Altijd de tweede man en het symbool van Duitse zuinigheid

Posted on December 27, 2023 by admin

In 1972 maakte Wolfgang Schäuble, destijds dertig jaar oud, zijn entree in de Bondsdag. Dinsdagavond overleed Schäuble in het harnas. Tot zijn dood op Tweede Kerstdag was hij 51 jaar lang onafgebroken christen-democratisch parlementariër, eerst in het West-Duitse Bonn en daarna in Berlijn. Als rechterhand van kanselier Helmut Kohl, minister van Binnenlandse Zaken, CDU-voorzitter, minister van Financiën en later voorzitter van de Bondsdag was Schäuble zo’n veertig jaar één van invloedrijkste personen in de Duitse politiek.

Tot zijn teleurstelling werd Schäuble nooit kanselier, of Bondspresident, maar bleef hij altijd de tweede man. In de jaren negentig was hij de gedoodverfde opvolger van Kohl, wiens vertrouweling hij jarenlang was, maar gedraai over een gift van 100.000 Duitse mark cash van een wapenleverancier kostte hem de nominatie. Angela Merkel, die door Schäuble zelf tot ondervoorzitter van de CDU was benoemd, streefde hem nietsontziend voorbij. Vervolgens passeerde Merkel hem toen er een staatshoofd moest worden gekozen – maar ze deed een beroep op hem als minister van Binnenlandse Zaken (2005-2009) en als minister van Financiën (2009-2017). In Duitsland wordt Schäuble gezien als een politiek zwaargewicht, een man met grenzeloze toewijding ondanks zijn gefnuikte ambities. De Süddeutsche Zeitung neemt woensdag afscheid van ‘de dienaar van de staat’.

Internationaal is Schäuble meer dan wie ook het symbool van de Duitse zuinigheid, die hij als minister van Financiën onzachtzinnig aan andere landen oplegde. Tijdens de eurocrisis had hij Griekenland het liefst uit de EU gewerkt, en toen dat – mede door ingrijpen van Angela Merkel – niet lukte, dwong Schäuble de linkse regering in Athene een harde neoliberale koers op. Dat de Grieken daar niet voor hadden gestemd, deed niet ter zake.

Democratie of Europese solidariteit, zo was het beeld dat veel Europeanen destijds hadden van de Duitse koers onder Schäuble, waren ondergeschikt aan het voldoen aan financiële regels. In eigen land werd Schäuble echter vooral geprezen om zijn onverbiddelijke houding. De krant Handelsblatt noemde hem in die tijd de ‘Kanzler der Vernunft’.

Zwarte nul

Ook in eigen land predikte Schäuble zuinigheid, en schreef hij als minister van Financiën (2009-2017) meerdere jaren achtereen zwarte cijfers. De ‘zwarte nul’, het begrotingsevenwicht, was voor hem zo belangrijk dat zijn ambtenaren, in het zwart gekleed, bij zijn afscheid in 2017 een grote zwarte nul vormden om zich zo als eerbetoon te laten fotograferen.

In de jaren tachtig bestierde Schäuble, die in 1942 werd geboren in het Zuid-Duitse Freiburg im Breisgau, het Kanzleramt onder Helmut Kohl. Als minister van Binnenlandse Zaken (1989-1991) onderhandelde hij namens de oude Bondsrepubliek over de hereniging met vertegenwoordigers van de DDR.

Angela Merkel legt de eed als bondskanselier af voor parlementsvoorzitter Schäuble, 14 maart 2018.

Tijdens een verkiezingsavond in oktober 1990 werd Schäuble neergeschoten door een psychotische man. Bij de aanslag werd hij in zijn kaak en in zijn rug geraakt; hij hield er een dwarslaesie aan over en zat voortaan in een rolstoel. Zijn politieke carrière zette hij er amper voor stil.

In 1991 pleitte hij er vurig voor om Berlijn in plaats van Bonn tot hoofdstad van het herenigde Duitsland te maken, als belangrijk gebaar aan de burgers in de nieuwe, Oost-Duitse deelstaten. „In de oude Bondsrepubliek”, zei Schäuble in juni 1991, „kan niet alles blijven zoals het was, ook niet in Bonn.” Even belangrijk vond Schäuble dat Berlijn het symbool zou zijn van een verenigd Europa, niet langer gescheiden door het IJzeren Gordijn.

