Ombudsman: ‘Burgers in de Participatiewet ervaren te weinig inspraak’

Nederlanders met een arbeidsbeperking in de Participatiewet zijn doorgaans niet tevreden met hun ‘jobcoach’, zo meldt de nationale ombudsman in een dinsdag verschenen rapport. Die banencoach behoort „burgers die zijn aangewezen op de Participatiewet naar betaald werk” te begeleiden, aldus het rapport. De ombudsman onderzocht in hoeverre mensen in de Participatiewet vinden dat zij genoeg inspraak hebben in hun huidige situatie – en concludeerde dat dat gevoel van inspraak benedenmaats is. De Participatiewet stamt uit 2015, en bestaat uit een breed uitgemeten set decentralisatiemaatregelen om mensen met een arbeidsbeperking zo rap mogelijk richting een reguliere loopbaan te sturen.

Lees ook Langdurig werklozen geen baan door Participatiewet

Van de negentien mensen in de Participatiewet die de ombudsman interviewde, was meer dan de helft ontevreden over hun banencoach. „Het aanbod aan banen past vaak niet bij wat zij willen en kunnen”, aldus de ombudsman, want er wordt „te veel gestuurd op direct uitstromen uit de bijstand, maar er wordt niet gekeken of dat op langere termijn vol te houden is”.

Het resultaat, zo valt te lezen in het rapport, is dat mensen met een arbeidsbeperking razendsnel weer thuis komen te zitten. Het voorbeeld van een man met ernstige rugklachten wordt aangehaald, die van zijn banencoach keer op keer fysiek zware banen die „niet pasten” bij zijn „achtergrond en kennis” toebedeeld kreeg van de coach. De respondenten klaagden ook dat zij hun banencoach vaak maar eens per jaar zagen. Met de andere contactpersoon, de inkomensconsulent die over de bijstand van de burgers in de Participatiewet gaat, is het contact volgens de respondenten wel goed.

‘Participatiewet in balans’

Lees ook Utrecht maakt bijstand voor jongeren definitief toegankelijker tegen Participatiewet in, kabinet stribbelt niet tegen

Dat de Participatiewet voor veel mensen niet werkt, was al lang en breed duidelijk. In 2019 concludeerde het Sociaal Cultureel Planbureau al dat de Participatiewet niet functioneerde: „Ondanks enkele positieve resultaten moeten we concluderen dat de Participatiewet de komende jaren nog flink wat werk behoeft om succesvol te kunnen zijn.” Want: „De klassieke bijstandsgerechtigden, met ruim 440.000 personen in 2018 veruit de grootste groep, merken nauwelijks verbetering.”

Sindsdien is er gesleuteld aan de Participatiewet. Afgelopen juni legde minister Carola Schouten (ChristenUnie) van Armoedebestrijding aan de Kamer een paar aanpassingen voor: ‘Participatiewet in balans’, heet het plan. Écht ingrijpende hervormingen van de Participatiewet zijn echter nog niet ondernomen. Bij gebrek daaraan leven in ieder geval de gemeenten Utrecht, Amsterdam en Tilburg de Participatiewet niet meer na door uitkeringen makkelijker toe te kennen of in stand te houden. Dat doen de gemeenten in goed overleg met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het beleid van de gemeenten gedoogt.