De opvang van zogeheten derdelanders uit Oekraïne mag eerder stoppen dan de opvang van andere vluchtelingen uit Oekraïne. Dat heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie donderdag bepaald. Het besluit volgt op het advies van de advocaat-generaal van het Europese Hof. Die beoordeelde het Nederlandse beleid ten aanzien van derdelanders al als rechtmatig.
Derdelanders zijn mensen die voor de Russische inval in Oekraïne een tijdelijke verblijfsvergunning hadden in dat land en op de vlucht sloegen naar Nederland. Door de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie, die vlak na de Russische invasie inging, konden vluchtelingen uit Oekraïne tijdelijk bescherming krijgen in Nederland.
In maart 2022 besloot de toenmalige staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) dat naast Oekraïners ook derdelanders recht op opvang en asiel hebben. Het ging hierbij om mensen die voor 19 juli 2022 naar Nederland kwamen. In het voorjaar van 2024 verbleven 2.400 derdelanders in Nederland.
Begin dit jaar oordeelde de Raad van State dat de bescherming van derdelanders mocht vervallen per 4 maart 2024. De rechtbanken in Haarlem, Den Bosch en Roermond bleven de beschermingsregel op een andere manier uitleggen, waardoor de juridische discussie omtrent de richtlijnen bleef aanhouden. De rechtbank in Amsterdam en de Raad van State stelden vervolgens aanvullende vragen aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg.
Tot de uitspraak behielden de derdelanders het recht op opvang en voorzieningen, en mochten ze blijven werken in Nederland. Het oordeel van de Raad van State was tot die tijd namelijk bevroren. Op de verblijfsbewijzen van de derdelanders die onder deze bevriezing stonden, staat een geldigheid tot 4 maart 2025, schrijft de Rijksoverheid.
Op basis van de uitspraak gaat de Immigratie en Naturalisatiedienst IND een inschatting maken „om uitvoering te geven aan het arrest en de systemen aan te passen op een manier die recht doet aan [de] (juridische) situatie van deze groep derdelanders”. Het is daarmee nog niet duidelijk wat het effect van de uitspraak precies is.
Lees ook
Zijn ‘derdelanders’ uit Oekraïne nu wel of niet principieel gelijk aan oorlogsvluchtelingen?
Khalid Kasem, oud-presentator van de talkshow Khalid & Sophie, keert niet terug bij BNNVARA. Dat heeft de omroep donderdag bekendgemaakt. Afgelopen januari legde de presentator zijn werk neer na beschuldigingen van crimineel gedrag in zijn tijd als strafrechtadvocaat. Momenteel is de Rijksrecherche nog bezig met een onderzoek naar mogelijke omkoping.
Begin dit jaar publiceerde het AD een artikel op basis van gelekte audio-opnames die de inmiddels vermoorde Peter R. de Vries in 2019 maakte, als directeur van het advocatenkantoor waar Kasem werkte. Kasem zou als advocaat voor 8.000 euro mogelijk een medewerker van de Dienst Justitiële Inrichtingen hebben omgekocht, om een cliënt eerder op vrije voeten te krijgen.
Ook wekte het AD de suggestie dat Kasem nauwere banden onderhield met topcrimineel Ridouan Taghi dan hij eerder had aangegeven. Taghi, die afgelopen februari werd veroordeeld tot levenslang, en Kasem waren klasgenoten op de basisschool.
Lees ook
Uitspraak strafzaak Marengo: levenslange celstraf voor Ridouan Taghi en twee medeverdachten
‘Ongepaste uitingen’
Afgelopen maart concludeerde de Orde van Advocaten na onderzoek dat er geen aanwijzingen te vinden waren voor omkoping van een ambtenaar of pogingen daartoe. De Deken van de Amsterdamse Orde van Advocaten nam het Kasem wel kwalijk dat hij eenmalig „ongepaste uitlatingen” deed tegenover een cliënt om betaling van een factuur te verkrijgen. Om die reden kreeg hij de lichtste tuchtrechtelijke sanctie: een ‘foeigesprek’ – niet meer dan een tik op de vingers.