Overtuigde Europeaan

Schäuble, die altijd in zijn geboortestreek vlakbij Frankrijk bleef wonen, zag zichzelf als een overtuigde Europeaan. Veel internationale critici betwijfelen echter of zijn rol in de eurocrisis de EU, en Duitsland, goed heeft gedaan. Toen Rusland in 2014 de Krim annexeerde, vergeleek Schäuble Rusland met Nazi-Duitsland, en de annexatie van de Krim met de Duitse annexatie van het Sudetenland in 1938. Angela Merkel floot hem terug, en ook de SPD en de oppositiepartijen bekritiseerden Schäuble hard om zijn uitspraken.

In een interview in NRC noemde Schäuble-biograaf Hans Peter Schütz hem „ein knallharter Mensch” en „loyaal aan kwesties, niet aan mensen”. Schäuble was een scherp denker en spreker, niet zelden neerbuigend naar gesprekspartners. Af en toe kon er een snedig grapje vanaf en naarmate hij ouder werd, kon hij ook wat vaker om zichzelf lachen. Over zijn rolstoel maakte hij liever zelf een opmerking dan dat hij dat aan anderen overliet.

Zelf zag Schäuble zich graag als een soort Sisyphus. „Het gaat vooruit, dan weer achteruit. Maar het voortdurende streven om de steen de berg op te rollen, dat is politiek”, aldus Schäuble in een citaat dat de Süddeutsche Zeitung optekende. Maar, vervolgde Schäuble, volgens Albert Camus was Sisyphus een gelukkig mens. „En ik ben dat ook.”

Lees ook
dit profiel uit 2017

Expres niet zoals Charles Dickens het bedoelde, maar wel vrolijk en lekker suikerzoet

admin
November 24, 2024
0

Zul je net zien: Kerst staat voor de deur – een afschuwelijke feestdag voor afschuwelijke mensen – en dan klieft je domme zusje ook nog eens haar hoofd in tweeën op de rand van haar badkuip. Het overkomt Carola (Nandi van Beurden), eigenaar van Carola’s Christmas Shop, voorheen Carels Christmas Shop. Rechtstreeks naar de hemel kan zusje Christel (Suzan Seegers) niet: ze moet zich eerst nog een laatste keer tegen Carola aan bemoeien.

Op Kerstavond meldt Christels spook zich daarom bij haar grote zus in huis om daar te verkondigen dat Carola bezocht zal worden door drie geesten. Die ervaring zal haar ervan moeten overtuigen haar leven te beteren. Daar zal wel een hoop overtuigingskracht voor nodig zijn, want Carola lijkt niet meteen onder de indruk van Christels spookverschijning. Al zal ze haar zusje (tevens haar werknemer) wel missen in de winkel. Carola: „Niemand maakt zo’n goede cappuccino als jij.”

In kerstmusical A XXXmas Carola is Carola een botte, gierige, ijskoude zakenvrouw met een hekel aan Kerst. Dat maakt haar de vrouwelijke tegenhanger van Ebenezer Scrooge, de hoofdpersoon van Charles Dickens’ A Christmas Carol, het verhaal waar A XXXmas Carola op is geïnspireerd. Wel kreeg de musical de ondertitel Precies zoals Dickens het nooit bedoeld heeft mee, dus verwacht geen adaptatie die al te loyaal blijft aan het bronmateriaal.

Sterrencast

Wat je wél van A XXXmas Carola kunt verwachten is een vijfkoppige sterrencast (naast Van Beurden en Seegers zijn ook Jeremy Baker, Thomas Cammaert en Luuk Haaze van de partij) die uitblinkt in vrolijke, meerstemmige nummers, waaronder veel bewerkingen van bekende kerstliedjes. Zowel de nummers als de grapjes volgen elkaar in rap tempo op in het script van Allard Blom. In de eerste scènes is het wel even wennen aan de dik aangezette humor, met een hoofdpersoon die veel weg heeft van een snauwerige Disneyfilm-slechterik. Carola lijkt zelfs te zijn vormgegeven als Cruella de Vil, geheel in het zwart-wit, terwijl de overige personages zich hullen in rood-groene sjaals en truien.

Naarmate Carola’s voorgeschiedenis wordt onthuld, wordt het personage minder eendimensionaal. Dat wil niet zeggen dat A XXXmas Carola een bijzonder gelaagd geheel is – qua plot en sentimentaliteitsgehalte komt het verhaal vrij dicht in de buurt van de Hallmark-films die deze maanden iedere avond op ‘Christmas Channel’ RTL8 te zien zijn. Al Carola’s herinneringen, trauma’s en dromen draaien om mannen. Maar op vrijwel alle andere vlakken dan het plot is de musical origineel en creatief; van de bij vlagen harde humor tot de catchy liedteksten. Ook naar de muziek van Sam Verhoeven kun je blijven luisteren. Vooral de kerstrevue, een jaarlijkse traditie van Carola’s vader, zit zo goed in elkaar dat het jammer is dat hij maar een paar minuten duurt. Het decor – dat bestaat uit huisjes op kniehoogte die regelmatig van plaats wisselen of eventjes in de lucht zweven – zorgt intussen voor een sprookjesachtige sfeer.

