De 21-jarige Shairone S. is vrijdag door de rechter in Amsterdam veroordeeld tot 14 jaar cel vanwege doodslag op Danzel Silos, bekend als rapper Bigidagoe. Het Openbaar Ministerie eiste 16 jaar. De rechtbank heeft in de strafmaat rekening gehouden met de jonge leeftijd van S. en het feit dat hij schuld had bekend.
Bigidagoe werd vorig jaar februari doodgeschoten na afloop van een feest bij een bedrijventerrein vlakbij het treinstation Sloterdijk. De 26-jarige Silos maakte deel uit van Zone6, een rapformatie uit Amsterdam-Zuidoost. Leden van deze rapformatie zijn de afgelopen jaren veelvuldig in verband gebracht met zware criminaliteit, geweld en vuurwapenbezit.
De schietpartij zou het gevolg zijn van een ruzie tussen twee groepen mannen. Shairone S. bekende eerder in de rechtszaak al te hebben geschoten op de groep waarin Bigidagoe zich bevond. Ook stelde hij dat het niet de bedoeling was om Bigidagoe te raken: hij zou het op iemand anders hebben gemunt. De rapper werd uiteindelijk geraakt door vier kogels, twee werden hem fataal.
Vuurwapen
In het vonnis schrijft de rechter dat het „door sommigen normaal gevonden wordt om met een vuurwapen op stap te gaan”. Op de in de rechtszaak vertoonde videobeelden rond het incident is te zien dat verschillende personen met vuurwapens rondlopen.
De rechtbank heeft bij het bepalen van de straf gekeken naar het „zeer zorgelijke” gemak waarmee er in dit soort situaties naar vuurwapens wordt gegrepen, legde de rechter uit. Deze „maatschappelijke tendens” heeft er, volgens de rechter toe geleid dat er zwaarder wordt gestraft voor vuurwapenbezit en -gebruik.
Volwassenen zijn in 2024 gemiddeld minder gaan drinken dan twee jaar eerder. Dat blijkt uit de dinsdag verschenen Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2024, een grootschalig onderzoek van de GGD’en, het CBS en het RIVM.
Volgens de richtlijn van de Gezondheidsraad geldt: drink niet, of hooguit één glas alcohol per dag. In 2024 hield 45 procent van de volwassenen zich aan die richtlijn, tegen 42 procent in 2022.
Vooral jongvolwassenen overschrijden de norm. Van de 18- tot 35-jarigen dronk 63 procent gemiddeld meer dan één glas per dag. Ouderen hielden zich er juist het vaakst aan: 60 procent van de 75-plussers bleef binnen de richtlijn. Ruim een vijfde van de Nederlanders (22 procent) zei helemaal geen alcohol te hebben gedronken in 2024.
Vrouwen drinken minder dan mannen. Meer dan de helft van de vrouwen (54 procent) hield zich aan de alcoholnorm, tegenover 35 procent van de mannen. Ook opleidingsniveau speelt een rol. Van de mensen met alleen basisonderwijs of een vmbo-diploma voldeed 56 procent aan de richtlijn, tegen 43 procent onder middelbaar opgeleiden (mbo, havo, vwo) en 40 procent onder hoger opgeleiden (hbo, wo).
Roken en bewegen
Het aantal rokers blijft dalen, maar er zijn regionale verschillen. In Noord-Holland rookte 13 procent van de volwassenen in 2024, het laagste aandeel van het land. In Amsterdam lag dat op 20 procent – het hoogste percentage. Ook in de regio’s Rotterdam-Rijnmond en Groningen werd relatief veel gerookt.
In het Nationaal Preventieakkoord is afgesproken dat in 2040 minder dan 5 procent van de volwassenen rookt.
Tegelijkertijd werd er in Amsterdam opvallend veel bewogen: 65 procent van de inwoners sportte wekelijks en voldeed daarmee aan de beweegrichtlijnen. In Rotterdam-Rijnmond en Limburg was dat aandeel aanzienlijk lager, met respectievelijk 43 procent.
De Gezondheidsmonitor wordt sinds 2012 elke vier jaar gehouden. Voor de editie van 2024 vulden ruim 450.000 Nederlanders van 18 jaar en ouder een vragenlijst in over hun gezondheid, leefstijl en leefomgeving.
In een grote WhatsApp-groep die activist Jan Huzen beheert voor de coördinatie van grenscontroles door een zelfbenoemde ‘burgerwacht’ maken deelnemers racistische opmerkingen en spreken over wapens. Dat blijkt uit screenshots uit de groep die het BNNVARA-programma Boos heeft gedeeld op sociale media. Na eerdere grenscontroles in Ter Apel hield een groep activisten in gele hesjes afgelopen zondag nog auto’s aan bij Sellingen, schreef RTV Noord, met als doel asielzoekers tegen te houden.
