Vuurwerk heeft op vogels grote impact

Posted on December 29, 2023 by admin

Miljoenen vogels gaan in ons land de lucht in zodra het vuurwerk losbarst op 31 december. Niet alleen ganzen en eenden, maar ook andere vogels kiezen massaal het luchtruim. En ze blijven lang op de wieken. Tijdens de nieuwjaarsnacht zijn er gemiddeld duizend keer zoveel vogels in de lucht als normaal, met pieken tot wel 100.000 keer het normale aantal vogels. Zelfs op tien kilometer afstand van het vuurwerk is de impact groot. Dat blijkt uit nieuw Nederlands onderzoek dat deze maand verscheen in Frontiers in Ecology and the Environment.

De biologen die het onderzoek leidden, van de Universiteit van Amsterdam (UvA), trekken al jaren aan de bel. Als een van de weinige groepen ter wereld gebruiken zij weerradar – bijvoorbeeld die van het KNMI – voor het onderzoeken van grootschalige verstoring van vogels. In Behavioral Ecology meldden ze in 2011 dat vogels ten minste 45 minuten na de jaarwisseling nog massaal in de lucht zijn, met piekdichtheden op 500 meter hoogte.

Vorig jaar publiceerden onderzoekers uit Wageningen en Texel, deels ook verbonden aan de UvA, een andere opmerkelijke studie. Samen met collega’s uit Duitsland en Denemarken analyseerden ze gegevens van honderden ganzen met een GPS-zender. Daaruit bleek dat ganzen in de nieuwjaarsnacht gemiddeld vijf tot zestien kilometer verder vliegen dan normaal, afhankelijk van de soort – met uitschieters van honderden kilometers. De eerste elf dagen van januari zijn de ganzen gemiddeld 10 procent meer tijd kwijt met voedselzoeken, om te compenseren voor hun energieverlies. Het tijdschrift Nature pikte dit artikel op en bracht het eind vorig jaar als ‘research highlight’.

En nu dan het nieuwe onderzoek, dat er nog weer een schepje bovenop doet. „De technologie van weerradars wordt snel beter”, vertelt eerste auteur Bart Hoekstra van de UvA. „Daardoor kun je er nu veel meer detail op zien – en dankzij betere software kunnen we die data nu ook beter interpreteren. Je kunt nu veel nauwkeuriger zeggen: dit is een regenbui, en dit zijn vogels. En dat is belangrijk, want het regent vaak tijdens de jaarwisseling.”

Ook ruimtelijk geeft de nieuwe technologie veel nieuwe informatie. „Daardoor konden we deze weerradardata op de kaart gaan vergelijken met de uitkomsten van vogeltellingen, die in Nederland heel fijnmazig en systematisch worden uitgevoerd”, vertelt Hoekstra. Als voorbeeld noemt hij de grootschalige wintertellingen van watervogels, gecoördineerd door Sovon Vogelonderzoek Nederland en uitgevoerd door duizenden vrijwilligers. Maar ook tellingen van vogels in andere gebieden, zoals bos, heide en stad. „En dat is mooi”, zegt Hoekstra, „want we waren tot nu toe erg gericht op watervogels. We wisten nog niet goed hoe andere vogels reageren op vuurwerk. Nu blijkt dat ook die op grote schaal de lucht in gaan – hoewel wel minder dan de watervogels.”

Ook zorgwekkend vindt hij de grote reikwijdte van de impact van het vuurwerk. „Die invloed is het grootst binnen de eerste vijf kilometer, maar zelfs op tien kilometer zijn er tijdens nieuwjaarsnacht nog tien keer zoveel vogels in de lucht als normaal. Dat is echt gigantisch. Vliegen is voor een vogel een van de meest energievretende activiteiten. Dit is dus een heel kostbare vorm van verstoring.” Het eerdere onderzoek naar de extra eettijd bij ganzen beperkte zich tot de eerste elf dagen van januari, maar het duurt daarna wellicht nog dagenlang voordat de energiehuishouding weer normaal is, benadrukt Hoekstra.

Is dit alles voldoende reden om het vuurwerk te verbieden? „Dat is een politiek-maatschappelijke keuze”, zegt Hoekstra diplomatiek. „Wij kunnen alleen maar zeggen: de impact is groot en wijdverspreid. En die beperkt zich niet alleen tot het uurtje dat wij vuurwerk afsteken.”

In de Wet natuurbescherming staat dat je wilde dieren niet mag verstoren, merkt Hoekstra op. „Ten minste, niet opzettelijk. Dus als je wéét dat iets zo’n grootschalige verstoring oplevert, dan zou je daaruit je conclusies kunnen trekken.”

