soepel onder de presentatrice door. „Oooh”, deed het publiek. Luid geklap toen het toestel landde. „Spectaculair hoor, jongens”, riep Ten Napel over haar schouder – ze was alweer onderweg naar een andere tafel, waar de volgende gast op haar wachtte. „Niel…” Ten Napels stem klonk ineens zachtjes en zalvend. „Jij bent drie jaar geleden gevlucht met je moeder Oleksandra uit Odessa. Ik kan me voorstellen dat jij een andere associatie hebt bij drones.”

Carrie op Vrijdag is nu zo’n tweeënhalve maand op tv, en nog steeds vind ik het iedere week een overrompelende ervaring. Dat begint al bij de opening, waarin een van de gasten het programma van de avond aankondigt door het over een leeg voetbalveld te schreeuwen vanaf de perstribune. De afleveringen hebben titels als ‘Kom alles te weten over de penopauze’, maar ook ‘Je partner verliezen op je 25ste’. Onderwerpen variëren van grensoverschrijdend gedrag tot de mogelijkheid om te trouwen met jezelf. En het meest gekmakende, maar ook meest bewonderenswaardige aspect van dit alles is dat Ten Napel zich met zo’n souplesse van dronepiloten naar oorlogsvluchtelingen beweegt, dat ik spontaan ga twijfelen aan mijn eigen beoordelingsvermogen. Misschien ligt het aan mij dat ik een dag of twee moet bijkomen van zo’n bruggetje.

Aangesterkt

Tegen de tijd dat ik me voldoende aangesterkt voelde om de tv weer aan te zetten was het zondag en had Videoland de eerste twee afleveringen van Alone online gezet. RTL zond ’s avonds de eerste aflevering uit bij wijze van teaser; alleen gebruikers van de streamingdienst kunnen vervolgens wekelijks zien hoe negen deelnemers proberen te overleven „in de Noorse wildernis”. Alle negen hebben ze een eigen territorium aangewezen gekregen. Daar filmen ze zichzelf op hun survivalavontuur: ze worden zelfs niet vergezeld van een cameraploeg. Helemaal alone, dus – met uitzondering van de wilde dieren die ze er waarschijnlijk tegen het lijf zullen lopen. In voorstukjes wordt gehint op de aanwezigheid van slangen en beren. Ook wordt er overgegeven en zegt iemand gepanikeerd: „Ik ben helemaal paars”.

Hoewel ik niet van plan ben deze voorfase van The hunger games verder te kijken, had ik wel meteen een lievelinsgpersonage. Ze heette Marly (27), was „instructeur wildernis living skills” en vond het heel moeilijk om in de bewoonde wereld te leven. Toen ze werd gedropt op haar nieuwe woonplek begon ze dan ook onmiddellijk te huilen van geluk. Hier kon ze eindelijk haar „eigen stem helder horen, en die van de natuur”. Na één nacht kamperen op een lege maag huilde Marly opnieuw, maar nu niet meer van geluk. „Ik kom uit een veilig nest”, mijmerde Marly; „een bubbel genaamd Nederland. Het zat zo ver van de realiteit. Dít is echt. Wat je hier ziet heeft geen maskers. Als het regent, regent het. Als je niks vangt, vang je niks. Als je je vuur niet aankrijgt, is er niks.”

Misschien was Marly toch niet voor de wildernis gemaakt. Het avontuur was amper begonnen voor ze haar eigen beoordelingsvermogen in twijfel trok. Dat maakte haar tot de enige deelnemer in wie ik me herkende.


Column | Stoppen is het echte, zware werk

  • admin
  • November 25, 2024
  • 0

Alle begin is moeilijk bij de strijd tegen een schrijnende misstand, maar ook heerlijk, want je bezielende energie richt zich op dat ene doel, onvoorstelbaar ver weg: „Dit moet stoppen.” Nu heeft de actiegroep Kick Out Zwarte Piet (KOZP) besloten tot 5 december geen acties meer te voeren, omdat de groep de toezegging kreeg van tientallen Nederlandse gemeenten dat ze „de stap zetten naar een inclusieve sinterklaasintocht”.

In de zomer van 2011 kreeg Nederland massaal te maken met de kreet „Zwarte Piet is Racisme”, en dertien jaar later is de blackface Piet, de Piet met afropruik en uitpuilende lippen, een zo ongemakkelijk verschijnsel geworden dat de meeste gemeenten er niet aan moeten denken dat type weer binnenboord te halen. Een morele overwinning, in betrekkelijk korte tijd, want het moet voor de actievoerders onbegonnen werk hebben geleken. Maar vanaf een afstand zag je – zag ik ook zelf in de loop der jaren – hoe onhoudbaar die zogenaamd ‘klassieke’ Zwarte Piet werd. De actievoerders liepen hier voorop en hebben ervoor gezorgd dat het gros van de Nederlanders ondertussen moreel ongesteld raakt van het oude stereotype. Een kleine, binnenlandse revolutie; de ‘mentaliteitsverandering’ die slaagde.

En dan het besluit om te stoppen met acties, in ieder geval tot 5 december. Actiegroepen hebben het niet echt in zich de eindstreep in de gaten te houden, want zo’n groep vormt al snel haar eigen bestaansreden, en de wereld? Nou ja, die is altijd ontzettend niet-af. Des te opmerkelijker dat KOZP haar doelen en haar winst natelde, en beseft niet voor de eeuwigheid te bestaan.

Stoppen, da’s pas het echte, zware werk.

Nog zo’n voorbeeld: Linda Nooitmeer treedt af als voorzitter van het NiNsee, het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis. Acht jaar gaf deze vrouw, die eigenlijk bedrijfseconoom is, daar onbezoldigd leiding aan. Intussen zijn de excuses binnen van koning Willem-Alexander en voormalig premier Rutte. Nooitmeer begon met een onmogelijke opdracht, het was als „tegen de wind in fietsen”. En dan toch je knopen tellen. „Je krijgt nooit honderd procent wat je wenst.” En nu dan, met dit rechtse kabinet, inclusief PVV? „Dit is onomkeerbaar”, volgens Nooitmeer, „het slavernijdossier is (…) onze gedeelde geschiedenis”. Jezelf niet onmisbaar te wanen, het is bepaald niet iedereen gegeven.

De partij NSC besloot zaterdag op haar ledencongres niet te stoppen als coalitiepartij – het was niet gek geweest als ze dat wel hadden gedaan. Maar staatssecretaris Achahbar was al wel gestopt en in haar kielzog volgden de Kamerleden Hertzberger en Zeedijk. Moedig. Met rugdekking van die twee kan Achahbar niet aangewezen worden als die ene zondebok. Want drie, dat is geen toeval meer, three is a crowd.

Stephan Sanders schrijft elke maandag op deze plek een column.