Column | Een VVD-spandoek, maar geen foto’s van Kamerleden? ‘We liggen op de mestvaalt’

Posted on by admin

In de Tweede Kamer heeft het CDA een gang op de vijfde verdieping. Maar niet de héle gang. Aan het begin zijn drie kamers van VVD-medewerkers en daar hangt een spandoek, blauw-oranje, drieënhalve meter lang, met ‘VVD’ erop. Vastgemaakt aan de muur met magneten. Als bezoeker denk je: dit is dus de VVD-gang. Bij het CDA vinden ze het stoerdoenerij, „ver plassen”.

Soms hangt het spandoek scheef. Of het valt bijna op de grond. Dan hebben CDA’ers aan de magneten gezeten.

BBB en de Partij voor de Dieren zitten samen op één gang. Om van de liften bij hun werkkamers te komen moeten de BBB’ers langs een lange rij posters over dierenleed. ‘Denk aan vogels in nood als je met vuurpijlen kloot’, ‘Stop de slacht’. Als de koffieautomaat in hun deel van de gang kapot is, halen ze koffie bij de automaat in het PvdD-deel, met plantaardige melk. PvdD’ers die bij BBB naar de wc gaan, komen langs felgekleurde foto’s van vissersboten, een viskraam, koeien in de wei.

In de gang van BBB stonden ook een melkbus en een eendenkorf, maar die moesten weg van de facilitaire dienst: bij brand moet de vluchtweg vrij zijn. Je mag ook geen eigen apparaten in het stopcontact steken, zoals een koelkastje of een espressomachine. De ‘Tweede Kamerpolitie’, hoor ik van BBB-medewerkers, wist in december meteen dat zij in een hoek van het secretariaat, nauwelijks zichtbaar, een kunstkerstboom hadden neergezet. Er zijn weleens twijfels over de eerlijkheid van de ‘politie’: Volt moest álle planten weghalen uit de gang. Bij de ChristenUnie, in dezelfde gang, staan er drie.

De PVV heeft als grootste partij vier gangen en daar draait het ook aan de muur om Geert Wilders. Er hangen ook Mohammedcartoons en een foto van Donald Trump. Bij NSC: foto’s van Omtzigt, posters over ‘bestaanszekerheid’. De SP toont acties, ook uit de tijd dat het nog ‘akties’ waren. Bij het CDA hingen jarenlang posters van CDA-premiers: Van Agt, Lubbers, Balkenende. Oude, en sinds de verkiezingen van 2023 verdwenen glorie. Er hangt nu nog maar één klein postertje: van CDA’er André Poortman, nummer zes op de lijst voor de Europese verkiezingen.

De VVD had een eigen fotogalerij: de pasfoto’s van álle Kamerleden sinds 1948 waren per fractie ingelijst tegen de achtergrond van de grote vergaderzaal. In 1987 was de fotogalerij feestelijk geopend, het Rotterdams Nieuwsblad schreef erover en in die krant zie je VVD-prominenten als Edzo Toxopeus, Molly Geertsema en Ed Nijpels de foto’s bekijken. „Ik denk”, zegt Nijpels nu, „dat we op zoek waren naar onszelf.”

In het oude Kamergebouw hingen de foto’s eerst in de fractiekamer, daarna in de gang. Ook in het nieuwe gebouw. Na de verkiezingen van 2023 verhuisde de VVD naar een andere etage en nu hangen daar héél veel verkiezingsposters, bijna allemaal van Dilan Yesilgöz. De fotolijsten staan tegen elkaar aan in een hoek van de fractiekamer, achter een plant.

Ed Nijpels kan het nauwelijks geloven. „We liggen op de mestvaalt van de geschiedenis.”

Petra de Koning doet verslag over de Haagse politiek.

([email protected])

Related Posts

Dansend paar met butler als een overwinning op het Britse kunstestablishment

Het is niet te zien, maar de butler op het schilderij zingt. „Fly me to the moon / Let me play among the stars.” In de scène op het strand staat de butler, op zijn rug te zien, met een paraplu in zijn hand. Hij probeert een dansend koppel te beschermen. Tegen regen? Het is onduidelijk. Vrouw in felrode jurk, blote voeten, uitgesneden rug, man in pak, linkerwang naar de kijker gekeerd. Links staat zijn collega, ook met een paraplu te zwaaien. Door een pak zware bewolking werkt zich de avondgloed van de zon heen, weerspiegeld in het water dat nog op het strand ligt van toen het vloed was.

