‘Niets is ons komen aanwaaien’, zegt Inhaler-zanger (en zoon van Bono) Elijah Hewson

Posted on February 14, 2025 by admin

‘Ehm… ik heb mijn vader al ik-weet-niet-hoelang niet gezien. Ik heb eerlijk gezegd geen idee wat hij doet of waar hij uithangt. Het enige wat ik weet, is dat hij heel goed is in baby’s maken.”

Oef. Dat was natuurlijk ook weer niet de bedoeling.

Het idee was onschuldig: laten we voor de verandering eens aan de ándere drie bandleden van de Ierse rocksensatie Inhaler vragen wat hun vader precies doet voor de kost, en of dat hun eigen loopbaan heeft beïnvloed. Die kwestie wordt namelijk normaal gesproken uitsluitend voorgelegd aan de zanger-gitarist van de band, Elijah Hewson (25). Zoon van Paul Hewson, beter bekend als U2-icoon Bono.

Sinds de oprichting van Inhaler, in 2012, blijft De Eeuwige Vadervraag de zoon achtervolgen. Hoe vaak Hewson en de andere bandleden al hebben verklaard dat het merendeel van hun (jonge) fans U2 meestal niet eens kent, of voorzichtig suggereren dat ze alle uitverkochte shows, belangrijke voorprogramma’s (Arctic Monkeys, Kings of Leon, Noel Gallagher, Harry Styles), grote festivals (Pinkpop, Glastonbury) en tientallen miljoenen streams wellicht ook aan hun eigen kwaliteiten te danken hebben, volgt toch altijd weer die ene dooddoener: komt dat óók niet door je pa? In het Verenigd Koninkrijk laaide zelfs een fel debat op over zogeheten ‘nepo-baby’s’ die meeliften op de carrières van hun ouders.

Ontboezeming

Vandaar de vraag, bij wijze van afwisseling: wat doen die andere vaders eigenlijk? En dan slaat de ontboezeming van gitarist Josh Jenkinson (25) toch even in als een bom, al kan hij er zelf – net als de rest van de band – gelukkig hardop om lachen. Hij heeft vrede met zijn verdwenen vader, verzekert hij meerdere malen. „Maak je geen zorgen, man. Het is oké.” Grijnzend: „Maar ik weet wel dat hij geen grote invloed heeft op de muziekindustrie.”

„Mijn vader is met pensioen, maar hij werkte voor Mars”, zegt drummer Ryan McMahon (25). „Als kind heb ik veel te veel van die chocoladerepen gegeten. Bah.”

Hewson: „Jouw pa is Willy Wonka.”

McMahon: „Haha, klopt! Maar jammer genoeg is het niet Gene Wilder!”

Bassist Robert Keating (24): „Mijn vader is echt een nerd. Hij is computerprogrammeur. Ik zou eigenlijk moeten vragen of hij ons meer Spotify-streams kan bezorgen.”

„Kijk”, lacht Hewson: „Dat is het échte nepotisme.”

De zoon is zo’n spiegelbeeld van zijn vader dat het lijkt alsof de jonge Bono van uit 1985 naar het heden is geteleporteerd. „Het is waar dat mijn vader beroemd is. Mensen komen daardoor misschien sneller naar onze shows kijken, maar het zorgt er niet voor dat ze steeds terugkomen. Ik ben geen nepo-baby in de zin dat alles is komen aanwaaien. Het is niet zo dat mijn vader zich met onze muziek bemoeit of ons oppakt en overal neerzet.”

McMahon: „Anders waren we waarschijnlijk veel groter geweest.”

Keating: „Alleen al de suggestie dat we samen met hem liedjes zouden schrijven is voor mij bizar: die druk zou ik nooit aankunnen. Ik ben dolblij dat we dat zelf doen.”

Hewson: „Eén ding is voor ons altijd belangrijk geweest: heel hard werken. En al zullen er ongetwijfeld mensen zijn die dat toch denken: we hebben niets cadeau gekregen.”

Inhaler, met vlnr: Robert Keating, Josh Jenkinson, Ryan McMahon en Elijah Hewson.

De vier bandleden hebben zich verzameld in het Hilversumse hoofdkantoor van platenmaatschappij Universal om te praten over hun derde album Open Wide, dat ze later deze middag zullen laten horen aan een groep fans.