Lees ook
Khalid Kasem krijgt alleen een waarschuwing en een ‘foeigesprek’
„Het doet ons zeer goed dat de Orde van Advocaten concludeert dat onze collega Kasem zich in het verleden als advocaat niet schuldig heeft gemaakt aan omkoping of het lekken van informatie, zoals eerder werd beweerd”, schreef BNNVARA afgelopen maart. De omroep liet weten met Kasem in gesprek te gaan over zijn toekomst.
Voor een terugkeer op televisie is Kasem afhankelijk van het rijksrechercheonderzoek. Hij wacht al maanden op de uitkomst. Het Openbaar Ministerie wil niet vertellen aan NRC hoelang de Rijksrecherche nog nodig heeft.
Nu is duidelijk geworden dat Kasem geen televisieprogramma’s meer gaat maken voor BNNVARA. „Wij danken Khalid voor de fijne samenwerking en wensen hem veel succes”, laat de omroep weten.
Kasem zegt tegen persbureau ANP „dankbaar” te zijn voor zijn tijd bij de omroep. „Verdrietig om hoe het is geëindigd, maar niet minder trots op de impactvolle verhalen die we verteld hebben en de bijzondere uitzendingen die wij hebben gemaakt”, laat hij weten. „Ik kijk met veel warmte en trots terug op dit avontuur.”
Een circuspaard sabbelt aan het backstagepasje dat om de nek van de spreekstalmeester hangt. Hij aait het paard nietsvermoedend verder. „Oh, nee!”, zegt Rudy Hellewegen (45) lachend. De nieuwe spreekstalmeester van het Wereldkerstcircus grijpt het koord net op tijd voordat het pasje in de mond van het paard verdwijnt.
De paardenstal staat voor de artiesteningang van het Koninklijk Theater Carré in Amsterdam waar dit jaar de 38ste editie van het Wereldkerstcircus wordt gehouden. Sinds de eerste show in 1985 zijn er nog nooit zo veel bezoekers geweest als vorig jaar: 70.000. Het circus verwacht dat het recordaantal dit jaar wordt overtroffen.
De avond voorafgaand aan de generale repetitie toont Hellewegen tijdens een rondleiding in Carré de voorbereidingen voor de show.. „Mag ik hem alsjeblieft een wortel geven?”, vraagt hij. „Doe maar niet, dan worden de andere paarden jaloers”, zegt een van de paardenverzorgers. Die werken voor Flavio Togni (62), een Italiaanse paardenfluisteraar die voor het eerst met zijn dertien hengsten optreedt in het Wereldkerstcircus. Het circus heeft vijftien acts uit verschillende landen bij elkaar gebracht.
Hellewegen staat voor de kleedkamer van Togni en wijst naar zijn foto. „Ik merk dat alle artiesten met veel respect omgaan met Flavio.” Volgens hen is Togni een boegbeeld in de circuswereld: hij is al sinds zijn zestiende circusartiest en dierentrainer. „In Italië heeft hij zo’n vijftig paarden en een eigen circus waarmee hij rondtrekt”, zegt Hellewegen. Vroeger had hij ook shows met olifanten, tijgers, kamelen en leeuwen.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Rudy Hellewegen maakt zich in zijn kleedkamer gereed voor de repetitie. ” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Rudy Hellewegen maakt zich in zijn kleedkamer gereed voor de repetitie. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133222/data125790236-c60275.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-9.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-7.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-8.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-9.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-10.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/vYb79mHuX4UC6SLhjfPDckYuIjY=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133222/data125790236-c60275.jpg 1920w”>Rudy Hellewegen maakt zich in zijn kleedkamer gereed voor de repetitie.
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Rudy Hellewegen met een van de acrobaten. ” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Rudy Hellewegen met een van de acrobaten. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-1.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133233/data125790095-75c856.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-13.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-11.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-12.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-13.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-14.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/3NG1cPb8NzkjGEfCh2dkePGAKKk=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133233/data125790095-75c856.jpg 1920w”>Rudy Hellewegen met een van de acrobaten.
Foto’s: Simon Lenskens
Nieuwe spreekstalmeester
Hellewegens kleedkamer, die hij deelt met twee clowns, bevindt zich naast die van Togni. Het is voor Hellewegen de eerste keer dat hij op de circuspiste in Carré staat. Doorgaans is hij tourmanager van musicals en speelt hij tijdens Halloween de gevreesde Eddie de Clown in pretpark Walibi Holland. Nu is hij de ceremoniemeester die artiesten aankondigt, tussen de acts door het publiek vermaakt en achter de schermen iedereen bij elkaar houdt.