Het maakt dat je je gewillig overgeeft aan het suikerzoete einde waar A XXXmas Carola onvermijdelijk op afstevent. Zo’n suikerzoet einde is ook best lekker. Af en toe. Met Kerst, bijvoorbeeld.

Rijke landen spelen op de klimaattop in Bakoe hoog spel, en verliezen

admin
November 24, 2024
0

Na een chaotische zaterdag waarop conferentievoorzitter Azerbeidzjan langzaam de greep op de onderhandelingen verloor, is er op de klimaattop in Bakoe, in de nacht naar zondag toch nog een akkoord bereikt. Rijke landen zijn bereid in 2035 „ten minste een bedrag van 300 miljard dollar per jaar” beschikbaar te stellen voor klimaatbeleid in ontwikkelingslanden. Dat is het drievoudige van wat er nu jaarlijks wordt betaald. Het is het compromis waartoe de rijke landen nog net bereid waren, en dat voor de arme landen nog net niet voelde als een totale mislukking.

De onderhandelingen over de hoogte van dit bedrag kwamen uiteindelijk pas vrijdagmiddag om 16.00 uur, twee uur voor het formele einde van de top, op gang. Toen kwam de voorzitter met een serieuze onderhandelingstekst over klimaatfinanciering, hét onderwerp van deze 29ste klimaatconferentie (COP29).

Twaalf dagen lang deden allerlei ontwerpteksten de ronde, maar die waren voor niemand erg geloofwaardig. De rijke, geïndustrialiseerde landen hielden, tot frustratie van de ontwikkelingslanden, hun financiële kaarten stevig tegen de borst.

1.300 en 250 miljard dollar

Vrijdagmiddag stonden er dan toch concrete bedragen voor hulp aan arme landen in de ontwerptekst. Twee, om precies te zijn. Het hoofdstuk over het financieringsdoel begon met een bedrag van 1.300 miljard dollar per jaar vanaf 2035. Dit is wat ontwikkelingslanden volgens de meeste experts over tien jaar ongeveer nodig hebben voor hun klimaatbeleid. In de tekst worden alle landen opgeroepen ervoor te zorgen dat dit geld beschikbaar komt. Zo’n vrijblijvende ‘oproep’ aan iedereen betekent in VN-taal zoiets als: dat gaat niet gebeuren.

De volgende paragraaf was daarom veel belangrijker. Hier was sprake van een „besluit”: in 2035 zal jaarlijks 250 miljard dollar beschikbaar komen voor klimaatactie in ontwikkelingslanden. In een bijzin staat dat rijke landen daarbij het voortouw nemen. Het geld mag overal vandaan komen, uit publieke of private middelen, via bilaterale of multilaterale afspraken, in de vorm van leningen, met hulp van ontwikkelingsbanken of uit „alternatieve bronnen”.

Volgens de Panamese hoofdonderhandelaar leek het wel of ‘de ontwikkelde wereld wil dat de planeet verbrandt’

Ontwikkelingslanden vonden die 250 miljard „een belediging” en onacceptabel, zij eisten ten minste 500 miljard per jaar. Volgens de Panamese hoofdonderhandelaar leek het wel of „de ontwikkelde wereld wil dat de planeet verbrandt”. Ook de vele westerse klimaatactiegroepen die zoals altijd op klimaattoppen in groten getale aanwezig zijn, spraken er schande van. Met aftrek van de inflatie was dit nauwelijks meer (en misschien zelfs minder) dan de 100 miljard die arme landen nu jaarlijks ontvangen. Terwijl al lang duidelijk is dat de schadelijke gevolgen van klimaatverandering alleen maar toenemen en dat vooral ontwikkelingslanden daar de dupe van zijn.

Riskante strategie

Rijke landen hadden een riskante strategie gekozen door pas zo laat in de onderhandelingen met een geldbedrag te komen. Hun argument was steeds dat het noemen daarvan de aandacht zou afleiden van thema’s die voor hen juist heel belangrijk waren. Zij wilden eerst meer duidelijkheid over de ‘architectuur’ van de mondiale klimaatfinanciering, er moest meer transparantie komen over de hoogte van de bedragen. En hun belangrijkste punt: wie gaan er allemaal bijdragen. Formeel gelden bijvoorbeeld China, olielanden als Saoedi-Arabië en de Emiraten, en andere opkomende economieën in de mondiale klimaatdiscussie nog steeds als ontwikkelingslanden (op basis van de situatie in 1992, toen het klimaatverdrag werd gesloten), maar iedereen beseft dat ze dat stadium al lang zijn ontgroeid.

