Na het feest om de val van Assad wacht Syrië grote onzekerheid over hun nieuwe machthebbers

Posted on December 8, 2024 by admin

„Vrijheid, vrijheid”, schalde het in de nacht van zaterdag op zondag op straat in de Syrische hoofdstad Damascus, waar feestende burgers de val van president Bashar al-Assad vierden. Na decennia van oorlog, ontberingen en heftige repressie snakken de meeste Syriërs nu bovenal naar rust, vrijheid en welvaart.

Maar of die wens in vervulling gaat, is nog hoogst onzeker. De omverwerping van het tirannieke regime van de familie Assad is slechts de eerste stap. Veel zal er van afhangen wie de nieuwe machthebbers worden in Damascus en hoe zij te werk zullen gaan. Ook hun contacten met de buitenwereld zullen van groot belang zijn, want zonder internationale hulp laat de geruïneerde Syrische economie zich moeilijk weer opbouwen.

Alle blikken zijn nu vooral gericht op Abu Mohammed al-Jolani, de leider van Hayat Tahrir al-Sham (HTS), de groep die de drijvende kracht was achter het bliksemoffensief dat uitmondde in de val van Assad. De groep heeft zijn wortels in Al-Qaida en het jihadisme maar heeft zich de laatste jaren steeds nadrukkelijker een gematigd, meer nationalistisch Syrisch profiel aangemeten. Grote vraag is nu of dit een masker is dat afgaat, nu de macht in Damascus binnen handbereik ligt, of dat Jolani en de zijnen hieraan vasthouden.

De eerste voortekenen zijn niet ongunstig. „Val de openbare instituties niet aan”, luidde de oproep van de HTS-leiding zondagochtend vroeg in Damascus. Ook in steden die de afgelopen week in handen vielen van HTS zoals Aleppo, Hama en Homs zijn berichten uitgebleven van een massale bijltjesdag, waarbij medestanders van Assad over de kling werden gejaagd. Jolani riep enkele dagen geleden op tot vorming van een door het volk gekozen Raad en respect voor minderheden.

Onbekommerd

Premier Mohammed Ghazi al-Jalali van het oude Assad-regime leek zijn verleden als knecht van een uiterst repressief regime onmiddellijk te zijn vergeten. Onbekommerd riep ook hij zondagochtend vroeg op tot het houden van vrije verkiezingen zodat Syriërs vrijuit zouden kunnen kiezen wie ze de macht gunnen. Hij zei in contact te zijn geweest met Jolani over een overgangsregering.

Maar of Jolani en HTS veel inspraak van andere groepen zullen dulden is twijfelachtig. In Idlib, de noordwestelijke provincie die de laatste jaren uitgroeide tot het bolwerk van de groep en later als springplank diende voor de opmars naar Damascus, heerste HTS met harde hand. Mensen die de straat op gingen om te protesteren tegen de slechte economische omstandigheden werden dikwijls opgepakt en zelfs gemarteld. „HTS gedraagt zich inmiddels net als het regime”, klaagde een man die anoniem wilde blijven nog afgelopen zomer tegen NRC.

Syrië is, zoals meer landen in het Midden-Oosten, vanouds ook een land met veel religieuze en etnische minderheden die dikwijls zeer wantrouwend tegenover elkaar staan. Onder het Assad-regime had een van die minderheden, de alawieten, de aan het sjiisme verwante stroming binnen de islam waartoe de Assads ook zelf toe behoren, het grotendeels voor het zeggen. Ook de christelijke minderheid steunde vaak Assad.

HTS is daarentegen vooral soennitisch, evenals de ruime meerderheid van de Syriërs. Een deel van HTS hangt nog altijd een militante versie van de islam aan. Op straat in Damascus riepen ook velen ‘Allah is groot’, wat deed denken aan de intocht van de Taliban in Kabul drie jaar geleden.

Hoofddoek

Dit kan gaan botsen met de meer seculiere opstelling van veel andere soennitische Syriërs. De afgelopen dagen werd door sommige HTS-strijders al aan vrouwen gevraagd waarom ze geen hoofddoek om hadden, zoals fundamentalistische moslims graag zien. Weliswaar dwongen ze de vrouwen niet om dat alsnog te doen, maar hoe tolerant zal HTS blijken, als ze het echt voor het zeggen zouden krijgen?

Een belangrijke en gevoelige kwestie is ook hoe HTS zal omgaan met de alawieten en de restanten van het Syrische leger, dat zij domineerden. Hier dringen zich parallellen op met de val van een andere leider, Saddam Hussein in Irak. In Irak was de situatie min of meer spiegelbeeldig. Daar onderdrukte een soennitische minderheid, die het Iraakse leger leidde, de sjiitische meerderheid. Na de val van Saddam werd dat leger volledig aan de kant geschoven en van zijn macht beroofd. Een deel van die militairen zocht vervolgens verongelijkt zijn heil bij Islamitische Staat, dat daarop – vanuit Syrië – aan een zegetocht kon beginnen die zich tot grote delen van Irak uitspreidde.