Naast een kaptafel hangt zijn op maat gemaakte jacquet met gouden kwasten en knopen én een zwarte hoge hoed. „Het rode velours van het jasje moet matchen met de stoelen in Carré.” Hij aait over het jasje. „Ik hoop dat het publiek de twinkeltjes in mijn ogen opmerkt, omdat die laten zien wat ik er als kind van had gevonden om het Wereldkerstcircus te mogen presenteren.”
Hellewegen loopt richting de circuspiste, de grootste zaal van Carré, waar de circusartiesten in zeventien dagen vijftig keer gaan optreden. Een paar jongens vegen glitters van de vloer en een van de acrobaten van de Arabische Mustafa Danger-groep glijdt nonchalant van een bijna tien meter hoge steiger.
Ze zijn hun „levensgevaarlijke” trapeze-act aan het oefenen en ook Danger, de leider van de groep, hangt in de steigers. „Dit kan ik niet eens één keer zonder dat ik mijn benen breek”, grapt Hellewegen.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Acrobaten van het Wereldkerstcircus. ” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Acrobaten van het Wereldkerstcircus. ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-3.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133225/data125790191-672f3c.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-20.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-18.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-19.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-20.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-21.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/2JqClHrojbyroJTv9R-hxrvem_g=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133225/data125790191-672f3c.jpg 1920w”>Acrobaten van het Wereldkerstcircus.
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Repetities voor het Wereldkerstcircus in Carré.” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Repetities voor het Wereldkerstcircus in Carré.” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-4.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133215/data125790303-f42092.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-24.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-22.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-23.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-24.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/12/tien-meter-hoog-in-de-nok-van-carre-zonder-vangnet-25.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/ZGucUksS6sa0G3IoQfSJUrLh1R8=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/12/19133215/data125790303-f42092.jpg 1920w”>Repetities voor het Wereldkerstcircus in Carré.
Foto’s: Simon Lenskens
Doodsangsten
Boven in de piste hangen touwen voor de luchtacrobatiek waarmee een acrobaat uit Frankrijk aan het repeteren is. „Ze is gisteren een beetje ongelukkig op haar voet terechtgekomen. Het was even spannend, maar gelukkig viel het reuze mee.” De kans bestaat dat een van de acrobaten dood neervalt, omdat er geen vangnet is om hen op te vangen. „Plat gezegd klopt dat wel, maar dat is hun beroep: de totale inspanning om dat niet te laten gebeuren. Het publiek komt namelijk om angst, spanning en sensatie te voelen.”
Het Wereldkerstcircus staat bekend om zijn traditionele shows met ondeugende clowns en acrobaten die over een koord lopen. Hellewegen: „Er doen artiesten uit onder meer Rusland, Spanje en van het Chinese staatscircus mee. Ook hebben we koppels uit Moldavië, Oekraïne en Peru.” Daarnaast hebben sommige artiesten hun klassieke act een moderne twist gegeven. „Op de piste gaan bijvoorbeeld voor het eerst breakdancers met glow in the dark pakken (lichteffecten) optreden.”
Ook Hellewegen is van plan moderne elementen aan zijn presentatie toe te voegen. „Als je blijft hangen in het klassieke met u aanspreken van het publiek, kunnen de kinderen zich overgeslagen voelen.” Volgens hem zijn de kinderen in het publiek het belangrijkst, omdat het vaak hun eerste ervaring met entertainment in het theater is. Of hij de traditionele openingszin waarmee spreekstalmeesters het circus openen gaat gebruiken? „Natuurlijk. Hooggeëerd publiek!”, roept hij uit volle borst.
Daar stond hij, op 25 april 1983. De voltallige wereldpers was uitgerukt voor zijn ontdekking. Cameramensen hadden letterlijk gevochten om het beste plekje. Gerd Heidemann hield twee schriften in de lucht. Dit waren ze: de dagboeken van Adolf Hitler – de scoop van de eeuw.