Activisten in Bakoe liggen naast nepbankbiljetten.

Verder wilden de rijke landen dat er een begin zou worden gemaakt met de invulling van wat op de vorige klimaattop in Dubai als een grote doorbraak werd beschouwd, namelijk het „op een rechtvaardige, ordelijke en billijke manier afstand nemen [transitioning away] van fossiele brandstoffen in energiesystemen”.

De rijke landen speelden daarmee hoog spel, maar hebben uiteindelijk verloren. In het akkoord staat slechts dat de rijkere ‘ontwikkelingslanden’ worden uitgenodigd om bij te dragen aan de hulp, zonder bedragen en zonder verplichting. En met de nadrukkelijke toevoeging dat dit geen invloed heeft op hun „ontwikkeling of de status van ontvanger”. Formeel blijven China en de anderen daarmee een ontwikkelingsland en eventueel zelfs een ontvanger van hulp – al zal dat laatste in de praktijk waarschijnlijk niet zo gauw meer gebeuren.

Nieuw bod van de rijke landen

Blijft over: de hoogte van de financiering. In de loop van zaterdagavond probeerden de rijke landen de onderhandelingen te redden met een bod van 300 miljard dollar. Maar ook dat ging de meeste ontwikkelingslanden lang niet ver genoeg. De kans dat de top zou mislukken werd met het uur groter. Totdat diep in de nacht een sleutelwoord de oplossing bracht: in 2035 moet ten minste 300 miljard dollar beschikbaar zijn. Zo wordt ruimte gecreëerd voor onderhandelingen in de komende jaren om het bedrag te verhogen, misschien zelfs in de richting van de 1.300 miljard die experts nodig achten om ook ontwikkelingslanden een uitweg te bieden uit het gebruik van fossiele energie en minder kwetsbaar te maken voor de steeds ernstiger gevolgen van klimaatverandering.

Noodopvang asielzoekers buiten Ter Apel kost miljoenen

admin
November 24, 2024
0

De noodopvangplekken die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet regelen om het aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten, kosten het asielorgaan miljoenen euro’s. Sinds december 2023 hebben er zestigduizend overnachtingen in een noodopvang plaatsgevonden. Dat meldt persbureau ANP zondag op basis van cijfers van het COA.

Dagelijks worden gemiddeld 181 asielzoekers van Ter Apel naar andere locaties gebracht om daar te kunnen slapen en zo het opvangcentrum te ontlasten. Deze asielzoekers worden met bussen heen en weer gebracht tussen het aanmeldcentrum in Groningen en de nachtelijke noodopvanglocaties. Paula Lambeck, regiomanager bij het COA, zegt tegen het ANP dat „mensen uitgeput raken door het op-en-neergereis”. De burgemeester van Westerwolde, waar Ter Apel toe behoort, spreekt van een „dramatische” situatie. De omstandigheden zijn volgens Lambeck „niet menswaardig”.

Een noodopvang, zoals die in Beilen, kost 18.500 euro per nacht als daar tweehonderd mensen overnachten, vertelt Lambeck aan het ANP. Bij elkaar opgeteld lopen de kosten voor deze noodopvanglocaties in de miljoenen. De opvang van asielzoekers wordt bekostigd uit de begroting van het ministerie van Asiel en Migratie en het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Limiet

In het opvangcentrum in Ter Apel mogen niet meer dan tweeduizend asielzoekers aanwezig zijn. Elke dag dat het COA dit maximum overschrijdt, moet het een dwangsom betalen van 50.000 euro. Die regel is op 13 november ingegaan. Om die reden worden noodopvanglocaties ingezet. Maar zelfs die bieden niet altijd voldoende slaapplekken: zo is onlangs een tijdelijke opvangplek voor 1.200 personen in Biddinghuizen – op het evenemententerrein van pretpark Walibi – geopend. Dat is verder weg van Ter Apel dan de noodopvanglocaties in bijvoorbeeld Zuidwolde of Beilen.

Minister Faber (PVV, Asiel en Migratie) herhaalt in een reactie dat ze het vooral als haar taak ziet de instroom te verlagen. De minister is tegenstander van de spreidingswet, die begin dit jaar juist werd ingevoerd om de ongelijke verdeling van asielzoekers in het land op te lossen: Ter Apel zit overvol omdat de doorstroom naar andere plekken lastig is.