The Singing Butler (1992) is het bekendste werk van de Schotse kunstenaar Jack Vettriano. Hij overleed afgelopen weekend op 73-jarige leeftijd, volgens de BBC werd hij dood aangetroffen in zijn appartement in Nice. Vettriano werd omarmd door miljoenen mensen die de prints van zijn schilderijen in hun huis hingen, vaak beelden waarop mannen en vrouwen in sjieke kleding elkaar verleiden tegen een achtergrond van nostalgische landschappen. De kunstwereld bleef altijd kritisch.

In het begin van zijn carrière was hem eens verteld dat Vettriano „goed was in het schilderen van stranden”. Dat presenteerde Vettriano als reden voor het schilderen van zijn Singing Butler. En: „Mensen vinden het leuk om naar het strand te gaan.”

Áls het strand op The Singing Butler een echt strand is, dan is het waarschijnlijk de kust van het plaatsje Leven in Schotland, waar Vettriano als kind veel kwam, schreef Vanity Fair in een interview met hem in 2012. Maar het strand lijkt eerder een fantasielandschap, een strand zonder plaats in de echte wereld.

Het dansende koppel heeft Vettriano aan weerszijden vergezeld van bedienden om, zo zei hij zelf, „het beeld meer gebalanceerd te maken. Het is een vrolijkmakende fantasie, en het geeft mensen een goed gevoel”.

Van het schilderij verkocht hij miljoenen posters (12 miljoen in 2012). Die populariteit begon twee jaar nadat hij het werk geschilderd had, in 1994. Hij werd benaderd door Art Group, een bedrijf dat commerciële mogelijkheden zag in zijn werk. Daar stond hij boven, in eerste instantie, maar in tweede instantie dacht hij, zo zegt hij in Vanity Fair: „Waarom zou ik mijn schilderijen niet beschikbaar stellen voor de gewone man, voor tien doller per stuk?”

Het belang van het werk voor de Britten vergeleek Vanity Fair met wat American Gothic van Grant Wood betekende voor een generatie Amerikanen eerder: een „alomtegenwoordig, archetypisch beeld van eigen bodem waar elke hoop, emotie of overtuiging op kan worden geplakt”. Vettriano kreeg van soldaten te horen dat het schilderij ze door de oorlog in Irak had gesleept, van families in rouw dat ze steun ondervonden van het schilderij, zelfs van een man die in de butler de verschijning van een verloren vriend herkende.

Kunstenaar Jack Vettriano en zijn schilderij ‘An Unexpected Guest’.
Foto Andrew Milligan/PA Images via Getty Images

Mijnwerker

Jack Vettriano groeide op in Methil, een oostelijke kustplaats in Schotland. Hij heette toen nog Jack Hoggan. Hij was zestien toen hij besloot zijn school te verruilen voor de mijnen, waar zijn vader ook werkte. Van zijn vriendin kreeg de mijnwerker toen hij 21 werd een doosje waterverf. Hij ging oefenen, leerde zichzelf schilderen door alles wat hij kon krijgen na te schilderen: Monet, Caravaggio, foto’s, reclames. Ongeveer tien jaar later brak hij door. De twee schilderijen die hij inzond voor de jaarlijkse tentoonstelling van de Royal Scottish Academy verkochten op de eerste dag. Toen besloot hij zich voltijds toe te leggen op schilderen. Hij nam een variatie van zijn moeders naam (Vettrino) aan als artiestennaam.

Toen The Singing Butler, het origineel, in april 2004 werd verkocht voor 744,800 pond, was dat het duurste Schotse schilderij ooit. Het overtrof de verwachtingen ruimschoots: nadat het de zomer daarvoor verkocht was voor 90.000 pond. Vettrianos schilderijen waren toen ook al aangeboden aan Britse nationale musea, maar die hadden ze geweigerd, vertelde Tom Hewlett, zijn agent aan de BBC. Hij presenteerde het succes van Vettriano als een overwinning op ‘het establishment’: „De critici beginnen zich te realiseren dat hoe meer ze zich uitspreken op een elitaire manier, des te groter de tegenreactie vanuit het publiek is.”

Zijn werk werd onder kunstcritici niet serieus genomen. Het probleem dat „snobberige kunsttypes als ik” met Vettrianos werk hebben, schrijft Eddy Frankel in The Guardian, is niet het werk zelf. Ook al noemt hij de schilderijen „ouderwets, conservatief en vaak best seksistisch”. Het probleem dat Frankel signaleert is dat de werken geen conceptuele kant kennen, geen enkel gevoel van ironie of postmodern zelfbewustzijn. Vettriano schilderde halfgeklede, verleidelijke vrouwen en goedgekamde mannen niet als commentaar op gender en machtsbalansen, maar gewoon omdat hij dat ‘sexy’ vindt. „Hedendaagse kunst wil meer”, aldus Frankel.

