N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/07/web-1507binuwv.jpg)
Het UWV heeft tussen 2019 en eind 2022 illegaal gegevens verzameld van mensen die de website bezochten, om te traceren of ze illegaal in het buitenland verbleven terwijl ze een WW-uitkering kregen. Dat blijkt uit onderzoek van de NOS en Nieuwsuur dat zaterdag is gepubliceerd. Het UWV is begin dit jaar gestopt met deze werkwijze, nadat de landsadvocaat volgens Nieuwsuur stelde dat er „geen enkele juridische basis” was voor het controleren van alle bezoekers. Het UWV laat weten dat door dit systeem 3.600 onderzoeken zijn gestart, die hebben geleid tot 460 „aanpassingen van uitkering (bijvoorbeeld door het geven van een boete)”.
Het UWV negeerde volgens Nieuwsuur ook de Functionaris Gegevensbescherming, een interne waakhond, die bij de landelijke invoering van het systeem in mei van vorig jaar deze controlewijze al afkeurde. Toen minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien van Gennip (CDA) erachter kwam dat de controle op deze manier werd uitgevoerd, wilde het UWV dat zij de Tweede Kamer niet zou inlichten over het dossier. Zij deed dat wel op 30 maart, maar sprak nog van „twijfel” over het systeem. De landsadvocaat had toen al verklaard dat het systeem tegen de wet indruiste. Zelf zegt het UWV in een reactie dat het systeem uitvoerig getest is: „Tijdens dit proces hebben alle seinen steeds op groen gestaan. Met de kennis van nu blijkt echter dat we toch een fout hebben gemaakt”. Het UWV vindt het „uitermate vervelend” dat het „niet gelukt is zorgvuldig te handelen”.
Net als bij de Toeslagenaffaire – waar tienduizenden onschuldige burgers door de overheid werden aangemerkt als fraudeur – werd een ontransparant algoritme gebruikt om grote aantallen burgers die niks verkeerd deden te controleren. Een woordvoerder van het UWV laat desgevraagd aan NRC weten dat elke vergelijking met de Toeslagenaffaire krom is: „Dit is natuurlijk echt iets heel anders.” Of het UWV geen lessen had kunnen trekken uit het toeslagenschandaal? De woordvoerder vindt van niet: „Heel veel organisaties gebruiken algoritmes.” Dat het om kwetsbare burgers zou gaan die getraceerd worden, ontkent de woordvoerder. „We hebben vanuit de wet de opdracht om op te sporen en te handhaven. Dat hebben we gedaan.”