„Het voelt alsof het onze eerste plaat is”, zegt McMahon. Op het onstuimige debuut It Won’t Always Be Like This (2021) die tijdens de pandemie verscheen, stonden min of meer alle greatest hits uit hun beginjaren. Omdat ze – na de lockdown – eindelijk konden optreden en dat zo veel mogelijk wilden doen, voltooiden ze de opvolger Cuts & Bruises (2023) in recordtempo, tussen talloze shows door. Keating: „Het leek alsof we onszelf eindelijk opnieuw mochten uitvinden.” McMahon: „It was our time to get weird.”

Dat besef, zegt Hewson, danken ze aan de samenwerking met de Britse topproducer en liedjessmid Tom Hull alias Kid Harpoon, die eerder monstersuccessen scoorde met Harry Styles, Miley Cyrus, Shakira en Rihanna. Maar de grap was dat hij bij uitstek niet de wandelende hitfabriek bleek te zijn waar de band hem aanvankelijk voor aanzag. McMahon: „Een paar liedjes hadden we doelbewust nog niet voltooid. Toen we ze lieten horen, reageerde hij alleen met: die zijn nog niet klaar, die moet je eerst afmaken.” Hewson: „Wij hoopten natuurlijk stiekem dat hij daarbij zou helpen. Zo van: geef ons een hit! Maar hij zei meteen: naah.”

Caleidoscopisch

Zijn magie zat hem juist in het creëren van vrijheid, vervolgt de zanger. „Tom leerde ons om vanuit een totaal ander idee een plaat te maken: veel meer als één geheel in plaats van een verzameling losse liedjes. Zijn ethos was: laten we gewoon maken wat we zélf willen horen. Hij weigerde te praten over mogelijke singles en er mochten – voor het eerst – geen managers of platenbazen in de studio komen.” Jenkinson: „Net als tijdens Covid zaten we weer compleet in onze eigen bubbel.”

Die houding heeft van Open Wide veel meer een caleidoscopische pop- dan rockplaat gemaakt, met dertien nummers die geregeld naar danshits uit de jaren tachtig knipogen. Hewson: „Tom heeft onze muziek veel meer groove gegeven.” McMahon. „Het ging allemaal heel spontaan. In ‘Billy (Yeah Yeah Yeah)’ toverde hij te gekke percussie uit een modulaire synthesizer die hij zelf nog nauwelijks begreep. Ik ben blij dat we veel van zulke happy accidents hebben gehouden.” Hewson: „Voor ‘Your House’ kwam hij met een gospelkoor aanzetten. Dat was echt een schok, maar het werkte geweldig.”

McMahon: „Het is absoluut een album waar we de rockpolitie voor achter ons aan kunnen krijgen.” Keating: „Bij puristen gaat het altijd om uitersten. We zijn geen boyband, maar ook geen Metallica.” Hewson: „Er zijn zo veel genres waarvan we houden. We luisteren naar Joy Division, Stone Roses maar ook naar Prince. Ik denk niet dat er nog regels bestaan in muziek en zo ja, dan willen wij die overtreden.”

Zijn vader vindt het sowieso een goede plaat, zegt de zoon, die vroeger ook voortdurend om zijn mening werd gevraagd. „Ik weet nog hoe ik ’s ochtends voor school in de keuken zat te ontbijten en wékenlang hetzelfde liedje hoorde in veertig verschillende versies waarin telkens één woordje was veranderd. „Wat vind je hiervan?”, vroeg hij dan telkens. Dat heeft mijn verwondering over muziek natuurlijk aangewakkerd. We zijn allebei niet bang om ambitieus te zijn of grote gevoelens te vertolken. Het is zeker geen vloek om zo’n vader te hebben, maar honderd procent een zegen.”

Open Wide van Inhaler is nu uit. Op 10/5 live: Ziggo Dome, Amsterdam.

Genieten in geuren en kleuren: op festival Sencity worden alle zintuigen geprikkeld

admin
April 6, 2025
0

Op witverlichte trilplaten wordt gedanst op de maat van geluidstrillingen. Grote schermen tonen songteksten en uitbundige visuals van de livemuziek die wordt gespeeld. Zoete en kruidige geuren verspreiden zich door de zaal via ventilatoren, terwijl er spicy chocolade bonbons rondgaan door de zaal. Dove, slechthorende en horende bezoekers geven zich tijdens de 22e editie van Sencity festival over aan hun zintuigen.