Over dat gebrek aan kritische waardering deed Vettriano soms luchtig in interviews, alsof het hem niet interesseerde. De Schotse kunsthistoricus Duncan Macmillan vond zijn werk tussen kunst en erotica inzitten. Vettriano reageerde daarop in Vanity Fair door te zeggen dat zijn fans hooguit „teleurgesteld zijn omdat ze de schilderijen niet pornografisch genoeg vinden”. In een tentoonstelling in 2022 exposeerde hij zijn afwijzingsbrief nadat hij zich in 1989 had aangemeld bij het Edinburgh College of Art, schrijft The New York Times. In een documentaire van de BBC in 2013 reageerde hij geraakt op een criticus die hem ervan beschuldigde dat hij aan „nummerschilderen” doet. „Dat is geen kritiek meer, dat is bijna gewelddadig.”


Tv-recensie | Kans op leedvermaak neemt toe in nieuwe seizoen ‘Boer Zoekt Vrouw’

Een warm mens met twinkelende ogen. Zo herinnerde vriend en collega Jeroen Kramer zich Dieuwertje Blok in een van de vele in memoriams die maandag langskwamen. „De moeder van Nederland” werd ze genoemd, die ook iets van een „fris jong meisje” in zich behield. De anchor van Het Sinterklaasjournaal was een jaarlijks ijkpunt dat ons door de donkere maanden heen loodsde.

Dieuwertje Blok, die zondag op 67-jarige leeftijd overleed, werd onder meer herdacht in een ingelaste uitzending op NPO2. Dit was een licht bewerkte herhaling uit 2022 waarin zussen, vrienden en dochter haar portretteren. In die tijd liep de presentatrice nog gewoon rond, dus de toon is licht, liefdevol. Dat al deze mensen haar nu moeten missen, komt aan. De zus neemt ons mee door haar geboortehuis bij de Spiegelplas, naast een pittoreske molen. Een jeugdvriend vertelt over het enige meisje met donker haar in de klas; ze leek wel Spaans of Italiaans.

Haar dochter heeft meer ambivalente gevoelens over moeder dan de anderen, maar wil dat niet zomaar prijsgeven. Ze vertelt onder meer dat vrouwen in de supermarkt naar haar moeder toekwamen en zeiden: „Mijn man is zo gek op jou”. Awkward, vond de dochter dat. De Volkskrant schreef ook al: „Niet alleen de Hoofdpiet, héél Nederland was verliefd op Dieuwertje Blok”. Jeroen Kramer legt uit: wanneer je achter het televisieraam heel mooi en onbereikbaar zit te wezen, krijg je voor de kijkers iets goddelijks.

Lees ook

Dieuwertje Blok was nog geliefder dan Sinterklaas zelf

Dieuwertje Blok in 2001.

De celebrity crush – je wordt verliefd op iemand van tv of film die je nauwelijks kent, en die jou zeker niet kent. Ook de zevenentwintig vrouwen die aantraden in Boer Zoekt Vrouw (zondag, NPO1) hebben er last van. Ze hebben op televisie een boer gezien en zijn meteen voor hem gevallen. Nu kwamen ze om gekeurd te worden, de helft valt vervolgens af.

Het twintig jaar oude datingprogramma heeft nog altijd veel kijkers – zondag waren het er 1,7 miljoen – maar is niet meer de monsterhit van weleer. Ooit keken er 5 miljoen mensen. Bovendien krijgt het concurrentie van het frissere, scherpere B&B Vol Liefde. Dus werden dit seizoen wat wijzigingen doorgevoerd die het programma meer vaart moeten geven. De aflevering waarin de boeren de liefdesbrieven lezen, is geschrapt. We stomen meteen door naar het speeddaten.

Ook kunnen de boeren zelf nu niet meer afvallen. Voorheen volgde het programma na de tweede aflevering alleen de helft van de boeren die de meeste brieven kreeg, nu blijven alle zes boeren in de race. Volgens presentatrice Yvon Jaspers geef je zo ook „introverte boeren” een kans. De kans op moeilijk plaatsbare horken, waar de kijkers veel leedvermaak aan kunnen beleven, neemt zo ook toe.

Voor het speeddaten komt de coalitie van bereidwilligen bijeen in de wachtkamer, waar het best gezellig wordt. Eén voor één komen ze daarna stralend terug van de speeddate: „Hij is in het echt nog leuker dan op tv”. Wat zien ze in die boeren? Leuke man, mooie ogen – verder komen ze vaak niet. Eentje schreef in haar liefdesbrief over boer Roel: „Die armen, dat horloge, die blik, dat accent! Ja, zelfs het mes voor het snijden van de bloemkool stond je goed.”

