Lekker optimistisch in voorgebakken statements over de klimaatcrisis praten

De tuin is nog bijna helemaal groen. Het is november, maar het is zeventien graden. Dat vloekt met de vroege duisternis en de lage, zwakke zon. ’s Nachts hebben we last van muggen. Ik herinner me een dystopisch verhaal van Maarten ’t Hart uit de jaren zeventig, dat precies dit beschrijft: de natuur die van streek is.

Urgent voelt het dus wel, de klimaatweken bij de publieke omroep. In de aanloop naar de klimaattop in het Egyptische Sharm El-Sheikh, die 6 november begint, geven de NPO-zenders ruimte aan zo’n veertien verschillende programma’s over de klimaatcrisis. Dat is veel om in één keer te consumeren. Zou het niet beter zijn om het aanbod over het jaar te spreiden? Permanente aandacht voor het enige onderwerp dat er werkelijk toe doet?

Met het aanbod laveert de omroep van vrolijk vermaak en optimistische vooruitgangsberichten, tot sombere informatie en alarmerende visioenen. De NOS komt dinsdag met harde informatie in De Staat van het Klimaat. HUMAN brengt donderdag het amusement met de klimaatshow Het Grote Groene Idee. Aan de programmering zie je dat de omroep de kijkers niet wil wegjagen door ze te zeer op de grauwe werkelijkheid te wijzen. Dus is er veel ruimte voor vermeende oplossingen.

De klimaatmaandag begint wat ongelukkig met De Klimaatkar. PowNed-kopstuk Rutger Castricum rijdt in zijn elektrische auto bekende mensen rond, onderweg praten ze over het klimaat. De eerste editie van dit tweede seizoen brengt twee soorten mensen samen naar wie ik moeilijk kan kijken. Castricum is een cynische etterbak met een lang pestverleden. Zwarte mensen op het Binnenhof aanspreken om ze te arrangeren als Zwarte Piet – dat niveau. Officieel is Castricum nu ouder en wijzer, maar onlangs haalde hij nog een politica met een hoofddoek onderuit.

Koud douchen met kop koffie

Minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) is een onverstoorbare, gladde politicus die praat in voorgebakken statements. Een opgeruimd mens voor wie geen problemen lijken te bestaan, alleen oplossingen. Stomvervelend om naar te luisteren. Op papier zou Castricum de minister uit zijn tent kunnen lokken, maar dat gebeurt niet. Jetten ontvouwt de regeringsplannen, Castricum roept honend dat het toch allemaal niets wordt, en dan zijn de twaalf minuten alweer voorbij. Wel hebben we geleerd dat de minister koud doucht met een kopje koffie.

WNL is optimistisch rechts, dus gaat presentatrice Raquel Schilder in Stand van Nederland – Koplopers langs bij innovatieve ondernemers. In de eerste aflevering is dat een bedrijf dat gas wint uit afval. De CO₂ die bij dat proces vrijkomt, weten ze ook nog in beton te vangen. Dit bijzondere proces lost veel problemen op: afval wordt hergebruikt, minder Groningse aardbevingen, minder afhankelijkheid van Russisch gas. Maar draagt het ook bij aan verminderde uitstoot? Als je dit groene gas verbrandt, komt er toch gewoon CO₂ vrij?

De VPRO gaat terug in het verleden om te laten zien hoe we hier gekomen zijn. De documentaire The Power of Big Oil van de Amerikaanse publieke omroep PBS zorgt afwisselend voor bewondering – want er zit ongelooflijk veel grondig onderzoek in – en woede. Het gaat namelijk over de Global Climate Coalition (GCC), de machtige lobby van de Amerikaanse olie-industrie die decennialang iedere poging tot klimaatbeleid torpedeerde. Dat deed ze onder meer door klimaatontkenners te financieren, en een rookgordijn van onzekerheden op te trekken. Ik zou graag eens zo’n documentaire over Nederland willen zien.

Voor paniek heeft BNNVARA de Franse apocalyptische serie The Collapse (L’effondrement) aangekocht. Hierin zien we een samenleving razendsnel ontsporen als de brandstof op raakt en de bevoorrading spaak loopt. Het begint met een korte stroomuitval en ontaardt al snel in grimmige anarchie.