Het lukt het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) niet om het aantal asielzoekers in Ter Apel structureel onder de afgesproken tweeduizend te krijgen. Dat bevestigt het COA maandagochtend. Met de overschrijding handelt het COA in strijd met een vonnis van de rechter. Vanaf dinsdag moet het een dwangsom van 15.000 euro aan Ter Apel gaan betalen voor elke dag dat het asielzoekerscentrum te vol is, maximaal oplopend tot 1,5 miljoen euro.
De rechter legde die dwangsom op 23 januari op. Al maanden, vanaf de herfst, verblijven er meer mensen op het asielzoekerscentrum dan in de bestuursovereenkomst is afgesproken. Ook afgelopen jaren werden de aantallen regelmatig overschreden. Gesprekken veranderden volgens de Oost-Groningse gemeente Westerwolde, waar Ter Apel ligt, niets meer aan de situatie. Daarom spande de gemeente een kort geding aan. In de Groningse rechtbank betoogde de gemeente Westerwolde dat de grote aantallen mensen voor onveilige situaties op het asielzoekerscentrum en in het dorp zorgen. De rechter gaf het COA een maand om de zaken op orde te krijgen, op last van de dwangsom, die op 20 februari in zou gaan.
Stijgende oranje lijn
Dat er sinds de uitspraak amper iets aan de situatie op het asielzoekerscentrum is veranderd, komt voor niemand onverwacht. Ook op het gemeentehuis van Westerwolde komt elke dag de bezettingsgrafiek van het centrum voorbij, zegt de woordvoerder. De oranje lijn van de bezetting stijgt al maanden consequent ver boven de onverbiddelijke rode stippellijn van tweeduizend uit. „We zijn sinds de uitspraak nog niet onder de 2.150” mensen geweest, zegt een woordvoerder. Voor die 15.000 euro die het COA nu dagelijks aan dwangsommen moet gaan betalen, zegt ze, „zouden ze beter hotelkamers voor asielzoekers kunnen huren”. De gemeente heeft er volgens de woordvoerder „niet over nagedacht” wat ze met het geld gaat doen. „Daar is het ons niet om te doen.”
Het COA doet écht zijn best om de druk op Ter Apel te verlichten, herhaalt een COA-woordvoerder. Zo probeerde het afgelopen weken tevergeefs om gemeenten met onbenutte ruimte op hun asielzoekerscentra ervan te overtuigen tijdelijk meer asielzoekers te plaatsen. „Om tijd te winnen.” Voor het creëren van meer opvangplekken is het COA afhankelijk van gemeenten, benadrukt de woordvoerder nog maar eens, en veel gemeenten vangen überhaupt geen asielzoekers op. Zelfs als het ons lukt om de aantallen in Ter Apel op een dag op orde te krijgen, zegt de COA-woordvoerder, „hoeven we niet te juichen”. Want „het wordt ook weer morgen”.
Lees ook
Kort geding van gemeente tegen COA
‘Klemmende’ oproep
De oplossing voor de opvangproblemen lijkt nog ver weg. Het COA verwacht dat de onlangs aangenomen spreidingswet, die gemeenten verplicht om mee te werken aan het opvangen van asielzoekers, pas vanaf volgend jaar verlichting biedt. Demissionair staatssecretaris Van der Burg (Asiel en Migratie, VVD) deed vorige week zijn zoveelste ‘klemmende’ oproep om extra opvangplekken te creëren. Dit keer zijn binnen drie tot vijf weken 5.500 extra plekken nodig. Na de ministerraad afgelopen vrijdag zei Van der Burg dat nog geen enkele gemeente zich heeft gemeld.
Komende tijd sluiten er ook nog eens meerdere grote locaties, zoals Biddinghuizen, waar nu duizend asielzoekers verblijven.
Op dit moment vangt het COA ruim 66.000 mensen op. Bijna de helft daarvan woont niet in een asielzoekerscentrum maar op een noodopvanglocatie: hotelkamers, gymzalen, evenementenhallen, boten. De kwaliteit van die plekken is niet alleen slechter, noodopvang is ook nog eens twee keer zo duur. Het asielbudget voor dit jaar is nu al te krap, zo werd vorige maand bekend: er moet nog minimaal een half miljard euro bij, op een begroting van in totaal ruim 4 miljard.
„We hebben mensen ’s avonds binnen gelaten, ook als er al 2.000 mensen waren, om ze niet buiten te laten slapen’’, zei COA-bestuurder Milo Schoenmaker vorige maand na de uitspraak. „Nu moeten we kijken naar de keus: een boete betalen of mensen buiten laten slapen.” De COA-woordvoerder zegt nu desgevraagd ‘dat er geen keuze’ is. „We laten geen mensen buiten liggen.”