Helemaal verbieden is volgens de onderzoekers niet per se nodig; in hun artikel pleiten ze voor het beperken van vuurwerk tot stedelijke centra, of voor het instellen van grote vuurwerkvrije zones rondom watervogelgebieden. Hoekstra: „Denk aan de uiterwaarden van de grote rivieren. Maar ook bijvoorbeeld Waterland, de Biesbosch en het Vechtplassengebied.”

Het afscheid van Rafael Nadal dompelt Spanje in rouw

admin
November 20, 2024
0

In Spanje is de bevolking over alles verdeeld, maar over één ding is iedereen het eens: Rafael Nadal is de beste sporter uit de Spaanse geschiedenis. Na 22 jaar stopt Nadal op 38-jarige leeftijd als professioneel tennisser en daar wordt uitgebreid bij stilgestaan in Malaga, waar de finale van de Davis Cup, de landenwedstrijd in het tennis, wordt gespeeld. De stad hangt vol met spandoeken met de woorden „Gracias, Rafa”. Verspreid over het centrum staan schermen die de hoogtepunten van Nadals carrière afspelen. Het is het afscheid van een grootheid, hoor je op straat.

„Una leyenda”, zegt Luis Garcia Huergo met de Spaanse vlag om zijn nek, gekleed in een rood shirt. Hij komt helemaal uit Asturias, het noorden van Spanje, om het afscheid van Nadal bij te wonen. „Ik volg Nadal al sinds hij een klein jongetje is. De hele wereld ben ik afgereisd voor hem, dus je kunt je voorstellen dat dit een emotionele dag is voor mij”, zegt García.

Bij de spelerstent staan tientallen fans zenuwachtig te wachten op het Spaanse team. Ze zitten in het gras of op klapstoelen die ze zelf hebben meegenomen. „We zijn vanuit school direct hierheen gekomen”, zegt de 15-jarige Emilio. Hij is groot fan van Carlos Alcaraz, maar hoopt ook een glimp op te vangen van Nadal. „Door Nadal is er een Alcaraz. Hij heeft het tennis groot gemaakt en ervoor gezorgd dat jonge mensen tennis leuk zijn gaan vinden”, zegt de tiener. De 69-jarige Claudia Bejerano uit Cadíz vangt het gesprek op en knikt instemmend. Ze zit al bijna twee uur op haar klapstoeltje, een hoed op en een gigantische zonnebril op haar neus tegen de brandende zon. „Rafa is als een zoon. Hij was altijd in mijn woonkamer. Op televisie weliswaar, maar hij is familie.”

Dinsdag aan het begin van de middag loopt de 22-voudig grandslamwinnaar de baan op voor een laatste training. Hij oogt vastberaden, vloekt wanneer hij de bal in het net slaat. „Vamos!”, roept iemand langs de zijlijn. De ruimte is gevuld met journalisten. „Het is ook voor ons een emotionele week. Jarenlang volgden we Rafa overal naartoe en dat is na deze week klaar”, zegt een journalist van de populaire Spaanse radiozender Cope in zijn microfoon.

Bij Nadal druppelt het zweet van zijn gezicht. Na een uur trainen bedankt Nadal de aanwezige pers. „Tot straks”, zwaait hij. In aanloop naar de Davis Cup waren er twijfels of Nadal wel zou kunnen spelen omdat hij zich niet „topfit” voelde. De Spanjaard kampt al jaren met blessures. Maar dinsdagmiddag 17 uur zal hij in actie komen, in de eerste enkelpartij van de wedstrijd tussen Spanje en Nederland.

Fans van Rafael Nadal poseren bij een van de grote spandoeken buiten het stadion in Malaga, waar Nadal zijn laatste wedstrijd speelde.

Land in rouw

Sinds Nadal op 10 oktober aankondigde na de Davis Cup te zullen stoppen, is Spanje ‘in rouw’. In talkshows, kranten, op de radio. Iedereen blikt terug op zijn carrière en wat die betekent heeft voor het land en het tennis. Oud-tennisser en directeur van de Davis Cup Feliciano López vertelt hoe Nadal door zijn „nederige” karakter „de harten van de Spanjaarden heeft veroverd”. „Zelfs de mensen die geen tennis kijken, zaten de afgelopen jaren gekluisterd aan de buis om Rafa te zien spelen. Wat hij heeft betekent voor het tennis is niet in woorden te omschrijven”, zegt de 43-jarige López, die in zijn carrière vaak tegen Nadal speelde en hem meerdere keren heeft verslagen.

López vertelt over de Davis Cup van 2004, toen Nadal zijn debuut in het toernooi maakte. „We waren allebei nog heel jong, maar de wijsheid en strijdlust van Rafa was toen al bewonderenswaardig”, lacht López. Spanje speelde in de eerste ronde tegen Tsjechië en Nadal verloor zijn eerste twee wedstrijden. De winst voor Spanje hing af van de partij die López moest spelen. „Hij kwam naar me toe rennen en zei dat we zouden winnen. Die mentaliteit, ondanks de achterstand, is wat Rafa zo’n bijzondere speler maakt.” Spanje won uiteindelijk van Tsjechië en wist de Davis Cup van 2004 in de wacht te slepen.