In de WhatsApp-groep wordt met nostalgie teruggedacht aan het Nederlandse slavernijverleden, toen zwarte mensen nog wel zouden hebben „geluisterd”, en racistische stickers gedeeld. Leden praten ook over ‘zelfverdediging’ met wapens. „Kan beter een wapen in huis hebben dan zo’n kut zwarte doodtrappen, dat wordt helaas zwaarder bestraft in deze wereld”, zegt iemand. De groep van Huzen heet ‘Grenscontroles i.v.m. Asielzoekers’ en heeft bijna zevenhonderd leden.
Op Facebook schrijft Huzen dinsdagochtend dat hij het probleem niet zo ziet. Er worden „voortdurend” mensen uit de groep verwijderd „die zich niet kunnen gedragen”. „Enkele keren per maand gaat de groep los en kan iedereen communiceren met elkaar. Nu heeft iemand geschreven dat die overweegt wapens aan te schaffen omdat die zich niet meer veilig voelt. Ja dat is geen bericht waar het beheer op aan slaat. Dergelijke berichten dat mensen bang zijn en zich willen verdedigen zijn volledig te begrijpen.” Hij ziet in de berichtgeving over de groep vooral een voorbeeld van „linkse mensen” die „alles uit de kast halen om ons aan de schandpaal te nagelen”.
Vorige week sprak NRC met Huzen, eerder veroordeeld wegens opruiing, nadat hij via Facebook voor het eerst een groep mensen had gemobiliseerd om asielzoekers die de Duitse politie naar Nederland terugstuurt te ‘vangen’. Hij zei toen: „Helaas troffen we geen asielzoekers aan. Ook geen donkere mensen, of iets wat erop lijkt.” Als ze wel asielzoekers waren tegengekomen, zouden ze die hebben achtervolgd en ondervraagd, vertelde Huzen.
Lees ook
Een zelfbenoemde ‘burgerwacht’ organiseerde grenscontroles: ‘Helaas troffen we geen asielzoekers aan’
PVV-leider Geert Wilders sprak vorige week vol lof over het initiatief, en zei dat hij graag mee zou doen. Dat heeft hij niet gedaan. Demissionair justitieminister David van Weel (VVD) uitte zijn begrip voor de achterliggende „frustratie” van de grenscontroles, maar riep op om de politie en marechaussee hun werk te laten doen. De politie heeft nog niemand aangehouden voor de grenscontroles. Afgelopen zondag in Sellingen zijn de activisten naar huis gegaan toen de Nederlandse en Duitse politie dat vroeg, aldus RTV Noord.
Dat het conflict tussen Israël en Iran de G7-top in Canada zou overschaduwen, was al duidelijk voordat de Amerikaanse president Donald Trump en andere leiders van de groep van rijke industrielanden zondag aankwamen in Kananaskis, een vakantieoord in de Rocky Mountains. Zorgvuldige plannen van de Canadese premier Mark Carney om onderlinge handelsspanningen te bespreken, werden door het conflict van de top van de agenda geveegd.
Maandagnacht kreeg die verschuiving extra urgentie: Trump besloot de top vervroegd te verlaten vanwege de situatie in het Midden-Oosten, liet het Witte Huis weten. Hij vertrok na het diner met de andere leiders van de G7, die naast de Verenigde Staten en Canada bestaat uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië en Japan. De top, de vijftigste van de groep, duurt tot dinsdagavond.
„Ik moet zo snel mogelijk terug zijn”, zei Trump bij het maken van de traditionele groepsfoto van de leiders, tegen de achtergrond van de Canadese Rockies. „Het is heel belangrijk, je ziet waarschijnlijk wat ik zie”, een kennelijke verwijzing naar aanhoudende explosies in Teheran en Iraanse luchtaanvallen op Israël op maandag. Gastheer Carney zei „volledig te begrijpen” waarom Trump een dag eerder vertrekt.
Evacuatie
Kort daarvoor riep Trump op zijn socialemediaplatform Truth Social op tot een onmiddellijke evacuatie van de Iraanse hoofdstad Teheran. „Iran mag geen kernwapen hebben”, schreef hij in kapitalen. „Ik heb het keer op keer gezegd. Iedereen moet Teheran onmiddellijk verlaten.” Mogelijk was het bericht een waarschuwing voor een grootschalige Israëlische aanval op de Iraanse hoofdstad.
Volgens Amerikaanse media heeft Trump de Nationale Veiligheidsraad van de VS bijeengeroepen. Die adviesraad bestaat uit vooraanstaande veiligheidsfunctionarissen, onder wie de ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken, Pete Hegseth en Marco Rubio, en de nationale hoofd van Inlichtingen, Tulsi Gabbard. Ook Rubio keert terug naar Washington.