In de foyer van ivoliVredenburg in Utrecht is het voor de horende bezoeker opmerkelijk stil. Wie om zich heen kijkt, merkt direct dat er volop wordt gecommuniceerd via gebarentaal. Best handig: een bezoeker vraagt bij de bar aan zijn vriend op zo’n tien meter afstand wat hij wil drinken. Vanaf het balkon blijft een andere bezoeker met haar vrienden op de dansvloer in contact.

Het jaarlijkse festival Sencity brengt kunst, muziek, cultuur en creativiteit samen als universele taal voor ongeveer 1.500 bezoekers. In de middag bestaat het programma vooral uit workshops zoals geurkunst en gebarentaal, ‘s avonds en ‘s nachts ligt de focus op livemuziek. Possibilize, de organisatie achter het festival, streeft naar een inclusieve ervaring voor zowel dove, slechthorende als horende bezoekers. „Op Sencity staat iedereen samen op één dansvloer te genieten van dezelfde muziek”, zegt Tim van Reyswoud, een van de organisatoren van het evenement.

In de aanloop naar het festival werken de artiesten met een zintuigregisseur om hun optredens op meerdere zintuigen af te stemmen. „We proberen zo de verhalen van artiesten te vertalen naar alle zintuigen. We kijken hoe we kleuren kunnen afstemmen op emoties, of we visuals kunnen toevoegen om het verhaal te accentueren, of hoe we geuren en smaken voor een totale beleving kunnen toevoegen”, zegt Gerda Kreeft, een van de organisatoren van het festival.

Bruisende tonic

Tijdens een stevig gitaarnummer van Michael Ekow & May, die later deze maand ook in Rotown en Paradiso spelen, worden flesjes bruisende tonic uitgedeeld. Bij de Food Jockey-stand worden voor elk optreden een paar bijpassende hapjes bereid. Bosbessen met een laagje suiker bieden een zoete tegenhanger bij de bittere tonic. Honderden bonbons in de vorm van rode lippen krijgen een toefje karamel met een vleugje chili, om de spice op te krikken tijdens het nummer ‘Rush’ van zangeres Ginge.

Aan de andere kant van het podium vullen geuren de zaal. Frisse, zoete en kruidige aroma’s wisselen elkaar snel af. Grote schalen met etherische oliën dampen boven kokend water, terwijl ventilatoren de geuren als zachte wolkjes het publiek in blazen.

De artiesten staan samen met een dove performer op het podium, die wordt ondersteund door een tolk vooraan op de dansvloer. Die samenwerking blijkt een strak geregisseerde choreografie van muziek, dans en gebarentaal, die het publiek enthousiast overneemt.

Jille Hartsa (22) hangt net een Facetime-gesprek op met een vriend die naar hem op zoek is. Sencity festival is voor hem een moment om oude bekenden weer te zien. „De dovengemeenschap is niet zo groot. Sommigen zie ik vaker op dove voetbalcompetities en anderen één keer per jaar op dit festival. Ik ben zelf slechthorend en als ik uitga in een horende omgeving, draait het vooral om dansen. Hier komen nog extra visuals bij, het praten met elkaar en het voelen van de muziek, zoals op de trilplaat. Ik ben wel weg van dat ding.”

Hartsa is niet de enige. De grote trilplaten staan zo vol, dat er zelfs een groepje omheen wacht tot er weer een plek vrijkomt. De platen vangen de trillingen van de livemuziek op, zodat degenen die erop staan de muziek door hun hele lichaam voelen.

Geuren en gevoelens

„De dag nadat ik hier ben geweest, ben ik helemaal kapot en moe”, vertelt bezoeker Nirosha Boer (39). „Niet alleen door alle ontmoetingen, maar ook door de geuren en gevoelens. Die zijn wel intens, ook omdat ik niet meer zo vaak als vroeger naar feestjes ga.” Ook voor Boer vormt het festival een jaarlijkse reünie. Ze ziet een stukje verderop een groepje vrienden lopen en snelt op ze af.

Zintuigprikkelend is het festival zeker. Voor degenen die even willen ontsnappen aan alle prikkels, is er een prikkelvrije ruimte ingericht. Ook kunnen bezoekers in de gebarenzone naast de concertzaal in alle rust een gesprek voeren. Wie liever de vertrouwde aroma’s van cacao of diesel, of de nieuwe geur van ambergrijs wilt ruiken, kan terecht bij geurkunstenaar Frank Bloem.