Volgens López zal met het vertrek van Nadal de tennissport nooit meer hetzelfde zijn. „We hebben de afgelopen jaren prachtig tennis gehad met Rafa, Roger Federer en Novak Djokovic. Ik denk niet dat er ooit iemand is die hen kan overtreffen. En als er al een speler is die een topprestatie levert, dan zal hij altijd vergeleken worden met dat drietal.”

Máár, besluit López: „Er is niemand zoals Rafa. En dan bedoel ik niet alleen zijn spel, maar ook Rafa als mens.” Volgens López is hij – ondanks zijn drukke sportcarrière – een familieman en een goede vriend. Iemand die altijd tijd maakt voor mensen die dicht bij hem staan. „Hij vergeet nooit waar hij vandaan komt.”

In de fanzone bij het stadion verschijnen honderden fans die afscheid willen nemen, onder wie de Nederlandse Emilie Grunewald uit Haarlem. Ze is met een vriendin en beiden dragen een oranje shirt en om hun pols een zweetband met de Spaanse vlag. „Natuurlijk zijn we blij als Nederland wint, maar ik hoop stiekem toch wel dat Nadal wint. Dat is wel mooi, als afsluiting van zijn carrière”, zegt Grunewald. De Haarlemmers spelen zelf ook tennis en volgen de Spanjaard op de voet. „Al die blessures en dat toch zo hoog in de top spelen. Dat is echt wel legendarisch hoor”, zegt Grunewald.

Laatste wedstrijd

Het stadion José María Martín Carpena stroomt vol. Wanneer de wedstrijd op het punt staat te beginnen, gillen fans de naam van hun idool. Hoewel Nadal eerder tijdens een persconferentie zei dat „de emoties moeten wachten” tot na de wedstrijd, vullen zijn ogen zich met tranen. Zijn tegenstander Botic van de Zandschulp krijgt een introductie en wanneer de commentator hetzelfde moet doen bij Nadal zegt hij: „Dit is een grootheid die geen introductie nodig heeft.” Vervolgens somt hij toch diens 22 grandslamtitels op. „Roland Garros: 2005”, roept de commentator. „Hé!”, gilt het publiek. „2006, 2007, 2008, 2010, 2011.” En zo veertien keer. „Wimbledon: 2008, 2010”, klinkt het door de speakers. „Hé!”, roepen de fans telkens weer.

De wedstrijd loopt niet lekker voor Nadal. Hij verliest de eerste set en komt ook in de tweede set achter tegen Van de Zandschulp. Dat weerhoudt zijn supporters er niet van om de feeststemming erin te houden. „Rafa! Si, se puede”, klinkt het. „Je kunt het Rafa!”

Het mag niet baten. Nadal verliest in twee sets. Hij bedankt het publiek en druipt af naar de uitgang. Terwijl hij wegsnelt, krijgt hij een staande ovatie van het publiek. „Ik heb mijn eerste wedstrijd bij de Davis Cup verloren en ik heb mijn laatste verloren. De cirkel is nu rond”, lacht hij later bij de persconferentie.

Wanneer Nederland Spanje later op dinsdagavond uitschakelt, is het écht einde oefening voor Nadal. „De realiteit is dat je dit moment niet wilt bereiken in je carrière”, zegt hij kalm tijdens zijn afscheidsspeech in het stadion. „Ik wil niet stoppen met spelen, maar mijn lichaam zegt wat anders en dat moet ik accepteren. Ik heb alles gegeven wat ik in me had en meer kon ik niet doen.”

Nadal bedankt geëmotioneerd iedereen die hem de afgelopen jaren heeft gevolgd. ,,En dan ook echt iedereen: collega’s, familie, tennisfans en de pers. Het was een enorme eer en ik ben jullie uit de grond van mijn hart dankbaar dat jullie een deel uitmaakten van mijn verhaal. Muchisimas gracias por todo.”

Rafael Nadal neemt afscheid van het Spaanse publiek in Malaga.

Op de grote schermen wordt een compilatie van zijn carrière afgespeeld. Persoonlijke boodschappen van tennisgrootheden als Serena Williams, Roger Federer, Novak Djokovic komen voorbij. Fans in het publiek pinken tranen weg, en ook Nadal kijkt met vochtige ogen toe. ,,We zullen je erg missen”, sluit de Spaanse Davis Cupcaptain David Ferrer af. Een daverend applaus volgt en nog één keer roepen honderden fans zijn naam: „Rafa!” Dan verlaat Rafael Nadal voor de laatste keer de tennisbaan.