Tijdens de speeddates proberen de vrouwen in te spelen op de schaarse inlichtingen die ze over de boeren hebben. Boer Jan is netjes dus geeft kandidaat Tanja hem een tip om zijn stofzuiger lekker te laten ruiken. Roel is bloemkoolboer dus proberen de vrouwen iets met bloemkool: „Een dag zonder bloemkool is een dag niet geleefd”. Soms gaat dat mis. De suggestie van Lisanne om kaassaus over de bloemkool te gieten, valt niet goed bij Roel. Die heeft zijn bloemkool liever straight up. En Grietje zegt tegen koeienboer Jan: „Ik ben wel bang voor koeien”. Nooit te eerlijk zijn op je eerste date.


Wat vindt NRC | Keuzes toekomst strijdmacht hebben grote gevolgen

De tijden, ze veranderen. Afgelopen woensdag plaatste D66-leider Rob Jetten een bericht op X waarop een grote poster te zien was. Tegen de achtergrond van een vliegkampschip, fregatten, gevechtsvliegtuigen, tanks en helikopters wapperen op het strijdlustopwekkende plakkaat de vlaggen van Europa. In grote letters staat te lezen: ‘United Europe fights for freedom’.

Hoe anders was het tien jaar geleden. In 2015 liet D66-leider Alexander Pechtold op Twitter weten dat hij het een „heerlijk bericht” vond dat Nederlandse militairen tijdens een oefening bij gebrek aan munitie ‘pang-pang’ moesten roepen. Dit was dus een jaar nadat Poetin de Krim had geannexeerd, maar Pechtold was niet de enige die de ernst van die situatie niet goed inschatte. Nederland en veel andere Europese landen bezuinigden rustig door op Defensie, totdat de Russische inval in Oekraïne en de bruuske terugtrekkende bewegingen van de Verenigde Staten onder president Trump zorgden voor een koude plens water in het gezicht: kan Europa zichzelf eigenlijk wel verdedigen? En zo nee, wat moet er dan gebeuren? Op een top afgelopen zondag in Londen probeerden politici, onder wie premier Schoof, een begin van een antwoord op die vragen te vinden.

Niet alleen beleidsmakers, ook burgers werden de afgelopen maanden wreed uit hun dromen gewekt – en pasten hun standpunten aan. Uit een enquête die onderzoeksbureau Ipsos woensdag publiceerde blijkt dat de zorgen over de oorlog in Oekraïne nu zo groot zijn, dat bijna zes op de tien Nederlanders vindt dat defensie moet worden versterkt. Dat is de mening van zowel PVV-kiezers (55 procent) als van D66’ers (74 procent).

Bijna de helft van de ondervraagden vindt dat het tijd wordt voor een Europees leger in plaats van losse nationale legers – iets waarvoor Jetten pleitte in zijn bericht op X, en een voornemen dat nu door meer PVV-kiezers word gesteund dan afgewezen. Ruim een derde is voor herinvoering van de militaire dienstplicht die in 1997 werd opgeschort omdat de dreiging van het Warschaupact was weggevallen. Een kleine kanttekening hierbij: de bereidheid om zelf dienst te nemen in zo’n leger beperkte zich tot 18 procent van de ondervraagden.

Beide zaken – het opzetten van een Europees leger of het herinvoeren van de opkomstplicht – zijn kwesties van de lange adem. De Nederlandse krijgsmacht zou indien er weer dienstplichtigen zouden worden opgeroepen opleiders moet opleiden, kazernes moeten bouwen en materiaal moeten aankopen op een compleet overspannen wapenmarkt. Zo’n verandering kan zomaar een decennium duren, waarbij ook nog de vraag moet worden beantwoord of er eerder behoefte is aan dronepiloten dan aan zandhazen. Een serieus gesprek hierover – in de maatschappij en in de politiek – kan dus maar beter zo snel mogelijk beginnen.

Ook over een Europese krijgsmacht moeten in de discussie alle heikele kwesties aan bod komen: wie mogen er meedoen, hoe werkt zoiets in NAVO-verband, welke taal wordt er gesproken en welke wapens worden er gebruikt? Is het überhaupt wel nodig om een Europees leger op te zetten, of volstaat het beter coördineren van de inkoop van wapensystemen?

Wat er ook gebeurt, er moeten de komende tijd keuzes worden gemaakt die serieuze gevolgen zullen hebben – op financieel en menselijk gebied. Burgers verdienen het dat politici dit niet verbloemen. Eerlijkheid is hier het devies.