Vooral in de kustgebieden rond Latakia en Tartus, waar de Russen een marinebasis hebben, zijn de alawieten nog sterk. Zullen de nieuwe machthebbers in staat zijn tot een compromis en zouden de Russen bereid zijn zonder slag of stoot hun basis – de enige aan de Middellandse Zee – op te geven?

Verhouding met Koerden

Ook de verhouding met de Koerdische minderheid, die zo’n 10 procent van de Syrische bevolking uitmaakt, in het noordoosten ligt gevoelig. Turkije, dat uitgesproken vijandig staat tegenover het min of meer autonome Koerdische bestuur van de YPG van de laatste jaren in dit deel van Syrië is een steunpilaar van HTS. Turkije steunt daarnaast het Syrische Nationale Leger (SNA), dat de afgelopen week Koerdische strijders verdreef uit enkele plaatsen dichtbij de Turkse grens. Complicatie bij dit alles is dan nog dat de YPG tot dusverre kon rekenen op de steun van enige honderden Amerikaanse militairen die nog in deze regio verblijven.

Nog afgezien van dit soort problemen, die in een land dat uitpuilt van wapens en scherpe tegenstellingen heel makkelijk kunnen leiden tot een nieuwe burgeroorlog, zullen de nieuwe machthebbers met spoed moeten proberen de economie weer op poten te krijgen. Het door en door corrupte regime van president Assad verdiende de laatste jaren vooral veel geld met drugsproductie en -handel. Maar de bevolking heeft al jaren nauwelijks te eten en is sterk verarmd. De wederopbouw na de verwoestende oorlog die het land na 2011 verscheurde is op veel plaatsen nog nauwelijks van de grond gekomen. Zelfs elementaire voorzieningen als stromend water en elektriciteit zijn er vaak maar enkele uren per dag. Zo raakte volgens Syrië-expert Charles Lister het Assad-regime steeds meer uitgehold.

Turkije hoopt evenals veel Europese regeringen dat de miljoenen Syrische vluchtelingen nu eindelijk naar huis zullen kunnen. Maar velen van hen zullen waarschijnlijk eerst willen afwachten of hun land nu echt vrijer en stabieler wordt. Die garantie is er nog allerminst.

Nog drie vermisten na overstromingen Texas

admin
July 20, 2025
0

Het aantal vermisten na de overstromingen in Texas, specifiek in het zwaarst getroffen gebied Kerr County, is gedaald naar drie. Dat meldden lokale autoriteiten uit het district op zaterdag. Eerder werd nog over 101 vermisten gesproken, van wie 97 in Kerr County.

Veel mensen die eerder als vermist waren opgegeven na de overstromingen begin juli, zijn veilig teruggevonden en van de lijst verwijderd. Van enkele andere vermisten zijn de lichamen gevonden. Bij de overstromingen op 4 juli zijn er in heel Texas 135 mensen omgekomen. Kerr County, in de buurt van San Antonio, telde 116 slachtoffers.

De Guadalupe-rivier trad op 4 juli in Kerr County binnen een paar minuten buiten haar oevers. Het is ook de plek waar Camp Mystic lag, het zomerkamp waar tientallen meisjes en hun begeleiders verbleven. Velen kwamen om het leven. Een aantal dagen na de overstroming werd nog naar vijf van het kamp gezocht. Onduidelijk is of de vermisten terecht zijn.

34 doden nadat toeristenboot kapseist in Vietnam

admin
July 19, 2025
0

In Vietnam zijn zeker 34 mensen om het leven gekomen nadat een toeristenboot kapseisde. Dat meldt persbureau AP. De boot belandde tijdens een rondvaart door de drukbezochte baai van Ha Long in stormachtig weer en sloeg vervolgens om.

Aan boord waren 53 mensen, onder wie vijf medewerkers. Onder hen waren naar verluidt twintig kinderen. Reddingswerkers hebben elf slachtoffers kunnen redden. Tientallen levenloze lichamen zijn inmiddels uit het water geborgen. Acht opvarenden worden uren na het ongeval nog vermist.

Over de nationaliteit van de slachtoffers is officieel nog niets bekendgemaakt. De meeste toeristen waren volgens de Vietnamese krant VNExpress afkomstig uit Hanoi, de hoofdstad van Aziatische land.

Na het ongeluk werd een reddingsactie op touw gezet. Daarbij werden volgens VNExpress zo’n driehonderd reddingswerkers ingezet en dertig boten van onder meer de marine, kustwacht en politie. Een jongen van veertien kon volgens de krant vier uur overleven dankzij een luchtbel in de stuurhut van het schip.