In de grote zaal krijgt elk optreden een daverend applaus. Niet door in de handen te klappen, maar door ze in de lucht te steken en heen en weer te draaien.

Bachs Matthäus-Passion op bijna 100 dwarsfluiten: dat is alsof je naar glas-in-lood luistert

admin
April 6, 2025
0

‘We zijn van plan om bij Jezus te gaan waken, maar we vallen nu al in slaap,” grapt fluitist Rogier de Pijper (42). Voor hem zitten 95 amateurfluitisten die even daarvoor de eerste noot speelden van de tenor-aria ‘Ich will bei meiem Jesu wachen’ uit Bachs Matthäus-Passion. Een duidelijke ‘Whaaam!’ wil De Pijper horen, geen voorzichtige ‘Wwwaahm.’ Tientallen fluiten laten de melodie, oorspronkelijk voor hobo, omhoog kringelen, terwijl anderen het kuierende fagotloopje spelen. De klank van het fluitorkest heeft iets weg van een licht, vriendelijk orgelregister. Bachs muziek krijgt er een omhullend, breekbaar sfeertje van, alsof je naar glas-in-lood luistert. „Fluit 4, kunnen jullie iets meer ruimte tussen je kiezen maken?” roept De Pijper even later voor een zuiverder toon.

Ede is dit weekend even het epicentrum van fluitspelend Nederland. Amateurfluitorganisatie Flutopia, dat zijn tienjarig bestaan viert, organiseert er zijn grootste project tot nu toe: Bachs Matthäus-Passion voor fluitorkest. Vier keer per jaar brengt Flutopia amateurfluitisten samen met orkestprojecten, maar niet eerder waren er zoveel deelnemers – Flutopianen geheten – als vandaag. De afgelopen weken is er in Noord-, Midden- en Zuid-Nederland al samen geoefend. Vandaag komt in een grote evenementenhal van Hotel ReeHorst alles samen: orkest, koor, vier vocale solisten en een verteller.

Rogier de Pijper en Mirna Ackers (29), het tweetal fluitisten achter Flutopia, hebben de normaal drie uur durende Matthäus-Passion voor de gelegenheid ingekort tot anderhalf uur aan koralen, aria’s en koorhoogtepunten als ‘Kommt, ihr Töchter’, ‘Sind Blitze, sind Donner’ en ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’. De vertelling van het lijdensverhaal is in handen van niemand minder dan Berdien Stenberg (67), de fluitiste die in de jaren ’80 wereldwijd bekend werd met haar nummer één-hit ‘Rondo Russo’. Haar populariteit bracht destijds een hele generatie amateurfluitisten op de been, van wie er vandaag veel naar Ede zijn gekomen. Organisator De Pijper is haar voormalige leerling.

Ademsteun

Tijdens de orkestrepetitie proberen de fluitisten de juiste ademsteun te vinden. „Maak de ademhaling diep, terwijl je met je mond een Ô vormt,” zegt De Pijper. „Alsof je het meent. Geen slappe hap.” „Ô!” klinkt er uit 95 kelen. „Nu mogen jullie je buikspieren meer aanspannen,” zegt De Pijper even later. Ook een uitdaging: met z’n vijfennegentigen zacht genoeg spelen zodat je straks ook het koor kan horen. „Wel de spanning erin houden.” En daar zijn de kiezen weer: „Een millimetertje ruimte erbij graag.” In de pauze legt De Pijper uit waar die aanwijzing voor dient: „Soms is een toon net te hoog. Je kiezen iets van elkaar houden helpt om de toon wat lager te richten. De balans tussen de luchtsnelheid en de richting wordt dan beter en daardoor klinkt de toon beter. Je verzint natuurlijk allerlei trucjes zodat iedereen meteen snapt wat je moet doen. Als ik tegen ze zeg ‘richt je toon naar beneden’, dan gebeuren er verkeerde dingen.”

Vijf technische niveaus

De Pijper en Ackers maakten het arrangement op vijf verschillende technische niveaus. De verschillen zitten hem onder meer in de registers (hoge noten spelen is moeilijker dan lage noten), ritmiek (makkelijkere partijen hebben meer kwartnoten) en rustmomenten (deelnemers met minder ervaring hoeven minder lang op één adem door te spelen). Daar rekening mee te houden en tegelijkertijd dicht bij Bachs partituur blijven bleek nog een complexe exercitie. De Pijper: „We hadden op een gegeven moment geloof ik 26 partijen en iets van 58 verschillende combinaties. Dat we dachten, waar zijn we aan begónnen?”