Twee weken later stortte Heidemanns wereld in. Forensisch onderzoek van de Duitse overheid had uitgewezen dat het materiaal waarvan de dagboeken waren vervaardigd – het papier en de inkt – van ná de Tweede Wereldoorlog waren. De scoop van de eeuw veranderde zo in de canard van de eeuw, een journalistieke misser die Heidemann en zijn werkgever, het weekblad Stern, in grote problemen bracht. De rechter veroordeelde hem tot een gevangenisstraf van vier jaar en acht maanden. Na zijn vrijlating leefde hij van een uitkering, tot hij op 9 december op 93-jarige leeftijd overleed in zijn woonplaats Hamburg.
De blunder met de Hitlerdagboeken overschaduwde een tot op dat moment glansrijke journalistieke loopbaan. Heidemann (1935) groeide op in het door bommen verwoeste Hamburg, dat in de jaren na de Tweede Wereldoorlog gold als dé mediahoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland. Axel Springer zette er zijn concern op (met onder ander de Bild-Zeitung) en Rudolf Augstein maakte er van Der Spiegel een succes. Heidemann ging werken voor Stern, van de concurrerende uitgever Gruner + Jahr van Henri Nannen.
Voor dit blad reisde hij de hele wereld over als fotojournalist. Hij was actief als oorlogsverslaggever in onder meer Biafra, Angola, Oeganda en Congo. Tijdens een gewapende opstand in Jordanië in 1970 wist Heidemann een korte wapenstilstand te bewerkstelligen, zodat de gasten van een hotel naar het vliegveld geëvacueerd konden worden.
Lees ook
Stanford University koopt grootste nazi-verzameling ooit, van een omstreden eigenaar
Nieuwe smoesjes
Naast zijn fascinatie voor contemporaine oorlogen, was Heidemann zeer geboeid door de Tweede Wereldoorlog. Hij zocht contact met oude nazi’s, had een nauwe band met de dochter van Luftwaffe-baas Hermann Göring en kocht in 1973 zelfs diens jacht, de Carinn II.
In 1980 kwam hij in contact met Konrad Kujau, een handelaar in militaria die zich bediende van de valse naam dr. Konrad Fischer. Kujau zei via een contact in de DDR aan de dagboeken van Adolf Hitler te kunnen komen. Die zouden in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog zijn vervoerd in een vliegtuig dat bij de Oost-Duitse plaats Börnersdorf was neergestort. In werkelijkheid ging het om een soort kasboeken die door Kujau in het handschrift van Hitler waren volgeschreven.
Heidemann kreeg enkele delen te zien en hapte toe. Hij toonde zich namens Stern bereid om in totaal 9,3 miljoen mark te betalen om alle dagboeken in handen te krijgen. Kujau ging hierna aan het werk en produceerde in drie jaar 62 banden. Als Heidemann vroeg waarom het zo lang duurde om alle dagboeken uit de DDR te smokkelen, kwam de vervalser telkens met nieuwe smoesjes. Ook als er vragen waren over de inhoud – ‘Hitler’ maakte soms vreemde fouten – liet Heidemann zich door Kujau met een kluitje in het riet sturen. Hij wilde té graag scoren – dat was mede de reden dat externe experts geen kans kregen de dagboeken te onderzoeken.
Heidemann was zeer geboeid door de Tweede Wereldoorlog. Hij kocht in 1973 zelfs Hermann Görings jacht, de Carinn II
Heidemanns zucht naar een scoop én naar geld werd hem fataal. Hij verdween namelijk in de gevangenis omdat hij een deel van de betaling aan Kujau verduisterd had. Ook was er veel kritiek op het feit dat de dagboeken Hitler leken vrij te pleiten van een sturende rol in de Holocaust.
Na zijn vrijlating bracht Heidemann zijn tijd door met zijn documentenverzameling, die hij bewaarde in een kelder in Hamburg. In 2002 beschuldigde Der Spiegel hem ervan 35 jaar als informant voor de Oost-Duitse veiligheidsdienst Stasi te hebben gewerkt. Hij ontkende.
Vanwege het historisch belang van Heidemanns collectie werden de zevenduizend mappen met papieren, meer dan honderdduizend foto’s en zevenhonderd geluidsbanden vorig jaar voor een onbekend bedrag aangeschaft door het Hoover Instituut van Stanford University. De ‘dagboeken van Adolf Hitler’ staan sinds vorig jaar online, netjes geannoteerd.