De baai van Ha Long, met haar duizenden kalkstenen eilanden die boven het water uitsteken, staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is een van de populairste toeristische bestemmingen van het land. Het ongeval vond volgens VNExpress waarschijnlijk plaats in de buurt van de Dau Go-grot, een van de grootste grotten in de baai.

De enige die Pogacar in de Pyreneeën kon verslaan, was Thymen Arensman. ‘Ik ging all out, constant tegen kramp aan’

admin
July 19, 2025
0

Thymen Arensman had het zaterdagochtend voor de start van de veertiende etappe nog tegen zijn teamgenoten gezegd: als ik meer dan vier minuten voorsprong heb op de slotklim naar Luchon-Superbagnères, een skioord in de Pyreneeën, dan kan ik de etappe winnen.

Zaterdagmiddag bleek dat iets meer dan drie minuten genoeg was. Alleen kwam Arensman over de finish op de met dikke wolken omhulde bergtop. De koeienbellen klingelden, maar waar de koeien stonden, kon je door de dichte mist niet zien.

De achtervolgers van Arensman waren ook nergens te bekennen; hij had nog ruim een minuut voorsprong over, na een solo van 37 kilometer. Op de voorlaatste klim op de flanken van de Peyresourde was hij er vandoor gegaan. „Vanaf toen ging ik all out, constant tegen de kramp aan”, zei Arensman na afloop, de winnaarsmedaille om zijn nek. Hij had onderweg veel Nederlandse vlaggen gezien. „Dat geeft je toch 10 tot 20 watt aan vermogen meer. Misschien was dat net het verschil.”

De Nederlander (25) in dienst van het Britse INEOS Grenadiers is bezig aan een spectaculair debuut in de Tour de France. In de tiende etappe in het Centraal Massief reed hij ook al de hele dag vooraan, maar moest hij de zege aan Simon Yates laten. „Ik had vandaag net zulke goede benen”, zei Arensman. „Die heb ik goed gebruikt.”

Thymen Arensman tijdens de veertiende etappe. Foto Sarah Meyssonnier/Reuters

Ellendig zware rit

De eerste die Arensman na de finish een feliciterende hand toestak, terwijl de Nederlander nog op de grond zat bij te komen van zijn prestatie, was Tadej Pogacar. Arensman was de enige die in de Pyreneeën de Sloveen wist te verslaan. Pogacar werd eerste, eerste en tweede; achter hem zijn de verschillen inmiddels opgelopen tot proporties die je normaliter aan het einde van de derde week van een grote ronde ziet. Niet al in week twee.

Het begon op de Hautacam, de slotklim van donderdag, waar Pogacar met dank aan zijn ploeggenoten van UAE Team Emirates-XRG omhoog gelanceerd werd en meteen een overtuigende voorsprong nam van ruim drie minuten.

Vrijdag in de klimtijdrit werd de marge groter. Het maakte niet uit dat Pogacars fiets zwaarder was dan die van zijn concurrenten, of dat hij zonder opzetstuurtje niet in een aerodynamische positie kon zitten. Pogacar trapte op de klim naar Peyragudes gewoon harder, reed sneller, en pakte zo tientallen secondes erbij.

Op zaterdag, in een ellendig zware rit die de renners achtereenvolgens over de Tourmalet, Col d’Aspin, Peyresourde en naar Luchon-Superbagnères leidde, leek de wil om te domineren bij Pogacar wat gezakt. Maar toen zijn voornaamste rivaal Jonas Vingegaard probeerde weg te komen op de laatste beklimming van de dag, kon Pogacar eenvoudig mee. In de laatste meters sprintte hij weg en pakte zo nog maar eens vier seconden. Het gat met Vingegaard op plek twee is nu 4 minuten en 13 seconden.

De verdere consequenties van Pogacars superioriteit: de nummer vijf van het klassement, de Fransman Kevin Vauquelin, staat op ruim tien minuten. Die marge kun je verdubbelen voor de nummer tien, Carlos Rodriguez uit Spanje. En Arensman, die dus als enige tijd wist te pakken op Pogacar, staat zestiende op bijna drie kwartier.

Van der Poel mikt op groen

Achter Pogacar moeten de rest van het peloton en hun teams op zoek naar andere doelen om voor te rijden. In de strijd om de bolletjestrui voor de beste klimmer, nu om de schouders van Lenny Martinez, komen er nog veel kansen om punten te scoren, met nog drie flinke bergetappes en talloze beklimmingen te gaan.