De zender CBS meldt op basis van een Amerikaanse functionaris evenwel dat de VS zich niet aansluiten bij de Israëlische aanval op Iran – ondanks een eerdere aankondiging van Hegseth dat de VS „extra capaciteiten inzet” in de regio. Toen Trump maandag werd gevraagd onder welke omstandigheden de VS zich militair in het conflict zouden mengen, zei hij: „Daar wil ik het niet over hebben.”
Handelsverdrag
Het Witte Huis benadrukte dat Trump niet uit onenigheid uit Canada vertrok. „President Trump heeft een geweldige dag gehad op de G7”, aldus Leavitt op sociale media, verwijzend naar de ondertekening van een handelsverdrag tussen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk door Trump en de Britse premier Keir Starmer, naar aanleiding van een eerder bereikt principe-akkoord. „Er is veel bereikt, maar vanwege de ontwikkelingen in het Midden-Oosten vertrekt president Trump vanavond na het diner met staatshoofden.”
Niettemin was eensgezindheid over de situatie maandag moeilijk te vinden in Kananaskis. Trump leek aanvankelijk niet bereid een gezamenlijke ontwerpverklaring over het conflict tussen Israël en Iran te ondertekenen, waarin beide landen worden opgeroepen tot terughoudendheid en een einde aan onderlinge aanvallen. Bij dergelijke aanvallen zijn de afgelopen dagen tientallen mensen omgekomen.
Uiteindelijk gaf de groep, inclusief de VS, een verklaring uit waarin Iran wordt bestempeld als „de voornaamste bron van regionale instabiliteit en terreur” en het recht van Israël op zelfverdediging wordt gesteund. „We zijn er altijd duidelijk over geweest dat Iran nooit een kernwapen mag hebben”, aldus de verklaring.
Trump stelde zich bij de top sceptisch op tegenover de G7, een groep die sinds de vorming in de jaren zeventig juist wordt aangevoerd door VS. Zo bekritiseerde hij maandagochtend tijdens een ontmoeting met Carney het eerdere besluit om Rusland uit de groep te zetten na de annexatie door Moskou van de Krim in 2014. Tot dat moment was Rusland toegelaten tot wat de G8 was gaan heten, om Moskou een partner van het Westen te maken. Trump suggereerde, zonder bewijs, dat Poetin in 2022 niet zou zijn begonnen aan de grootschalige invasie van Oekraïne als Rusland niet uit de groep was gezet.
Ook zei Trump dat hij openstond voor de toetreding van China tot de G7 – een zoveelste aanwijzing dat hij weinig belangstelling heeft voor een rol van de VS als vaandeldrager van een liberale wereldorde. De G7 gaat daar in beginsel juist wel van uit.
Doorbraak
Niettemin interpreteerden andere leiders het vertrek van Trump als een mogelijk goed teken. De Franse president Macron zei er een aanwijzing in te zien dat Washington een doorbraak denkt te kunnen bewerkstelligen. „Als de Verenigde Staten een staakt-het-vuren kunnen bereiken, is dat een goede zaak”, zei hij. Iran en de VS proberen al weken een akkoord te bereiken over de vrijwillige stopzetting van Irans kernprogramma. Die gesprekken zouden in het weekend doorgaan, maar werden afgeblazen wegens de aanvallen.
Door zijn vroegtijdige vertrek mist Trump dinsdag besprekingen van de G7-leiders met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, die voor de laatste dag van de top in Kananaskis aanschuift.
Ook is Trump niet meer in Canada voor een eerste ontmoeting met de Mexicaanse president Claudia Sheinbaum. Zij is, evenals de leiders van een aantal andere landen, onder wie de Indiase premier Narendra Modi en de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, uitgenodigd om bij een deel van de G7-top aan te schuiven. Sheinbaum heeft Trump sinds zijn beëdiging nog niet ontmoet.
Heronderhandeling
Waarschijnlijk was de uitnodiging aan Sheinbaum een voorzet van Carney om besprekingen over het vrijhandelsverdrag USMCA van Canada, de VS en Mexico een impuls te geven. Dat akkoord, gesloten tijdens de eerste termijn van Trump als opvolger van het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA uit de jaren negentig, wordt sinds dit voorjaar door Trump geschonden met importheffingen op goederen uit beide buurlanden, de twee grootste handelspartners van de VS. Het akkoord zou in 2026 worden heronderhandeld.
Tussen de VS en Canada lopen inmiddels besprekingen voor een nieuw handels- en veiligheidsakoord. Trump, die veel kwaad bloed heeft gezet bij de noorderburen met zijn telkens herhaalde wens om van Canada een ‘51ste staat’ van de VS te maken, zei maandag te verwachten binnen dertig dagen tot een nieuw akkoord met Canada te kunnen komen. Hij lijkt de dreigementen aan het adres van het buurland af te schalen; opmerkelijk genoeg droeg hij maandag een pin van een Amerikaans en een Canadees vlaggetje op zijn colbert.
Lees ook
Lees ook: Dit weekend weten we of het Westen nog bestaat
