Eerste Kamerleden overwegen serieus om in december tegen het Belastingplan te stemmen, als staatssecretaris Folkert Idsinga (Fiscaliteit, NSC) niet naar hen luistert. Dat zeiden ze dinsdagmiddag tijdens een commissiedebat in de senaat, waar de coalitie geen meerderheid heeft.
De senatoren uiten dit breed gedragen dreigement in een discussie over het plan van het kabinet om de btw op cultuur, sport, media en hotels te verhogen van 9 naar 21 procent. Dat moet 2,3 miljard euro opleveren. Geen enkele coalitiepartij is er blij mee, bleek tijdens debatten in de Tweede Kamer. Maar het kabinet heeft het geld nodig om zijn plannen uit te voeren.
De staatssecretaris ontmoette boze senatoren omdat hij een door de volledige oppositie gesteunde D66-motie van de Eerste Kamer niet wil uitvoeren. Daarin vroeg de Eerste Kamer het kabinet de btw-verhoging te behandelen in een apart wetsvoorstel. Nu maakt de btw-verhoging deel uit van het grote pakket maatregelen dat het Belastingplan heet.
Politiek omstreden
De senatoren vroegen een loskoppeling, omdat de Raad van State dit adviseerde bij de btw-plannen van het kabinet. De adviseur van de regering vindt dat onder meer wenselijk omdat het plan complex is en omdat deze verhoging politiek omstreden is.
Loskoppeling is in de ogen van de senaat belangrijk. Als de regering het plan voor de btw-verhoging in een apart wetsvoorstel voorlegt, kan de senaat specifiek daar voor of tegen stemmen. Door de btw-verhoging in een pakket te stoppen kunnen senatoren alleen voor of tegen het hele pakket stemmen. Dat verhoogt de drempel om tegen te stemmen. Stemmen ze tegen, dan kan het héle Belastingplan niet doorgaan. Dat doen ze niet zomaar. Goede elementen uit de plannen kunnen dan ook niet doorgaan.
Maar een weigering van het kabinet om een motie uit te voeren laten de senatoren ook niet gebeuren, zo blijkt dinsdagmiddag. „Is de staatssecretaris zich ervan bewust dat de Eerste Kamer ook het gehele Belastingplan kan wegstemmen als hij de motie niet uitvoert?”, vraagt senator Carla Moonen (D66) hem.
Plan B
Ja, daar is Idsinga zich van bewust. Maar nee, een alternatief heeft hij ook niet. Het risico dat de btw-plannen als apart wetsvoorstel worden weggestemd wil hij niet lopen. Dan ontstaat er een gat op de begroting. En daarom herhaalt Idsinga wat hij in een brief aan de Eerste Kamer schreef. Er komt geen apart wetsvoorstel voor de btw-plannen. Het Belastingplan moet je in samenhang zien, zegt hij. Maatregelen die geld opleveren, kunnen niet los gezien worden van de aangekondigde lastenverlichtingen.
De staatssecretaris waarschuwt de senatoren: als ze tegen het belastingplan stemmen, kunnen plannen om de tarieven van de inkomstenbelasting te verlagen niet doorgaan.
Het levert gezucht op bij de senatoren, en wanhopige blikken naar het plafond. De staatssecretaris kan het btw-plan ook aanpassen, of kiezen voor loskoppeling. „U houdt een alles-of-niets-verhaal”, zegt CDA-fractievoorzitter Theo Bovens. „Waarom zou u dat risico lopen? U heeft een paar maanden tijd, ik zou aan een plan B beginnen.”