Voor de sprinters lijkt er nog maar een vlakke etappe aan te komen, de zeventiende naar Valence. In de tussenliggende ritten zijn er echter ook (weliswaar minder) punten te verdienen voor de sprinttrui, in tussensprints en aan de finish. Mathieu van der Poel liet in de rit van zaterdag zien wel interesse te hebben in het groene tricot. Achter leider Jonathan Milan kwam hij als tweede over de streep bij de tussensprint. Het verschil tussen de twee renners is nu 61 punten in het voordeel van de Italiaan – Pogacar staat er nog tussen op de tweede plaats.

Veel van de klassementsrenners in de top10 zullen eveneens genoeg motivatie hebben. Voor jonge coureurs als Florian Lipowitz (staat derde, is 24 jaar), Oscar Onley (vierde, 22 jaar), Tobias Halland Johanessen (achtste, 25 jaar) en Vauquelin (vijfde, 24 jaar) is dit hun eerste, serieuze kans om bij de beste tien te eindigen.

Bij de teams van medefavorieten Jonas Vingegaard en Remco Evenepoel, vóór aanvang van de Tour althans, was dit weekend wel iets van berusting te proeven. „Jonas weet dat hij het in de klimtijdrit super goed heeft gedaan, maar er is er eentje beter. Dan ga je dat accepteren”, zei ploegleider Grischa Niermann van Visma-Lease a Bike. „We staan nog altijd tweede en we kunnen nog veel meer andere dingen winnen. Dat gaan we niet zomaar weggooien.”

De Nederlandse ploeg wil etappes winnen – „dat wilden we voor de Tour ook al”, zei Niermann – en staat eerste in het ploegenklassement. „Dat is nu misschien nog wel belangrijker geworden.” En wat ook niet vergeten moet worden, zei de ploegleider van Vingegaard, „is dat heel veel ploegen heel graag met ons zouden willen ruilen om de eennabeste renner van deze Tour te hebben”.

Toch is het lastig om gemotiveerd te blijven als het grote doel uit zicht verdwijnt, gaven ze toe bij de bus van Soudal-Quickstep, de ploeg van Evenepoel. „Je probeert elke dag met een schone lei te beginnen, maar dat is niet eenvoudig”, zei ploegleider Tom Steels zaterdagochtend. Evenepoel stond op dat moment nog derde. „Je moet jezelf telkens herpakken. Maar we blijven strijden voor een goed klassement”, zei Steels. Later op zaterdag zou Evenepoel tijdens de beklimming van de Tourmalet afstappen.

Al goed in Vuelta en Giro

Uitgerekend de man die Pogacar wel wist te kloppen, is juist naar de Tour gekomen zonder ambities voor de gele trui. Arensman geldt nu al een aantal jaar als Nederlands’ beste klassementsrenner, en werd al eens vijfde in de Vuelta d’Espana en zesde in de Giro d’Italia. Hij won ook in 2022 een Vueltarit.

Maar voor zijn Tourdebuut – zijn tiende deelname aan een grote ronde – had Arensman, een goede klimmer en tijdrijder, een vrije rol gekregen van zijn team. De eerste week was hij met name bezig met bidons halen en zijn ploeggenoten uit de wind houden. „Ik wilde vooral ervaren hoe de grootste wedstrijd van de wereld was. Dat ik meteen een etappe kan winnen, is wel heel speciaal”, zei Arensman na afloop, nog steeds verbaasd over wat hij zojuist had gedaan.

Geletruidrager Pogacar feliciteert Arensman na diens etappezege. Foto Loic Venance/via AFP

„Dit is hoe je een ontsnapping kunt laten slagen, chapeau en petje af naar Thymen”, zei Pogacar na afloop over de man die hem voorbleef. De Sloveen toonde zich niet verrassend zeer tevreden over het trio Pyreneeënritten en de voorsprong die hij heeft opgebouwd in het algemeen klassement.

Arensman had het in de mist van Luchon-Superbagnères intussen alweer over de dag van morgen, als er een overgangsrit naar Carcassonne op het programma staat. „Dat is een mooie kans voor ons team.” Hij verwachtte dan zelf niet mee vooraan te zitten. „Ik ben best wel naar de kloten nu. Eerst maar eens wat champagne vanavond.” Is er dan nog meer mogelijk, zoals de bergtrui, nu de Nederlander in topvorm verkeert? „Dat is geen prioriteit”, hielp Arensman dat idee meteen uit de wereld. „Maar ik hoop nog een etappe.”

<dmt-util-bar article="4900731" data-paywall-belowarticle headline="De enige die Pogacar in de Pyreneeën kon verslaan, was Thymen Arensman. ‘Ik ging all out, constant tegen kramp aan’” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2025/07/19/de-enige-die-pogacar-in-de-pyreneeen-kon-verslaan-was-thymen-arensman-ik-ging-all-out-constant-tegen-kramp-aan-a4900731″>