Frank is blij met het arrangement: „De basfluiten spelen op een gegeven moment een snel loopje. Wij als contrabassen kunnen dat wel mee gaan spelen, maar dan klinkt hetzelfde gewoon een octaaf lager. Het is juist net wat anders geschreven zodat dat wij het draagvlak geven waar de basfluiten de snelle noten overheen kunnen spelen. Die gelaagdheid is heel prettig.” Dini: „En ze [De Pijper en Ackers, red.] weten precies wat elk instrument kan, omdat ze zelf fluitist zijn. Als je in een gewoon orkest speelt dan kan de dirigent waarschijnlijk geen fluit spelen. Hier krijgen we ook fluittechnische tips, dat maakt hier samenspelen ook zo leuk.”

Op zondag doen er nog meer fluitisten, waaronder ook jongeren, mee en klinkt de Matthäus nog een keer met 140 fluiten. Dini lacht: „Dan moeten we als er gezongen wordt nóg zachter spelen.”

Romana Vrede krijgt Toneelschrijfprijs 2024 voor ‘Tijd zal ons leren’

admin
April 5, 2025
0

Romana Vrede heeft de Toneelschrijfprijs 2024 gekregen voor haar tekst Tijd zal ons leren. De prijs werd op 4 april 2025 uitgereikt tijdens de opening van het Shakespeare is Dead Festival in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Amsterdam.

In de tekst Tijd zal ons leren eert Romana Vrede de helden onder de tot slaaf gemaakten. Zij die in opstand kwamen tegen de slavenhandel. „Stilmakende verhalen”, schreef NRC in de recensie van de voorstelling uit 2023, waarin Vrede de tekst zelf speelde.

Vrede eert ook haar moeder, die in 2020 overleed. „Die pijnlijke gebeurtenis ligt onder iedere mooie herinnering en geestige anekdote”, schreef NRC. „Elk los verhaal dat Vrede begint te vertellen, leidt onherroepelijk terug naar haar moeder, tot ze er niet langer onderuit komt het verlies bespreekbaar te maken. Wat zou zij hebben gevonden van de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden, vraagt Vrede zich bijvoorbeeld af. Ze spreekt de woorden uit die ze nog tegen haar moeder had willen zeggen: ‘Alles wat je hebt bedacht, gezegd, gevoeld, trilt verder, voor altijd. De golven van jouw steen trillen verder in mij.’”

Volgens de jury is de tekst „zo dwingend, veelomvattend en met grote zorg en gevoel voor ritme neergeschreven, dat je bij ieder woord voelt: dit is immens belangrijk.” En: „Elk woord is vanzelfsprekend cruciaal in deze loepzuivere, persoonlijke tekst. Het is een tekst die je met tederheid, vurigheid, literaire finesse, indrukwekkende kennis van zaken en een onweerstaanbaar muzikale taal dwingt om niet langer weg te kijken van een stuk geschiedenis. Maar om het te beleven. Te herbeleven. En dan, samen, voorzichtig te helen.”

Tijdens de uitreiking ontving Romana Vrede een oorkonde en 10.000 euro prijzengeld. De andere genomineerden waren Giovanni Brand (voor Zanger zonder volk), Esther Duysker, voor The Story of Travis en BOG, voor BOG.2). Zij kregen elk 1.000 euro.

De jury van de Toneelschrijfprijs 2024 – met recensent Els van Steenberghe, schrijver/advocaat Rachida Lamrabet en schrijver Thomas Verbogt – beoordeelde 54 inzendingen.

De Toneelschrijfprijs wordt doorgaans in september uitgereikt, maar er was vertraging doordat organisator Fonds Podiumkunsten er vorig jaar onvoldoende tijd voor beschikbaar had.

De prijs is een gezamenlijk initiatief van Literatuur Vlaanderen, het Nederlands Letterenfonds, de Taalunie en Fonds Podiumkunsten, met steun van Sabam for Culture, het Lirafonds en deAuteurs.

Eerder winnaars waren Casper Vandeputte en Vincent van der Valk, voor Immens (2020), Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong, voor Het waarom beantwoord (2022) en Maarten van Hinte, voor Queen of Disco (2023).