Buiten het stadion staan Spaanse fans elkaar te troosten. „Het doet pijn, want hij verdiende nog één keer die winst voor zijn vertrek. Dat zou een mooi afscheidscadeau zijn geweest”, zegt Luis García Huergo teleurgesteld bij de uitgang. „Maar hij is op. Hij heeft ons hele mooie jaren gegeven en die moeten we koesteren.”

‘Sister Act’ is op z’n best met het swingende nonnenkoor en de komische onderonsjes

admin
November 20, 2024
0

In hun felgekleurde habijten stelen ze de show, de nonnen in de musical Sister Act. Nachtclubzangeres Deloris heeft hun worstelende koortje omgetoverd tot een hit. Nu swingen de nonnen over het toneel en zingen weinig religieuze liedjes met teksten als ‘zegen mij toch elke nacht’.

Sister Act is een komedie, gebaseerd op de film uit 1992 met Whoopi Goldberg in de hoofdrol. Deloris, die in de Nederlandse musical wordt gespeeld door April Darby, is op de vlucht voor haar foute vriendje (leuke rol van Robbert van den Bergh) en duikt onder in een klooster. De vrome leefstijl is niet haar ding, maar door de muziek komen de nonnen en de zangeres tot elkaar.

Dit eenvoudige verhaal is verpakt in een kleurrijke show, waarbij flink op de lach wordt gespeeld. Zo zingt Deloris’ vriendje het nummer ‘Want ze blijft mijn meissie’, dat eerst nog romantisch klinkt met zinnen als „Ze hoort bij mij, die meid”, maar al snel escaleert: „En is ze hier, die meid/ maak ik d’r dood, die meid/ ik pomp d’r helemaal vol lood, die meid.” De zoektocht naar Deloris is een kat-en-muisspel compleet met een verliefde agent, knullige criminele handlangers en een wilde achtervolging door het klooster.

Lekker brutaal

Actrice April Darby speelt Deloris lekker brutaal. Ze heeft humor en charme, maakt van de interacties met de nonnen een feestje en heeft een fijne warme stem – al schiet ze soms net te kort als nummers om veel vocale kracht vragen. Haar tegenspeler is de dominante Moeder Overste, gespeeld door cabaretière Sanne Wallis de Vries. Zij redt zich prima met de humor in de musical, maar laat in zang en dans soms steekjes vallen. Daarbij schieten enkele scènes wel erg door in kluchtig spel, zoals het nummer ‘U vindt het blijkbaar best’, waarin Moeder Overste zich tot de hemel wendt om haar zorgen te delen.

Binnen de club nonnen worden verschillen in karakters lekker uitvergroot. Zo is er de cynische Maria Lazarus, een heerlijke rol van Mylène d’Anjou die met haar sublieme timing alle lachers op haar hand heeft. Daar tegenover staat bijvoorbeeld de jonge en naïeve Maria Roberta (Maartje Kruitwagen), die benieuwd is naar de wereld buiten de kloostermuren.

Uiteindelijk zijn het hoogtepunt van deze musical de optredens van dit nonnenkoor, afgewisseld met de komische onderonsjes. In een verrassend decor, waar een cirkel met glas-in-lood alles omlijst, worden steeds razendsnel nieuwe settings gecreëerd. We schieten van politiekantoor naar klooster, naar een ruige buurt in Amerika. Dan is Sister Act op z’n best: als vlotte show zonder pretenties.

Spanje gaat 900.000 ongedocumenteerden verblijfsvergunning geven

admin
November 20, 2024
0

Spanje gaat de komende jaren 900.000 ongedocumenteerde migranten voorzien van een verblijfsvergunning. Dat heeft de Spaanse migratieminister Elma Saiz dinsdag bekendgemaakt, schrijft de Spaanse krant El País. Saiz wil de komende drie jaar 300.000 migranten per jaar uit de illegaliteit halen.

De nieuwe regel werd dinsdag goedgekeurd in de ministerraad, en moet over zes maanden ingaan. Het doel ervan is het aantrekken en behouden van buitenlandse arbeidskrachten. Daarnaast moet de informele economie krimpen.

Spanje heeft een vergrijzende bevolking en de aanwas van de jeugd in de beroepsbevolking is klein. Spanje heeft een vruchtbaarheidscijfer van 1,2, een van de laagste wereldwijd. „Spanje moet kiezen tussen het zijn van een open en welvarend land, of een gesloten en arm land. Wij hebben voor het eerste gekozen”, zei Saiz.

De Spaanse economie is met een groei van bijna 3 procent over 2024 een van de snelst groeiende economieën van West-Europa. Maar volgens minister Saiz kan de Spaanse verzorgingsstaat alleen overeind gehouden worden als er jaarlijks tussen de 250.000 en 300.000 belastingbetalende arbeidsmigranten bij komen.